- Yaşanan kriz ABD'de günlük hayatta ne kadar etkili oluyor?

Öncelikle işsizlik çok hızlı bir şekilde yükselmeye başladı. Özellikle ekim ayından bu yana her ay 500-600 bin kişi işten atılıyor. Bunlar ABD için bile çok yüksek rakamlar.

İşini kaybetme olasılığı az olan insanlarda bile bu işten çıkarmalar tedirginlik yaratıyor ve sonuç olarak tüketim daralıyor. Asıl problem de o zaten. Tüketim uzun yıllardır hiç bu kadar hızlı bir şekide daralmamıştı. Normal bir ABD tüketicisi gider alışveriş merkezine, harcamasını yapar, alacağını alır. Ama son zamanlarda bu olay çok değişti.

- Etkisi sokaklarda görülüyor mu?

Tabii ki, sokakta da gözüküyor. Mesela mağazalar bomboş, süpermarketler bile boş. İnsanlar hakikaten çok büyük bir şekilde tasarruf yapmaya başladı. Bu zengini için de fakiri için de böyle.

- Siz 2007 başında piyasalardaki balonun patlayacağını ifade etmiştiniz. Bu kadar şiddetli olmasını bekliyor muydunuz?

Ben piyasalarda yaşanan bu nakit bolluğunun bteceğini, kredi piyasalarının sıkışacağını biliyordum ama bu kadarını hiç kimse beklemiyordu.

- Hükümetin aldığı tedbirler yeterli mi sizce?

Orada eleştiriler var ama, Avrupa Merkez Bankası bile yavaştan aldıktan sonra Ankara'daki kurmaylar nasıl yavaş almasın? Bu krizin bu kadar derinleşeceğini kimse bilemedi, kasım ayında birden bire BU SENE İKİ TÜRK BULUŞACAK

Ben Amerikan Türk Cemiyeti'nin de başkanlığını yürütüyorum. Lobicilk faaliyetleri yapan diğer gruplar gibi değiliz de daha çok Amerikan fikir babalarına Türkiye'nin zenginliğini, kültürünü, tarihini, ekonomisini anlatan programlar yapıyoruz. Mesela son üç senedir bir gala yapıyoruız. Galanın sebebi, Türkiye ve Amerika arasındaki iş bağlarını kuvvetlendirmek, firmalar arasında senelerdir süregelen ortaklıkları biraz şenlendirmek.

Sadece iş değil, kültür, sosyal hayat, iki memleketi daha yaklaştırmak. Bunun ilk galasına Ford-Otosan'la başladık. Geçen sene Doğuş Grubu ve General Electric ile devam ettik. Bu sene ise Coca Cola ve Anadolu Grubu ortaklığı gelecek. Biliyorsunuz Coca Cola'nın CEO'su da Türk, Muhtar Kent. Bu anlamda bir Türk-Amerikan ortaklığında ilk defa iki Türk CEO yan yana gelecek.

uçurumdan düştük.

Sonuçta evet, hükümet biraz geç kaldı ama aslında kimse erkenci olamadı.

- Merkez Bankası'nın tavrını nasıl buluyorsunuz?

Bu ortamda doğru buluyorum. Çünkü bu dönem diğer dönemlere benzemiyor. Daha önce enflasyonla gelen resesyonlar vardı, bu tam tersi. Deflasyonla gelen bir resesyon söz konusu. Mevcut durumda Merkez Bankası'nın enflasyondan korkmasına gerek yok, deflasyondan korkması gerekiyor.

Bu eski savaşlara benzemiyor, değişik bir savaş. Bence bunu Merkez Bankası başkanı çok iyi kavradı ve öncü davrandı, kimsenin beklemediği faiz indirimleri yaptı. Ama deflasyona karşı da ancak böyle oynanır.

- Peki bu kadar yüksek faiz indirimleri ile Türkiye'den para çıkışı olmaz mı?

İşte bu da dolar konusunun öbür tarafı. Faizleri bir noktaya kadar çekersin, ondan sonra artık lira zorlanır çünkü yatırımcı da bonolara para koymaz. Faizler bu seviyelerin altına inerse Türkiye'den de para çıkışı hızlanır.

- En büyük riski nedir Türkiye'nin?

Kredi pazarlarının böylesine hasar görmüş olduğu bir dönemde en büyük risk kredi notunun düşmesi, ki düşebilir de... İşte o zaman durum vahim olur. Ciddi bir para çıkışı yaşanabilir.

Bazıları bu konuda 'zaten çok düşük nereye kadar düşecek' diyor ama görün bakalım düşürebilirler mi düşüremezler mi? Bu S&P ile Moody's öyle kuruluşlar ki, gidiyorsunuz adamların New York'taki bürolarına, herkes kimin notunu ne zaman düşüreyim diye harıl harıl çalışıyor. Çünkü senelerdir bunun tam tersini yaptılar, herkese AAA verdiler... O kadar büyük tenkit yediler ki... Bu yüzden adamlar hem firmaları hem de ülkeleri kredi notlarını düşürme yönünde dikkatle izliyorlar.

Bu not indirimini bir anda yapabilirler. Çünkü şu anda çok korkuyorlar. İzliyoruz adamların hepsini, bürolarına girip çıkıyoruz, o tedirginliği görüyoruz.

- Doğu Avrupa'da durumun iyi olmadığı söyleniyor. Siz ne diyorsunuz?

Avrupa Birliği Doğu Avrupa için 50 milyar dolarlık bir fon ayıracak. IMF ve Dünya Bankası da 30 milyar dolar ayırdı ve toplam 80 milyar dolar var bu bölge için.

- Yeter mi?

Yetmez gibi geliyor, bölge çok çabuk yutabilir bu parayı.

Aslında bırakın o bölgeyi, Avusturya'nın büyük riski var. Çünkü Avusturya bankaları çok saçma borçlar vermişler, çok batık borçlar vermişler. Bu borçları toplayınca Avusturya milli gelirinden yüksek. Yüzde 20'si dönmese milli gelirin beşte biri gider. Hiç bir memleket buna dayanamaz. O yüzden diyorum Avrupa'da ciddi sorunlar var. Zincirleme etkiler var ülkeler arasında.

hürriyet