Üç aylık yaz tatilinin ardından okul öncesi dönem ve birinci sınıflar bu hafta okula başlarken diğer sınıflarla birlikte 2024-2025 Eğitim öğretim yılı 9 Eylül’de başlayacak.
Dinlenme ve eğlenme ile geçen uzun yaz tatillerinin dönüşünde beklendiği şekilde çocuklarda okula uyum problemleri yaşanabiliyor. Uyum problemini en çok yaşayan grup ise tatilde yemek saatleri, uyku saatleri gibi günlük rutinleri uzun süreli bozulan, sınırları ortadan kalkan, ekran süresini çokça aşan çocuklar. Bozulan rutinlerin ardından sınırlı ve kurallı ortama dönüşün çocukları zorlaması oldukça normalken çocuklarınızın okula daha kolay uyum sağlayabilmesi için neler yapabilirsiniz bir bakalım.
1)İlkokul ve daha büyük çocuklara geçmeden önce okula yeni başlayacak okul öncesi miniklerin hassasiyetini hatırlatmak isterim. Daha önceki yazılarımda da değindiğim gibi özellikle okul öncesi dönemde ilk kez anne babadan ayrılan ve yeni bir ortama uyum sağlamaya çalışan çocuklar için oryantasyon süreci hassasiyetle yürütülmelidir. Bunun içinse okul aile işbirliği ve rehber öğretmenlerin yönlendirmesi çok değerli. Çocukla birlikte okul ortamını önceden gezme, öğretmenle tanışma, okulda kaldığı süreyi kademeli uzatma, anne babanın ortak tutumda şefkatli bir kararlılık sergilemesi, evde de düzenli bir rutin sağlamış olma, çocuğun kolay ayrıldığı ebeveyn ile okula gelmesi, okulda neler yapılacağını önceden doğru şekilde anlatma, kandırarak bırakıp kaçmama ve ne zaman alınacağını yaşına uygun somut bir şekilde belirtme gibi uygulamalar süreci kolaylaştırabilir. (“Çocukların okula uyum sürecinde ebeveynlere öneriler” başlıklı yazımı inceleyebilirsiniz.)
2)Ekran süresinin uzamasının çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri bilinse de özellikle yaz tatili dönemlerinde çocuk sıkılmasın ya da amaan tatilde ne olacak gibi bir algıyla süreler çokça aşılabiliyor. Bu durum ise çocuklarda bir bağımlılığa dönüşürken, hem davranış problemleri hem de dikkat, odaklanma problemleri olarak geri dönüyor. Ekran bağımlılığı olan çocukların sinir sistemi hızla birbiri ardına geçen görüntülerin akışına alıştığı için bir ders süresi boyunca dikkati vererek öğretmeni dinlemek hem zor hem de dolayısıyla çok sıkıcı hale geliyor. Maruz kalınan içerikler ise saldırgan ya da olumsuz davranışlara ve huzursuz bir hayal dünyasına neden oluyor. O nedenle çocuğunuzla ekranın zararlarını da konuşarak sınırlamaya gitmeniz, yaşı uygunsa bir ekran süresi anlaşması yaparak net sınırlar belirlemeniz ve bu sınırlar konusunda kararlı, tutarlı duruş sergilemeniz oldukça önemli.
3)Çocuğunuzun uyku düzeni bozulduysa kademeli olarak yeniden uyku düzenini oluşturmaya çalışın. Yatma saatlerini birer saat öne çekerek kademeli ilerleme ve uykunun önemini çocuğunuza anlayabileceği şekilde anlatma bir başlangıç olabilir. Uyku saatinin öncesinde tablet, telefon, televizyon gibi uyarıcılardan uzak durmasını sağlayın. Bunun yerine sakin bir etkinlik, duş alma, birlikte kitap okuma ya da sohbet etme gibi geçiş etkinlikleri uykuya geçişi kolaylaştıracaktır.
4)Evde sınırları belirsiz olan özgürce hareket eden çocuklar okulun kurallarına oldukça direnç gösterebiliyor. Bu nedenle evde de yemek, uyku saatleri gibi rutinlerin olması, belirli davranış kurallarının olması, mahremiyet bilincine dikkat ediliyor olması oldukça önemli.
5)Çocuğunuzun sosyalleşmede sorun yaşama, kendini ifade etmede güçlük vb. herhangi bir davranış problemi varsa ve bu durumun anlaşılması zaman alarak çocuk için belirli güçlüklere neden olacaksa sınıf ve rehber öğretmeniyle okula başlamadan ya da dönem başında durumu paylaşarak iş birliği içinde olun. Çocuğun mevcut özel ya da zorlandığı konuları öğretmenlerinden saklamak çocuğun uyum sürecini zorlaştıracaktır.
6)Okul alışverişine birlikte çıkın ve okul çantasını birlikte hazırlayın. Okul alışverişini birlikte yapmanız, seçebileceği şeylerde seçimi çocuğunuza bırakmanız ve çantayı birlikte hazırlamanız okul motivasyonunu artıracaktır.
7)Çocuklarınızı kıyaslamayın ve okulla tehdit etmeyin. Bak arkadaşına okula ne güzel giriyor, bak o ödevlerini ne güzel yapıyor gibi kıyaslama cümleleri uyumda zaten zorlanmakta olan çocuğun değersiz ve yetersiz hissetmesine neden olarak durumu daha da zorlaştırır. Her çocuğun biricik ve özel olduğunu unutmayın yalnızca kendi çocuğunuza odaklanın. Yine bak öyle yaparsan öğretmene söylerim, böyle yaparsan okulda kalır bebek sınıfına gidersin gibi gerçekçi olmayan ve tehdit içeren cümleler sorunu çözmemekle birlikte farklı sorunlara yol açacaktır.
8)Rehberlik servisinden yardım alın: Okula uyum ve diğer konularda çözemediğiniz her şey için okul rehber öğretmenine danışarak iş birliği sağlayın. Okul içinde çözülemeyecek ek destek alınması gereken durumlar var ise rehber öğretmeniniz sizi yönlendirecektir.
2024-2025 Eğitim öğretim yılının tüm öğretmen, veli ve öğrenciler için başarılı geçmesini dilerim.
Sağlıkla Kalın, İyi Haftalar.
