Ağustos ayına gelindiğinde ise 290 metre uzunluğundaki ABD gemisi USNS MENDONCA'nın Dedeağaç limanına yanaştı. To Vima gazetesi USNS MENDONCA'nın bugüne kadar Dedeağaç limanına demirleyen en büyük gemi olduğunu kaydetti. Amerikan donanmasına ait yaklaşık 35 bin tonluk lojistik gemisine, Balkanlar ve Doğu Avrupa'dan ABD'ye geri götürülecek ekipman ve araçlar yüklendi.
New York Times gazetesi, geçen hafta yayımladığı bir haberde birkaç yıl öncesine kadar neredeyse hiç kullanılmayan Dedeağaç Limanı'nı mercek altına aldı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgale girişmesiyle askeri hareketliliğin daha da arttığını vurgulayan New York Times, "Bu, Ukrayna'daki savaşın Avrupa'daki ekonomik ve diplomatik ilişkileri nasıl yeniden şekillendirdiğini gösteriyor" dedi.
ABD'nin Dedeağaç üzerinden taşıdığı askeri teçhizat miktarı geçen yıl, 2020'ye göre 14 kat artarak 3 bin 100 'parçaya' ulaştı. Pentagon, 'parça' terimini tanktan mühimmata her türlü teçhizat için kullanıyor. 2022'de bu sayıya şimdiden ulaşıldı. ABD'li yetkililer, teçhizatın Ukrayna değil Doğu ve Kuzey Avrupa'da konuşlanmış Amerikan askerleri için olduğunu belirtiyor.
AYDA BİR SİGARA KITLIĞINiki Kitsantonis ve Anatoly Kurmanaev imzalı New York Times haberinde, ABD'nin 'silah merkezi' haline gelen Dedeağaç limanındaki hareketliliğin şehirde yaşayanlar ve Atina yönetimi tarafından memnuniyetle karşılandığını dile getirdi. Habere göre, halk ve hükümet, yaklaşık 10 yıl boyunca neredeyse hiçbir geminin yanaşmadığı küçük Dedeağaç'ta ABD'lilerin ekonomiyi canlandırmasını ve güvenliği sağlamasını umuyor.
Birkaç ayda bir ABD savaş gemileri tank ve kamyon indirmek için limana yanaştığında bölgede yumurta ve sigara kıtlığı baş gösteriyor. Bölge yetkilileri de askeri gelişmelerin diğer sektörlerdeki yatırımcıları çekmesini, Dedeğaç'ın Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna için bir ticaret merkezi olmasını umut ediyor.
Türkiye sınırına 20 kilometre uzaklıktaki Dedeağaç'ta kafe işleten 53 yaşındaki Yiannis Kapelas, "Biz küçük bir ülkeyiz. Bizi koruyacak büyük bir ülkenin olması iyi bir şey" diyor.
Pentagon ise daha fazla yük taşıyabilmek için limanda inşaata başladı. ABD ordusunun limandaki lojistik faaliyetlerini yöneten Andre Cameron, "Limanı dinamik bir askeri harekat merkezine dönüştürüyoruz" değerlendirmesini yaptı.
ABD VE RUS ŞİRKETLERİ YARIŞIYORStratejik öneme sahip liman ayrıca özelleştiriliyor. Limanın yüzde 67'lik hissesine talip olanlar arasında Washington'ın desteklediği iki şirket var. Diğer iki şirketinse Rusya'yla bağları mevcut.
Bu şirketlerden biri, Yunan asıllı Rus iş insanı İvan Savvidis'e ait. Daha önce Rusya Parlamentosu'nda görev yapan Savvadis'in internet sitesinde Putin'le bir fotoğraf yer alıyor. Limana talip olan Yunan holdingi Copelouzos Group, Rus enerji şirketi Gazprom'un ülkedeki ortağı.
2004 ila 2007'de ABD'nin Yunanistan Büyükelçiliği görevini yürüten Charles P. Ries, şirketin kurucusu Dmitrios Copelouzos hakkında "Başka bir adla Gazprom mu?" ifadesini kullanmıştı.
Dedeağaç'ın kontrolü için yarışan ABD'li şirketlerden biriyse BlackSummit Financial Group. Sahibi John Charalambakis limana ilgisinin 2018'de, dönemin ABD Büyükelçisi Geoffrey Pyatt'la görüşmesiyle başladığını söyledi. Buna göre Pyatt, Charalambakis'e ABD şirketlerinin bölgede nüfuz için Rusya ve Çin'le rekabet etmesi gerektiğini söyledi. Limanla ilgilenen diğer ABD şirketi Quintana Infrastructure ve Development ise yorum yapmadı.
TÜRKİYE'YE GÖRE 'ULUSAL GÜVENLİK TEHDİDİ'New York Times haberinde, ABD'nin Dedeağaç'a yaptığı yığınağın hem Rusya hem de Türkiye tarafından tepki gördüğü belirtiliyor. Haberde Türkiye ve Yunanistan'ın NATO üyesi olmalarına rağmen hem Kıbrıs hem de Ege'deki bazı adalar yüzünden uzun süredir aralarında husumet bulunduğu hatırlatıldı.
Ankara, Atina ve Washington arasındaki ilişkilerin derinleşmesini 'potansiyel bir tehdit' olarak görüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Haziran ayında yaptığı açıklamada ABD'nin bölgedeki karakollarına işaret ederek "Peki bu üsler kime karşı kuruluyor? Kusura bakmasınlar biz bunları yemeyiz" dedi.
NYT, Yunanistan'ın her yerindeki ABD üsleri için "Türkiye korkusu ve Ukrayna'yla dayanışma, Atina'yı Washington'a yaklaştırdı ve ABD'ye çeşitli yerlerde genişletilmiş askeri erişim izni verildi" yorumunu yaptı.
Bulgaristan'ın eski Moskova büyükelçisi olan ve şu anda stratejik danışmanlık yapan İliyan Vasilev ise, "Karadeniz benzeri görülmemiş bir şekilde dünya gündemine geri döndü. Karadeniz'deki güvenlik, Rusya'yı nasıl kontrol altına alacağınız ve bunu nasıl idare edeceğiniz meselesinin merkezinde yer alıyor" ifadesini kullanıyor.
LİMANA 'RESMİ' OLMAYAN ZİYARETWashington'da Türkiye karşıtı neredeyse her hamle ve tasarının altında imzası olan Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Bob Menendez ise, New York Times'ın haberinden bir gün önce Dedeağaç Limanı'nı ziyaret etti. Liman yönetimi tarafından 'resmi' olmayan ziyaretin fotoğrafları paylaşıldı, Kathimerini gazetesi Bob Menendez'in Ege Denizi'ndeki İspeçe Adası'na uğradığını da yazdı.
Kathimerini, Menendez'in Yunanistan gezisinde Türkiye'ye Rusya'dan S-400 yeni hava savunma sistemi almaması için 'açık mesaj' gönderdiğini belirtip ABD'li siyasetçinin skandal bir röportajına sayfasında yer verdi. Geçtiğimiz aylarda Türkiye'ye F-16 satılmasına karşı olduğunu belirten Bob Menendez'in röportajının başlığı, 'Türkiye'ye çınlayan bir mesaj-NATO'ya ait olduğunu gösterinceye kadar Türkiye'ye F-16 yok.'
Türkiye 'yönünü değiştirince'ye kadar F-16 satışına destek vermeyeceğini vurgulayan ABD'li siyasetçi, Dedeağaç limanının jeostratejik rolüne dikkat çekip Batı Trakya kentinde artan Amerikan varlığına övgüler dizdi. Yunanistan'ın enerji koridoru olmayı hedefleyen planına tam destek sunan Bob Menendez, son yıllarda Türkiye aleyhtarlığıyla öne çıkan bir isim.
Geçen yıl Türkiye'nin dünya çapında şöhrete ulaşan silahlı insansız hava aracı (SİHA) programının yakın takibe alınmasını isteyen New Jersey Senatörü, sık sık yaptırım açıklamalarıyla da gündeme geldi.
ABD'NİN YENİ ÜSSÜ: YUNANİSTANTürkiye, Temmuz 2020'de Akdeniz'e savaş gemilerinin eşlik ettiği araştırma gemisi gönderdi. Ankara'nın hamlesiyle çaresiz kalan Yunanistan, başta Fransa ve ABD olmak üzere Mısır, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve hatta Suudi Arabistan'la ortak tatbikatlara girişti.
Atina yönetimi, geride kalan iki yılda silahlanmaya milyarlarca euro harcadı. Yunanistan Fransa'dan Rafale jetleri ve savaş gemileri satın aldı, Paris ise geçtiğimiz Mart ayında başkent Atina'ya uçak gemisi Charles de Gaulle'ü yolladı.
Gerilimde açık şekilde Yunanistan'ın tarafını tutan ABD ise, Girit Adası'ndaki Suda Üssü'ne uçak gemisi gönderdi. USS Dwight D. Eisenhower'ın başını çektiği, 22 savaş gemisi ve 5 bin 600 askerden oluşan Taarruz Gücü, ABD tarafından Yunanistan'a destek için Doğu Akdeniz'e açıldı.
Suda'yı Doğu Akdeniz'de kendi üssü haline getiren ABD ordusu, ayrıca dönemin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'yu da Girit'teki üste ağırladı. Pompeo, Yunan Başbakan Miçotakis'le birlikte Amerikan uçak gemisi üstünde poz verdi.
2020 yazından itibaren her hafta Yunan ordusuyla tatbikat yapan ABD'nin ilgisi, yalnızca Akdeniz'le sınırlı kalmadı. Girit'ten Selanik'e kadar neredeyse tüm Ege Denizi'ni kapsayan ortak tatbikatlara Yunan ve Amerikan özel kuvvetler askerleri katıldı. Yunan medyası, ABD'nin Yunanistan'da kalıcı üsler elde ettiğini yazdı.
BİR DÖNÜM NOKTASI: WASHINGTON ZİYARETİYunanistan-ABD ilişkileri geride bıraktığımız Mayıs ayında bir kez daha Ankara-Atina hattında gerilimi zirveye çıkardı. Yunan bağımsızlık savaşının iki yüzüncü yılı için ABD'nin başkenti Washington'da 17 Mayıs tarihinde ağırlanan Yunan Başbakan Miçotakis, Beyaz Saray'da ABD lideri Joe Biden'la görüştü. Yunan bayrağının renkleri mavi-beyaz kravat takan ABD lideri, Miçotakis'i 'Ben Joe Bidenopulos' cümlesiyle karşıladı.
Miçotakis ABD Kongresi'ndeki konuşmasında Türkiye'yi hedef aldı, Washington'da Türkiye'nin programından çıkarıldığı F-35 jetlerinin Yunanistan'a satışı da konuşuldu.
Miçotakis, ABD Kongresi'nde Kıbrıs'ta iki devletli bir çözümü asla kabul etmeyeceklerini vurgulayıp Türkiye'ye suçlamalarda bulundu:
"Siz değerli Kongre üyelerinden, son 48 yılda Helenizm'in bitmeyen acılarına neden olan açık yarayı unutmamanızı rica ediyorum. Kıbrıs'ın bölünmesinden bahsediyorum. Başkan Biden'a da söylediğim gibi, Kıbrıs'ta kimse iki devletli bir çözümü asla kabul edemez."
Kıbrıs açıklamaları Kongre üyeleri tarafından ayakta alkışlanan Yunan lider, Türkiye'nin adını anmadan hava sahası ihlallerine de değindi.
Washington turunun ardından bayram eden Atina'daki havanın dağılmasına, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 23 Mayıs Pazartesi günü kurduğu "Artık benim için Miçotakis diye birisi yok" cümlesi yetti.
