Geçtiğimiz yaz Aydınlık’ta “Tarlada kimse çalışmak istemiyor” başlığıyla haber yapmıştık. Köylerde ve kasabalarda kiminle konuşsak “tarlalarda çalıştıracak işçi bulamıyoruz. Gençler şehirlerde. Gelip çalışmak istemiyorlar. 40-50 hatta 60 yaşında insanlar çalışıyor. Onlar olmayınca ne yapacağız.” demişti.
Anneler babalar tarlalarda çalışıyor da dağ bayırda çalışmıyor mu? Oralarda da onlar var. Bu aralar özellikle Aydın’da herkes harıl harıl zeytin topluyor. Zeytin toplayacak genç işçi bulunamayınca anneler babalar kolları sıvayarak iş başı yaptı. “Biz eski toprağız. Bunun da hakkından geliriz” diyerek dağ bayır soğukta, yağmurda zeytin topluyorlar. Bereketli meyveyi soframıza getiriyor.
İşin tek kolay yanı eskiden uzun sırıklarla çırpılan zeytin şimdi elektrikli sopalarla çırpılıyor ve ağacın altına serilen örtülerde bir araya getirilerek çuvallara dolduruluyor. Buradan da traktörlere yüklenerek yağhanelere götürülüyor. Yağhaneler de modern artık. Yeni makinelerde kaliteli sıkım yapılıyor. Hem de uzun süre beklemeden…
ÇOCUKLAR ŞEHİRDE ANNE BABALAR DAĞDA
Süheyla Konca, lise mezunu. İki çocuk annesi. Aydın’ın Koçarlı ilçesine bağlı Güdüşlü Köyünde oturuyor. Aileden çiftçiler. “Eskiden pamuk çapasına ve toplamasına kalabalıklarla gidilirdi.” diyor. Şimdi ise oradaki işlerin çoğunu makineler yaptığı için kendilerine pek iş kalmamış. Onlar da Aydın merkeze taşınmışlar. Çocuklarını burada üniversiteye kadar okutmuş. Şimdi ikisi de çalışıyor. Ona emeklilik yok. 60 yaşında ama gençlere taş çıkartırcasına dağ bayır zeytin toplamaya gidiyor. Seviyor çalışmayı. Anne babasından böyle öğrenmiş. “Bu bizim yaşam tarzımız. Bizde yazın tarlada, kışın da zeytin toplamak için dağa çıkılır. 400 ağacımız var. Toplayacak işçi bulamadığımız için ortak verdik. Artık çok kişi böyle yapıyor. İşçi bulmak büyük sıkıntı. Yoksa ağaçta kalacak. Yağ şimdi kıymetli. İyi para ediyor. Geçimimizi bundan sağlıyoruz. İki çocuğumu bunun geliriyle okuttum. İnşallah ikisini de bunun geliriyle evlendireceğiz. Çocuklarım Aydın’da çalışıyor. Onları buraya getirmek zor. Hem gelmek istemiyorlar hem de hafta sonu tatilleri var, kıyamıyoruz burada çalıştırmaya. İş mecburen bize düşüyor.” diyor.
BİZDEN SONRA NE OLACAK
Konca önemli bir uyarıda bulunuyor: “Zeytin büyük emek istiyor. Zahmetli ancak kıymetli bir ürün. Akdeniz’den Marmara’ya kadar dağ bayır zeytin. Bunları toplayıp değerlendirmemiz gerekiyor. Ancak işçi bulmak zor. Gençler zeytinde çalışmak istemiyor. Çok zor geliyor onlara. Yağmur çamur, soğuk ne işimiz var oralarda diyorlar. Biz bunun için mi okuduk diyorlar… O değil de bizden sonra bu işleri kim yapacak? Hele bir de zeytinin yüzünü görmeyen gençler var… Büyük sıkıntı. Dağdaki zeytini toplayacak makine de daha icat edilmedi. Makine olsa da insan emeğine ihtiyaç var.”
ZEYTİNYAĞI GEÇEN YILA GÖRE UCUZ
Zeytin bu yıl ham olarak kilosu 50 lira ile 100 lira arasında satılıyor. Bunu alan dilimleyerek salamura yapıyor. Hazır salamura zeytin 150 lira. Yağı ise üreticide 200 lira civarında. Kaliteli bir zeytinyağı ise 350 lira civarında. Alt kaliteler ise 250 liraya kadar satılıyor. Asit durumuna göre fiyatı değişiyor. Geçen yıl ‘yok’ yılıydı. Bu yıl ise ‘var’ yılı… Zeytin bir yıl iyi verim veriyor bir yıl ise vermiyor. Kendini yeniliyor. Bu da fiyatlara yansıyor.
Geçen yaz kuraklık nedeniyle zeytin gelişimini sağlayamadı. Son aylarda yağan yağmur zeytini canlandırdı. Ege illerinde üretici ürünü gelişsin diye ocak- şubat ayına kadar ürünü dalında bıraktı. Şimdi bütün aileler seferber halde zeytin topluyor. Zeytin toplayanlara yevmiye olarak 1000-1200 lira arasında ücret veriliyor. Makineli toplama ise 1500- 2000 lira arasında.
