İnsanız, sosyal varlıklarız. Bir aradayken güçlü ve mutluyuz. Ait olma, sevme, sevilme ihtiyacımız fiziksel ihtiyaçlarımızdan sonra ilk sırada. Tam da bu yüzden doğduğumuz andan itibaren hatta henüz anne karnındayken bağ kurarak ilerliyoruz. Kurduğumuz ilişkiler sağlam ve sağlıklıysa bizde gelişiyoruz, mutlu, huzurlu şekilde güvende hissederek devam ediyoruz. Ancak bu ilişkilerde problemler varsa bebeklikten itibaren sorunlar yaşamaya başlıyoruz. Bu haftanın konusu kurduğumuz ilişkilerin en zehirli hali yani hepimizin aşina olduğu toksik ilişkiler.

Nedir bu toksik ilişki?

                İçindeyken uzun süre fark edilmeyen, size hem duygusal hem de fiziksel zarar veren, hayatınızda yıkıcı etkileri olan ama buna rağmen vazgeçemediğiniz ilişki türü olarak tanımlayabiliriz toksik ilişkiyi. Genellikle romantik ilişkiler üzerinden anlatılsa da arkadaşınız, patronunuz ya da ailenizden biri ile böyle bir ilişkiniz olabilir.  Her ilişkinin iyi ve kötü zamanları olabilir elbette. Ancak toksik ilişkilerde durum çok daha farklıdır. Her koşulda fedakarlık yapan taraf siz olursunuz. Buna karşılık partneriniz sürekli bencil ve kendi ihtiyaçları doğrultusunda davranır. Onu suçladığınızda sıklıkla aynı cevapla karşılaşırsınız. “Ben her şeyi senin için yaptım…”. Oysaki durum hiç de öyle değildir. Partneriniz sizin duygularınızdan sıklıkla bihaberdir, empati kuramaz, gerçek ihtiyaçlarınızın farkında değildir. Size aldığı hediyeler bile sizin değil onun zevkine göredir. Sizi eleştirir, yargılar belki aşağılama boyutuna kadar ilerler durum. Mutsuz bir döngü içinde kaybolursunuz. Romantik ilişki ya da arkadaşlık insanı mutlu eden, size artılar katan bir olgudur aslında değil mi? Ama toksik ilişkideyken sürekli aşağı çekildiğinizi hissedersiniz. Kendinize verdiğiniz değer, özgüveniniz hepsi zarar görür zamanla. Sıklıkla gözyaşı ve hüzün vardır bu ilişkide. En haklı olduğunuz anda bile kendinizde bir hata ararsınız. Karşı taraf sizi asla umursamazken siz hala ne yaparsam bu ilişkiyi düzeltirim diyerek bir çözüm arayışında olabilirsiniz. Sizin dışınızda herkes ne kadar zarar gördüğünüzü açık bir şekilde görür. Sizde bir şeylerin ters gittiğini bilirsiniz belki ama öyle kolayca bırakıp gidemezsiniz..

Toksik ilişkinin belirtileri nelerdir ?

Size iyi gelmeyen ilişkilerinizi aşağıdaki belirtiler açısından değerlendirebilirsiniz. Eğer toksik bir ilişkiniz varsa bu sinyallerden birçoğunun ilişkinizde yer aldığını fark edeceksiniz.

  • Saygının kaybolması: Saygıyı koruyabilmek sağlıklı bir ilişki için çok önemlidir. Toksik ilişkide ise saygı kavramı zarar görmüştür ve partnerler birbirinin kişiliğine, sınırlarına saygı duymamaktadır.
  • Olumsuz duygu durum: O kişinin yanındayken ve yanından her ayrıldığınızda kendinizi mutsuz hissedersiniz. Size iyi gelmediği çok açıktır.
  • Manipülasyon: Manipülasyona yönelik iletişim fazladır. Tek taraflı ya da karşılıklı eleştiri ve yargılama vardır. “Sen zaten bir şeyi beceremezsin. Yine çok suratsızsın. Sürekli sorun çıkarıyorsun” gibi ifadeler çok fazladır.
  • Güvensizlik söz konusudur. Devamlı aldatılma korkusu ile hareket eden taraf partnerinin tüm yaşamını kısıtlamaya çalışır.
  • Doğallık kaybolur yerini her adımda tedirginlik alır. Bu tedirginlik ve huzursuzluk hali hayatın her alanına yansır.
  • İlişki bağlılıktan bağımlılığa dönüşür: İlişki merkezdedir dolayısıyla sosyal yaşam biter. Bu durumda aslında bu ilişkiyi bitirememe nedenlerinden biridir.
  • Partneriniz kasıtlı olarak diğer ilişkilerinize zaman ayırmanıza engel oluyor olabilir. Ya da ilişkinizde yorgun düştüğünüz için arkadaşlık ve aile kavramlarına ayıracak enerjiniz kalmaz.
  • Sürekli bir tartışma hali söz konusudur. Sudan sebeplerle tartışmalar çıkar ve normal bir sohbeti sürdüremez hale gelirsiniz.

Toksik ilişkiden kurtulmak neden bu kadar zor?

  • Gerçekçi olmayan düşünce yapımız durumu zorlaştırır. “Aslında beni çok seviyor ama ailesinden gördükleri yüzünden böyle”, “O olmadan yaşayamam”, “Ben olmazsam o tamamen dağılır”….
  • “Çok emek ve zaman harcadım, tekrar aynı şeyleri yaşayamam. Eğer şimdi gidersem bütün emeklerim boşa gider” şeklindeki düşünceler.
  • Yaşananlar ilişkinin gereklilikleri gibi görülebilir.
  • “Ayrılık acısıyla baş edemem, daha iyisini bulamam, başkasını sevemez..” düşünceleri.
  • “Biliyorum bir gün düzelecek. Evlenince düzelir, zamanla düzelir, şu iş stresi bitsin düzelir” düşüncesi..
  • “Öyle davranmasaydım bana bunu yapmazdı…” Her şeye rağmen kendinizi suçluyor olabilirsiniz.
  • Evlenip boşanmış olmakla ilgili olumsuz düşünceler,  elalem ne der bakış açısı.
  • “Çocuklar için devam etmeliyim..” düşüncesi. Çocuklar için önemli olan huzurlu bir ev ortamıdır. Bunu sağlayamayacak ebeveynlerin aynı evde bulunması çocuğa daha çok zarar vermektedir.

Toksik ilişkiler nasıl düzelir?

  • Her konuda olduğu gibi farkındalık en önemli adım. İlişkini gözden geçir, sorunlu alanları belirle.
  • Kendine güvenip sınırlarını çiz. Sen değiştiğinde karşı tarafında değişmesi gerekecektir.
  • Kaybetmekten korkma. Eğer tüm çabalara rağmen yürümüyorsa yeni başlangıçların zamanı gelmiş demektir.
  • Suçlu aramak yerine çözüm ara. Elbette ki tek taraflı çaba etkisiz olacaktır. İki tarafında yapıcı ve istekli olması önemlidir.
  • İhtiyacın olan sosyal çevreyi yarat. Arkadaşlarına ve ailene zaman ayır.
  • Destek almaktan çekinme. Arkadaşlarınla paylaş, bireysel terapiye başvur. Son bir şans olarak ilişki terapisini dene.

Mutlu kalın, iyi haftalar.