Teknoloji insan ihtiyaçlarından doğmuştur ve üretilen cihazlar hemen her alanda insan hayatını kolaylaştırmaktadır. Akıllı telefonlar günümüz teknolojisinde hayatımızın her alanına dokunan en önemli cihazlardan birisidir. İletişim imkanı, bilgiyi yayma ve ulaşma hızı ve diğer kullanım alanları düşünüldüğünde insan hayatını kolaylaştırdığı inkar edilemez bir gerçektir. Banka işleri, market alışverişi, yolcu bileti alma, e-mail gibi birçok işlem elimizdeki akıllı cihazlarla kolaylıkla yapılabilmektedir. Eğer telefonunuzla ilişkiniz sizin kontrolünüzdeyse ve yaşam kalitenizi olumsuz etkilemiyorsa işler yolunda demektir. Ancak elinizde olmasa bile aklınız sürekli telefondaysa, telefonunuzun şarjı bittiğinde ya da bir yerde unuttuğunuzda eksiklik ya da yoğun kaygı yaşıyorsanız kısacası telefonum olmadan asla diyen bir yerdeyseniz sizde bir nomofobik olabilirsiniz!
Nomofobi nedir?
“No mobile phobia” sözcüklerinin kısaltılmasından türetilen nomofobi (orijinal adı ile nomophobia) cep telefonsuz kalma korkusu olarak tanımlanmaktadır. Özgül fobi türlerinden biri olarak literatüre geçen nomofobi teknoloji çağının giderek yaygınlaşan hastalıklarından biri olarak görülmektedir.
Nomofobi Belirtileri Nelerdir?
Kişinin telefonu yokken kendini eksik ve boşlukta hissetmesi.İnternet bağlantısının ya da telefon erişiminin bulunmadığı yerlerden kaçınma. Şarjın bitme korkusuyla sürekli şarjda tutma, batarya taşıma. Tuvalete, banyoya giderken dahi telefonu yanında taşıma. Uyurken ve diğer zamanlarda telefonu kapatamama. Telefonun yanında olup olmadığını sürekli kontrol hali. Telefon erişiminin olmaması durumu ya da düşüncesinde dahi duyulan yoğun kaygı ve panik hali nomofobi belirtileri olarak gösterilmektedir.
Nomofobinin Olumsuz Etkileri Nelerdir?
Sigara, alkol, ilişki ya da teknoloji bağımlılığı, türü ne olursa olsun bağımlılıktan bahsediyorsak eğer ortada yaşam kalitemizi düşüren, bize zarar veren ve düzeltilmesi gereken bir durum var demektir. Çünkü bir şeye bağımlı olduğumuzda, o şeyle ilişkimizde yönetilen taraftayızdır ve işler çoktan kontrolümüzden çıkmıştır. Cep telefonsuz kalma fobisi olarak ifade edilen nomofobi de aslında cep telefonuyla olan ilişkimizin bozulduğunu göstermektedir. Sosyal medya ve telefon bağımlılığıyla ilişkili ifade edilmektedir. Nomofobinin hem fiziksel sağlık hem ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Kontrolsüz telefon kullanımının şoförler ve yayalar için trafikte kazalara sebebiyet vererek insan sağlığını tehlikeye attığı görülmektedir. Ayrıca sürekli telefon kullanımı boyun ve sırt ağrılarına ya da elde bir takım işlev bozukluklarına da sebebiyet verebilmektedir. Yine nomofobik bireylerde anksiyete, depresyon, düşük uyku kalitesi, özgüvende azalma gibi durumlar görülmektedir. Akademik başarıda düşüş, üretkenlikte azalma gibi durumlarda yine yoğun telefon kullanımıyla birlikte görülmektedir.
Tedavisi?
İlk adım elbette bir sorun olduğunu kabul etmektir. Telefonunuzla ilişkinizi inceleyin. Gün içinde ne sıklıkta elinize alıyor, ne sıklıkta sosyal medyada vakit geçiriyorsunuz? Telefonda genelde ne yapıyor, ardından kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Şarjınız azaldığında fazla mı geriliyorsunuz? Tuvalete dahi telefonla giriyor, dizi film izlerken bile devamlı telefonu kontrol ediyor musunuz? Telefonsuz dışarı çıkmak, bir gün geçirmek fikir olarak bile sizi huzursuz ediyor mu? Sonrasında ise sıra geldi telefonunuzla aranıza mesafe koymaya! Gün içinde telefonunuzu mümkün olduğunca kendinizden uzak bir yere koyun. Elinizi her uzattığınızda alabileceğiniz mesafede olmasın. Telefonunuzu yatak odanıza almayın. Alarm için çalar saat kullanın. Net bir kural olarak, telefonunuz asla yatağınıza girmesin. Gün içinde telefonsuz zaman dilimleri belirleyin. Telefonunuzun internetini kapatın ve yalnızca acil aramalara dönüş yapın. Bu telefonsuz zaman dilimlerini yeni etkinliklerle doldurun. Kitap okumak, film izlemek, kişisel bakım vb. şeylere vakit ayırabilirsiniz. Gün içinde sosyal medya kullanacağınız zaman dilimlerini de önceden belirleyin. Belirlediğiniz zaman dilimlerinde istediğiniz gibi kullanın. Eğer tek başınıza bu bağımlılıktan kurtulmakta zorlanıyorsanız, mutlaka bir uzman desteğine başvurulmalıdır.
Özgül fobi olarak değerlendirilen nomofobinin tedavisinde bilişsel davranışçı terapi ve varoluşçu terapi yaklaşımlarının etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca gerekli durumlarda psikoterapi süreci ilaç tedavisi ile de desteklenmektedir.
Sevgiyle kalın, iyi haftalar.
