Dünyayı etkisi altına alarak Türkiye'ye ulaşan Corona virüsü en çok sağlık çalışanlarını etkiledi. 7/24 çalışan doktorlar, hemşireler ve hasta bakıcılar en büyük risk grubunu oluşturuyor. Dünyada ve Türkiye’de birçok doktor ve sağlık çalışanına virüs bulaştı.
Sağlık çalışanına “Corana virüsü” bulaşması durumunda bu meslek hastalığı olarak kabul edilecek mi? Bunu soru cevaplar üzerinden incelemek daha doğru olacak.
1-Meslek hastalığı nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre meslek hastalığı, çalışanın çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
2-Meslek hastalıkların genel özellikleri nelerdir?
a)Kendine özgü bir klinik tablo,
b)İyi belirlenmiş hastalık etkeni,
c)Hastalık etkeni veya metabolitinin biyolojik ortamda bulunuşu,
d)Hastalığın deneysel olarak oluşturulabilmesi,
e)Hastalığın o meslekte çalışanlarda insidansının (görülme sıklığı) yüksek olmasıdır
f)Ülkeler arasında değişmekle birlikte, yılda her bin işçi için 4-12 yeni meslek hastalığı olgusu beklenmelidir. (Harrington J.M.)
3-Sağlık çalışanı sınıfına kimler dahildir?
Hekim
Hemşire
Diş Hekimi
Sağlık Memuru
Ebe
Eczacı
Biyolog
Diyetisyen
Veteriner
Ziraat Mühendisi
Tıp Fizikçileri
Sağlık Mühendisleri
Çevre Sağlığı Teknisyenleri
Çocuk Gelişimi Uzmanları
Sosyal Hizmet Görevlileri
Sağlık Eğitimcileri
Fizyoterapistler
Değişik dallarda çalışan teknisyenler
Hastabakıcılar
Hizmetliler
İdari işler görevlileri
Şoförler
4-Sağlık Alanında Meslek Hastalığına Yol Açabilen Riskler nelerdir?
a)Biyolojik nedenler (Mikroorganizmalar, bakteriler, virüsler)
b)Kimyasal nedenler (Karsinojenler, toksik ajanlar vb)
c)Fiziksel nedenler (radyasyon,elektro-manyetik alan vb.)
d)Ergonomik riskler.
e)Psikososyal nedenler (Mobbing, tükenmişlik sendromu)
5-Meslek hastalığına yol açan biyolojik nedenler nelerdir?
Meslek hastalığına yol açan biyolojik nedenler “bakteri kaynaklı” ve “virüs kaynaklı” olmak üzere ikiye ayrılır.
Sağlık çalışanlarını tehdit eden enfeksiyon etkenleri ise iki ana grupta toplanır:
a)Birinci grup kan ve kanlı vücut sıvıları ile temas sonucu (açık yaradan, mukozalardan veya iğne batması ile ciltten) bulaşan etkenlerdir. Otuz civarında mikroorganizma bu yolla bulaşabilirse de en önemlileri Hepatit B, Hepatit C ve HIV virüsleridir.
b)İkinci grupta yer alan etkenler damlacık ve damlacık çekirdeği olarak hastalar tarafından salınan solunum salgılarıyla bulaşırlar: Nezle, grip, sars, tüberküloz, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği bu gruptadır.
6-“Corana virüsü” meslek hastalığına neden olan biyolojik nedenler arasında yer alıyor mu?
“Corona virüsü” (COVID-19), Çin’in Vuhan Eyaleti’nde Aralık ayının sonlarında ortaya çıktı. Hastalarda, ateş, öksürük, nefes darlığı ile ortaya çıkan belirtilerle giderek yaşamsal tehlikelere neden olan bir virüstür. Corona Virüsü’nün bulaşıcı olması ve hızla yayılması dünyada bir paniğe yol açtı.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklama ile Corona Virüsü Pandemi ilan edildi. Bu gelişme çok önemlidir.
Pandemi, bir kıta, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel addır. Bu anlamda, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Corona virüsü Pandemi ilan edilmesi dünya çapındaki bir salgın olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenlerle, “Corana virüsü” meslek hastalığına neden olan biyolojik nedenler arasında yer almalıdır.
7-Sağlık çalışanına Corana virüsü bulaşması durumunda bu meslek hastalığı kabul edilir mi?
Sağlık kuruluşunda çalışan bir kişiye Corana virüsü bulaşması durumunda bunun meslek hastalığı kabul edilebilmesi için;
a)“Corana virüsü” bulaşan kişinin bir sağlık kuruluşunda çalışması gerekir.
b)“Corana virüsü”nün çalışma sırasında bulaşmış olmalıdır.
c)Hastalıkla çalışmanın veya çalışma ortamının arasında zorunlu nedensellik bağı olması gerekir. Başka bir anlatımla, “Corana virüsü” sağlık çalışanına, çalıştığı ortamdan ve çalışma koşulları nedeniyle bulaşmış olması gerekir. Bu nedensellik bağı hem idare, hem de ileride dava açılması durumunda mahkemeler tarafından irdelenecektir. Bu anlamda nedensellik bağını ispata yarayan her türlü delil, belge, tanık ve bilgi hasta ve hasta yakınları tarafından toplanmalıdır.
d)Corana virüsünün, çalışma mekanında ve çalışma süresi içerisinde çalışana bulaşmış olmalıdır. Eğer “Corana virüsü” sağlık çalışanına, ailesinden ve sosyal çevresinden bulaşmış ise “meslek hastalığı kabul edilmeyecektir.
e)Sağlık çalışana Corana virüsü bulaşması durumunda, hastalığın kaynağı araştırılacaktır. O nedenle, tedaviyi gerçekleştiren hastanenin değerlendirmeleri son derece önemlidir.
İkinci basamakta yer alan bir devlet hastanesi ise "meslek hastalığı" öntanısı ile Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi ya da Kamu Üniversite Hastanesi’ne sevkinin uygun görüldüğünü sisteme girilmesi önemlidir.
Eğer tedavi üçüncü basamak, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi ya da Kamu Üniversite Hastanesi ise sisteme “meslek hastalığı” tanısının girilmesi gerekir.
Bu kaydın girilmesi, tedavinin başladığı süreçten itibaren, virüsün bulaşmasının “meslek hastalığı” kabul edildiği anlamı taşır. Hastane kayıtları resmi belge olup, bağlayıcıdır.
Bu nedenlerle, sağlık çalışanına “Corana virüsü” bulaşması durumunda bu meslek hastalığı olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
