Günümüzde pek çok insan fazla kilolarından şikayetçi fakat bunun en temelinde yanlış bir mutfak alışverişi yatıyor. Artan obezite, kalp damar hastalıkları, diyabet, kolesterol gibi hastalıklar, medyada sıklıkla gördüğümüz sağlıklı adı altında bizi “mükemmel” vücut ölçülerine özendiren “sıfır beden” algısı gibi pek çok faktör çoğumuzu kilo vermek için yeni arayışlara itiyor. Bu konuda da herkesin aklına gelen ilk çözüm “DİYET ÜRÜNLER” diyebiliriz. Kilo vermek istiyoruz fakat ara öğünleri atlıyor, yeterli ve dengeli beslenmek emek istiyor ve en kolay yol olarak diyet ürünlerine başvuruyoruz. Gelin, bu diyet ürünleri ’’gerçekten sanıldığı kadar sağlıklı mıdır?’’ yakından inceleyelim.
PEKİ DİYET ÜRÜNLER GÖRÜNDÜĞÜ KADAR MASUM MUDUR?
Marketlerde kolayca öğünlerimizi geçiştirebileceğimiz üzerinde “LİGHT” , “ŞEKERSİZ” “DİYABETİK” , “GLUTENSİZ” gibi ibareler bulunan paketli gıdaları güvenle tüketiyoruz fakat bu paketlerin arka yüzüne bakarsak görüldüğü kadar masum olmadığını söyleyebiliriz. Diyet ürünlerini; yağı azaltılmış, şekersiz, yapay veya doğal tatlandırıcılı ve posa(lif) ilave edilmiş ürünler olarak tanımlayabiliriz. “Diyet” ve “Diyabetik” olarak sunulan bazı gıda ürünleri sağlıklı, obez veya diyabetli bireyler tarafından gittikçe daha fazla tüketilmektedirler. Bu ürünler tüketici açısından aslında bir yanılgıya neden olmaktadırlar. Araştırmalara göre bu tür ürünler enerji ve besin öğesi içeriklerine bakılmadan tüketilmektedirler. Şeker ilavesiz, sıfır şeker, düşük kalorili olarak sunulan bu ürünler sanılanın aksine sağlıksız bir şekilde zayıflamaya yol açabilir. Bireylerin sadece ambalajın ön yüzüne bakarak satın alması, ambalajın arka yüzünün okunmaması, diyet ürün denilen her ürüne gözü kapalı güvenmesi uzun dönemde istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Aşağıdaki görselde bir markanın tüketiciye aynı kategoride sunduğu diyet ürün ile normal seçeneği karşılaştırılmıştır. Görüldüğü üzere aralarında pek bir fark olmamasına rağmen “diyet ürün” adı altında satılan sağlıklı, formda tutan olarak nitelendirilmiştir.
Tüketiciler sağlıklı yaşam için diyet seçeneğini tercih etmektedir; fakat aslında iki ürün arasında vadedildiği kadar da bir fark yoktur.
Üzerinde form, sağlıklı, sıfır şeker, az kalorili gibi nitelendirmeler bulunan paketlemeler bir yandan bu ürünleri almamıza teşvik etmekte bir yandan da sağlıklı besleniyormuşuz gibi bir algı yaratarak kendimizi iyi hissetmemizi sağlamayı amaçlamaktadır.
“Diyet ürün” adı altında satılan ürünlerin içerikleri okunmadan, sadece ambalajında yazılanları dikkate alınarak hareket etmek bireyleri sağlıklı yaşam stiline kavuşturmamaktadır. Ara öğünlerimizde paketlenmiş diyet bisküvileri, krakerleri tercih etmek yerine şunları tercih edebiliriz:
*Bir adet muz + 3 adet ceviz
* Bir fincan leblebi + 1 su bardağı kefir
* 2 adet kuru incir + 1 su bardağı süt
* Bir kase yağsız mevsim salata + 1 su bardağı ayran veya 2 yemek kaşığı lor peyniri
Görüldüğü üzere kısa sürede pek çok çeşitli sağlıklı atıştırmalık hazırlamak mümkündür. Paketlenmiş ve içerisine pek çok katkı maddesi eklenmiş diyet ürünleri yerine evde kolayca kendinize sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayabilirsiniz. Bilmelisiniz ki sonunda her FİT yazan, kalorisi azaltılmış ürün sağlıklı olarak nitelendirilemez. Diyet yapan ve sağlıklı beslenmeye önem veren her birey etiket okumanın önemini bilmelidir. Böylelikle sağlıklı ve farkındalıklı beslenen bireyler olabilirsiniz.
Her ne kadar şekeri, yağı azaltılmış olarak sunulsalar da diyet ürünler PAKETLİ ve İŞLENMİŞ GIDALARDIR. Dolayısıyla içlerinde pek çok farklı katkı maddesi içerirler. Bu işlenmiş besinlerin içeriğindeki şekerin ve yağın tüketimindeki artış ile ilişkili olarak vücudumuzda ileri glikasyon son ürünlerine (AGE vb.) maruziyeti artmaktadır. AGE' ler, fruktoz ve glikoz gibi şekerlerin proteinler, lipidler veya nükleik asitler ile arasındaki reaksiyon sonucu geri dönüşümsüz biçimde oluşan madde grubudur. Proteinlerin glikasyonu (şekerle bağlanması) ile karamelizasyon olayı yaşlanma sürecinde dokularda AGE birikimini tetiklemekte bu nedenle AGE'ler, ateroskleroz, nörodejeneratif ve kronik inflamatuar hastalıklar gibi yaşa bağlı hastalıkların gelişmesinde rol oynamakla birlikte, özellikle diyabet ve insülin direnci gibi durumlarda AGE birikimi hızlanarak birden fazla hastalığın aynı anda gelişmesine yol açmaktadır.
Yukarıda da görüldüğü gibi ürünler diyet ürün olarak adlandırılsa da pek çok farklı katkı maddesine ve zararlı içeriğe sahiptir. Bunu anlayabilmek için iyi bir etiket okuma becerisine sahip olmalı ve sağlık okuryazarlığımızı arttırmalıyız. Sonuç olarak atıştırmalıklarımızı temiz bir ortamda evde hazırlamanın en doğrusu olduğunu söyleyebiliriz. Sizde evinize alacağınız her paketli ürünü dikkatlice okumalı ve bilinçli bir mutfak alışverişi yapmalısınız, bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle, sevgiyle kalın...