Steven Erlanger - Isabel Kershner - Natan Odenheimer / The New York Times
Beyaz Saray'ın haftalar süren uyarılarının ardından hem İsrail hem de ABD şimdilik bunu "sınırlı bir operasyon" olarak nitelendiriyor ve İsraillilerin Gazze Şeridi'nin diğer bölgelerinde olduğundan daha yavaş ve temkinli bir şekilde ilerlemesine izin veriyor.
Ancak çatışmalar panik halindeki sivil kitleleri barınma ve tıbbi yardımın yetersiz olduğu deniz kenarındaki bölgelere doğru iterken ve Refah sınır kapısının kapatılması insani yardımın hızlı bir şekilde ulaştırılması umudunu azaltıyor.
İsrail kararı dinlemiyor
Cuma günü Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Refah'taki sivil nüfusu tehlikeye attığını söyleyerek saldırıyı derhal durdurmasını emretti ancak tam bir ateşkes çağrısında bulunmadı. İsrail ise askeri operasyonunu durdurmayacağını söylüyor.
İsrail için Refah'ın ve sınırın alınması Gazze'nin yeniden fethini tamamlayacak ve daha düşük yoğunluklu saldırıların farklı bir aşamasına geçilmesi anlamına gelecek. İsraillilere göre Refah'ın içinde ve altında Hamas'ın nispeten organize son dört taburu, büyük bir tünel altyapısı ve roket rampaları bulunuyor. Daha da önemlisi, İsrail gelecekte silah kaçakçılığını azaltmak için Mısır sınırını kapatmayı denemek istiyor.
Aylardır Refah'ta bir çadırda barınan 31 yaşındaki muhasebeci Muhammed el Masri, "Hava saldırıları sürekli ve yoğun, duman kokusu havayı terk etmiyor" dedi ve şöyle devam etti: "Geceleri her seferinde birkaç metre ilerliyorlar ve insanlar hemen kaçıyor"
En büyük korkumuz İHA'lar
Masri, Refah'ın batısında yaşayan ve Gazze'ye sığınan diğer sivillerin İsrail ordusu tarafından henüz bölgeyi terk etmelerinin emredilmediği bir yerde konuştu. Yine de, etrafındaki insanlar başka yerlere kaçtığı için aylardır ailelerin barındığı çadırların çoğu yok olmuş. "Bizi sürekli vuruyorlar ve bombalıyorlar" diyen Masri, "Ama bizi en çok korkutan insansız hava araçları" diyor.
Ancak İsrail'in askeri hedefleri değişmedi. İsrail; Mısır sınırının tamamını güvence altına almak, Hamas'ı güçlendiren tünelleri yok etmek, Hamas'ın son taburlarını dağıtmak, kalan rehinelerini eve getirmek ve Hamas'ın tüm Gazze üzerindeki idari kontrolünü kırmak istiyor.
Ateşkes ve sınırlı bir rehine takası için yapılan görüşmelerin aylarca sürüncemede kalmasının ardından İsrail ordusu, operasyona beş tugay (tahmini 10 bin asker) gönderdiğini açıkladı.
İsrail birlikleri ilk etapta nüfusun az olduğu sınırın güvenliğini sağlamaya odaklandı, Refah kentinin etrafından dolaştı ve Gazze'nin diğer bölgelerinden yerinden edilen yaklaşık 1 milyon kişiyi daha güvenli olması gereken ancak koşulların vahim olduğu bölgelere gitmeye zorladı.
Doğudan yavaşça ilerleyen İsrail ordusu Perşembe günü yaptığı açıklamada askerlerin sınıra yakın mahallelerde ve Refah'a yoğun olarak girdikleri Al-Shaboura mülteci kampında savaştıklarını söyledi. Ancak normal zamanlarda 1 milyona yakın nüfusu olan şehrin merkezine girmeye çalışmadıkları konusunda ısrarlılar.
İsrail saldırılarını yumuşatmak zorunda kalıyor
Analistler, Biden yönetimi ve İsrail'in diğer yakın müttefiklerinden gelen öfke ve uyarıların, saldırı yıkıcı olmaya devam etse bile İsrail'in taktiklerini yumuşatmada etkili olduğunu söylüyor.
Refah'taki çatışmalardan yeni ayrılan subaylar verdikleri mülakatlarda İsrail'in daha bilinçli hareket ettiğini, daha az hava gücü ve topçu kullandığını, daha az ve daha küçük bombalar kullandığını ve İsrail askerlerini Hamas savaşçılarıyla şehir gerilla savaşına girmeye zorladığını söylüyor.
ABD'nin İsrail'in sivilleri planlanan operasyon bölgelerinden mümkün olduğunca tahliye etmesinde ısrar etmesiyle birlikte, son iki hafta içinde 1 milyon kadar paniğe kapılmış sivil batıya, denize ve daha güvenli bölgelere doğru hareket etti.
İsrail hava saldırılarını azalttı
Gazze'nin güneyinden yeni dönen ve medyaya konuşma yetkisi olmayan İsrailli bir yedek subay, ordunun gözle görülür şekilde daha az hava bombardımanı kullandığını ve birliklerin kıskaç hareketiyle yavaşça batıya doğru ilerlediğini, bir tümenin sınıra yakın, diğerinin ise Refah'ın dış mahallelerine doğru ilerlediğini söyledi.
Biden yönetimi, sivillerin tahliyesi ve korunmasına yönelik inandırıcı bir plan görmediği sürece İsrail'in Refah'a yönelik hamlesini desteklemeyi reddetmişti. Ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan geçen hafta sonu İsrail'e yaptığı ziyaretin ardından İsrail ordusunun şu ana kadar Refah'ta Amerika'nın kırmızı çizgilerini ihlal etmediğini söyledi.
ABD: İzleyeceğiz
Sullivan, "İsrail'in bu bölgedeki askeri operasyonları açısından şimdiye kadar gördüklerimiz daha hedefli ve sınırlıydı, yoğun kentsel alanların kalbine yönelik büyük askeri operasyonlar içermiyordu" dedi ve şöyle devam etti: "Şimdi bundan sonra ne olacağını görmek zorundayız. Bunu izleyeceğiz, değerlendireceğiz ve İsrail'in bize verdiği brifingin ve ortaya koyduklarının devam edip etmeyeceğini ya da başka bir şey olup olmayacağını göreceğiz"
İsrail, ABD'nin eleştirilerine kulak verdiğinde ısrar ediyor ve sivilleri çatışmalardan uzak durmaları için uyarmaya çalışıyor. Ancak siviller ateş hattında olmasalar bile, Mısır'dan çok az ya da hiç yardım geçmediği için onlara yönelik tehditler ciddi olmaya devam ediyor.
İsrail, Hamas'a karşı sınırlı bir operasyon olduğunu söylediği Refah sınır kapısını ele geçirerek fiilen kapattı. İsrail kapıyı yeniden açmak istediğini söylese de İsrail'in Refah'a yönelik hamlesi, kapının yeniden açılabilmesi için İsrail'in saldırıdan vazgeçmesini ve kapıdan geri çekilmesini talep eden Mısır ile yeterli seviyede koordine edilmedi.
