Asgari ücrete bu yıl yüzde 50.5 ve yüzde 29 olmak üzere iki kez zam yapılmıştı. Yeni yıldan itibaren geçerli olacak asgari ücretle ilgili pazarlıklar da 7 Aralık itibarıyla başladı. Türk-İş asgari ücretin ekim ayında açıklanan açlık sınırı olan 7 bin 785 liranın altında olmaması gerektiğini vurguluyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yaptırdığı ankette de ortak beklenti 7 bin 845 lira olmuştu.
Bu rakamlara ve kamuoyunda konuşulanlara göre yüzde 40-50 arası asgari ücret zammı sürpriz olmayacak. Asgari ücrette ikinci pazarlık görüşmesi 14 Aralık’ta (yarın) gerçekleşecek. Üçüncü toplantıda asgari ücretin açıklanması bekleniyor. Asgari ücretteki artış sadece asgari ücretli çalışanı değil, 84 milyon vatandaşı yakından ilgilendiriyor.
1- DAHA KOLAY 65 YAŞ AYLIĞI
65 yaş aylığı bağlanabilmesi için 65 yaş üstü kişinin ve varsa eşinin gelirine bakılıyor. Gelirin net asgari ücretin üçte birinden düşük olması gerekiyor. Bu tutar şu anda 1.883 lira. Asgari ücret 8 bin lira civarı olursa gelir şartı 2 bin 666 lira seviyesine çıkacak. Böylece gelir nedeniyle aylık almak kolaylaşacak. 800 binden fazla vatandaş bu haktan yararlanıyor. 65 yaş maaşındaki artışı ise memur maaş zammı belirleyecek. Orada da yüzde 20 civarı zam beklentisi var. Mevcut 65 yaş aylığı 1.536 lira.
2- BEDAVA SAĞLIK
Yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen gelir brüt asgari ücretin üçte birinden düşük olan kişilerin Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri devlet tarafından ödeniyor. Şu anda bu sınır 2 bin 157 lira. Yeni yılda bunun 2 bin 900-3 bin 100 lira seviyesine çıkması bekleniyor. Yani hanedeki kişi başına geliri bu sınırın altında olan yeni mezun öğrenciler ve işsizler, bedava GSS’li olup sağlık için para ödemeyecek.
3- İŞSİZLİK MAAŞI ARTACAK
Dün açıklanan verilere göre işsizlik oranı yüzde 10.2. Asgari ücret işsizleri de ilgilendiriyor. Yasaya göre; işsizlik maaşının en düşük miktarı brüt asgari ücretin yüzde 40’ı, en yükseği ise yüzde 80’i kadar. Asgari ücret en az yüzde 40-50 arası artarsa en düşük işsizlik maaşı 2 bin 568 liradan 3 bin 600-3 bin 800 lira bandına çıkacak. En yüksek işsizlik maaşı da 5 bin 137 liradan 7-8 bin lira seviyesine çıkacak.
4- BAĞKUR PRİMİ NE OLDU?
Serbest meslek erbabı, şirket ortakları, avukat, muhtar, esnaf Bağkur primi ödüyor. Asgari ücretteki artış Bağkur primlerini de artırıyor. Buna göre; şu anda yüzde 5 indirimli 1.908 lira olan Bağkur primi 2 bin 700-2 bin 850 arasına yükselecek. Tarım Bağkur’lu ve evde üretip pazarda satan esnaf muafiyeti olan Bağkur’lunun primi de 1.845 liradan 2 bin 300-2 bin 500 lira seviyesine çıkabilir.
5- DOĞUM VE ASKERLİK BORÇLANMASI
Borçlanmada hesap brüt asgari ücretin (6.471 lira) günlük tutarına göre yapılıyor. Askerlik ve doğum borçlanmasında 1 günlük en düşük prim tutarı günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’si yani bugün itibarıyla 69 lira, yurtdışı borçlanmasında ise günlük asgari ücretin yüzde 45’i yani 97 lira olarak uygulanıyor. Bu nedenle yeni asgari ücretin devreye gireceği yılbaşından önce borçlanma yapanlar avantajlı olacak. Bu durum hem EYT’den yararlanacak için hem de daha sonra emekli olacaklar için geçerli.
En çok borçlanmayı askerliğini er ve erbaş olarak yerine getirenlerle, yedek subay okuluna gidenler yapıyor. Prim eksiği olup bu yıl bitmeden 18 ay askerlik borçlanması yapanlar 37 bin 272 lira prim ödeyerek 540 günlük askerlik sürelerini prim günlerine ekleyebilecek. Aynı kişi yeni yılda borçlanma yaptığında asgari ücret yüzde 50 artarsa 17-18 bin lira fazla ödeme yapmış olacak.
6- KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatı tavanı 15 bin 371 lira. Bu tutar ocakta memur maaşına göre artacak. Tahminlere göre tazminat tavanı 18-19 liraya yükselecek. Tazminatın taban tutarı yani en düşük tutar da 6 bin 471 liralık brüt asgari ücret kadar.
Brüt asgari ücret zamla 9 bin-9 bin 800 lira seviyesine çıkabilir. Yani 1 Ocak itibarıyla kıdem tazminatının taban tutarı da bu seviyeye yükselmiş olacak. Her yıl için alınan tazminat miktarı yükselecek.
