Türkiye’nin birçok kentinde sıkça yaşanan sahipsiz köpek saldırıları, toplumsal bir güvenlik meselesi haline gelmiştir. Bu çerçevede meydana gelen tüm maddi( yaralanma, trafik kazaları vs...) ve manevi zararlar açısından da idarelerin sorumlulukları ortaya çıkmaktadır.

Danıştay 8. Dairesi’nin 12 Mart 2021 tarihli kararı (E.2020/7528, K.2021/1532) bu konuda dikkat çekici bir içtihat ortaya koydu.

Olayın Özeti

Karara konu olayda, Konya’da bir vatandaş cami önünde sahipsiz köpeklerin saldırısına uğramış; yaralanmış ve kuduz tedavisi görmüştür. Mağdur, bu olayda ilçe belediyesinin hizmet kusuru bulunduğu gerekçesiyle manevi tazminat talebinde bulunmuştur.

İlk derece mahkemesi, Karatay Belediyesi’ni kusurlu bulmuş ve 3.000 TL manevi tazminata hükmetmiş ancak karara karşı, Danıştay Başsavcılığı tarafından ‘kanun yararına temyiz’ yoluyla Danıştay’a taşınmıştır.

Danıştay’ın Değerlendirmesi

Danıştay 8. Dairesi, olayı yalnızca tazminat yönünden değil, idarenin çok katmanlı sorumluluğu açısından ele aldı. Mahkeme, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu uyarınca sahipsiz hayvanların korunması, toplanması, aşılanması ve rehabilitasyonunun; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu uyarınca hayvan barınaklarının kurulması ve işletilmesinin; 5393 sayılı Belediye Kanunu uyarınca ise çevre sağlığının korunmasının hem valiliklerin hem büyükşehir hem de ilçe belediyelerinin ortak sorumluluk alanında olduğunu belirtti.

Bu nedenle Danıştay, yalnızca Karatay Belediyesi’nin değil, Konya Valiliği ve Konya Büyükşehir Belediyesi’nin de davada hasım olması gerektiğine hükmetti. Mahkemenin yalnızca tek belediye aleyhine karar vermesi usul yönünden hukuka aykırı bulundu ve karar kanun yararına bozulmuştur.

Hukuki İlke

Bu kararla birlikte Danıştay, önemli bir ilke ortaya koydu:

“Sahipsiz hayvanlardan kaynaklanan zararlar, yalnızca ilgili ilçe belediyesinin değil, büyükşehir belediyesi ve valiliğin de ortak hizmet kusuru kapsamında değerlendirilmelidir.”

Ayrıca karar, tam yargı davalarında hasım düzeltmesinin mümkün olduğu yönünde uygulama birliği sağladı.

Sonuç ve Değerlendirme

Belediyelerin sahipsiz hayvanlara ilişkin görevleri, yalnızca ‘toplamak ve geri bırakmak’la sınırlı değildir. Bu görev, süreklilik arz eden bir kamu hizmetidir. Yeterli denetim, kayıt, kısırlaştırma ve rehabilitasyon yapılmadığında, saldırılar sonucu doğan zararlar hizmet kusuru olarak kabul edilir ve belediye ile diğer ilgili idarelerin tazmin sorumluluğu gündeme gelir.

Danıştay’ın bu kararı, vatandaşlar açısından hak arama bilincini güçlendirirken; belediyelere, hayvan hakları ile kamu güvenliği arasındaki dengeyi sağlama sorumluluğunu da açık biçimde hatırlatmaktadır.

✍️ Av. Ahmet Çetinbilek

(Gayrimenkul ve İdare Hukuku Üzerine Haftalık Hukuki Değerlendirme)

Not: Bu yazı, Danıştay 8. Daire’nin 12.03.2021 tarihli E.2020/7528, K.2021/1532 sayılı kararı esas alınarak hazırlanmıştır.