Depozito, kiralanmış olarak bir gayrimenkule taşınmadan önce kiracı tarafından ev sahibine (mal sahibine) ödediği bir güvence bedelidir.
Depozitonun Amacı, kiracının kira sözleşmesine uygun hareket edeceğini ve evi hasarsız bir şekilde teslim edeceğini garanti altına almaktır. Eğer kiracı taşınmaza zarar vermiş ve bu zararı gidermek istemez ise mal sahibi almış olduğu depozito üzerinden bu zararı karşılanabilecektir.
- İlk olarak Türk Borçlar Kanunu'nun 342. maddesine göre, konut ve çatılı işyerleri için depozito miktarı en fazla 3 aylık kira bedeli kadar olabilir.
- Depozitonun Saklanma Şekli: Eğer depozito para veya kıymetli evrak olarak verildiyse, bankada kiracı adına açılan vadeli bir hesaba yatırılması gerekir.
- Kiraya veren (ev sahibi), kiracının yazılı izni olmadan bu parayı çekemez. Sözleşme bitiminde, kiracı evi sorunsuz teslim ederse, depozito faiziyle birlikte iade edilir.
- Depozito İadesi: Eğer kiracı evi hasarsız ve borçsuz şekilde teslim ederse, depozitoyu tam olarak geri alır.
- Ancak, kiracıdan kaynaklanan zararlar, eksikler veya ödenmemiş faturalar varsa, ev sahibi bu bedelleri depozitodan kesebilir.
- Ev sahibi haksız yere depozitoyu vermezse, kiracı mahkemeye başvurabilir.
- Yargıtay Başkanlığının 2009/7394 E.2009/8737 K.sayılı ilamında "Kiralayanın depozitonun değerini artırma yükümlülüğü elbette yoktur. Ancak, kendisine teminat olarak bırakılan depozitonun enflasyon karşısında değerini kaybetmemesi için MK.md.2 deki iyiniyet kuralları çerçevesinde gerekli önlemleri alması gerekir. Paranın değerinin en azından sabit kalması için uygulamada çoğunlukla döviz veya altın alma ya da parayı bir banka hesabına yatırma yoluna gidilmekte ise de kurların tespitinin ayrı bir işlem gerektirmesi ve kaydi işlemlerinin yapılmamasından dolayı alınabilecek önlemler içinde en kolay yol, depozitonun ortalama faiz getiren bir banka hesabına yatırılmasıdır. Depozitodan elde edilen faiz geliri, depozitoya dahil olacaktır. Bununla teminatın değeri artacağından ötürü hem kiracının hem kiralayanın menfaati korunmuş olacaktır." hususları vurgulanmıştır. ( İstanbul BAM, 3. HD., E. 2021/434 K. 2021/1558 T. 27.5.2021)
PEKİ DEPOZİTO BEDELİ HANGİ BEDEL ÜZERİNDEN İADE EDİLECEKTİR?
Yüksek bir enflasyonist dönemden geçtiğimiz bu günlerde kira sözleşmenin ilk başlarında ödenen kira bedeli ile sözleşmenin sona ereceği süreçte ödenen kira bedeli arasında afaki farklar olabilir. Şu halde iade edilecek depozito bedelinde de bir farklılık meydana gelebilir.
YARGITAY 6. Hukuk Dairesinin 2014-2287 esas 2014-4118 karar ve 01-04-2014 tarihli kararında;
“…Mahkemece iadesi gereken güncel depozito bedelinin tespiti yönünden gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılıp, sözleşmenin başlangıç tarihindeki kira bedelinin Türk Lirası karşılığı esas alınarak, depozitonun kira parasına olan oranı belirlendikten sonra, bu oran kira sözleşmesinin sona erdiği 01/01/2011 tarihindeki kira parasına tatbik edilerek elde edilecek güncel değer belirlenip, sonucu dairesinde alacak miktarının belirlenmesi gerekirken belirtilen bu hususlar üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Hüküm bu nedenle bozulmalıdır…” şeklinde karar verilmiştir.
Görüleceği üzere ilgili Yargıtay kararında kira dönemi sonunda mal sahibi ile kiracı arasında depozito iadesi konusunda meydana gelen ihtilafta depozito bedelinin güncel şartlara uygun bir oran ile belirlenmesi gerektiğine karar vermiştir.
Özetle eğer kiracı tarafından depozito para veya kıymetli evrak olarak verildiyse, bu bedelin mal sahibi tarafından bankada kiracı adına açılan vadeli bir hesaba yatırılması gerekir.
Eğer böyle bir hesap açılmamış ise kira dönemi sonunda depozito bedelinin başlangıç tarihindeki kira bedelinin Türk Lirası karşılığı esas alınarak, depozitonun kira parasına olan oranı belirlendikten sonra kiracıya ödenmesi gerekmektedir.
