Bu tür iniş, çıkışlara dip dalgadan daha çok bileşik kaplar misali oyların partiler arası geçişinden kaynaklı konjonkturel değişimler olarak görmek daha doğru bir tespit olur.

Zorlu geçen bir seçimin ilk etabını geride bıraktık, parlamento şekillendi, ikinci etabında kimin cumhurbaşkanı olacağı ise önümüzdeki pazar günü belli olacak.

Birinci etap seçilen 10’nunun genel başkanı parlamentoda olduğu 5’nin genel başkansız temsil edileceği 15 parçalı milletvekilinden oluşan bir parlamentomuz var artık.

 Görünüşte demokratik temsil gücü olan ama aslında önemli konularda uzlaşı ile örnek bir Anayasa değişikliği kararı almada zorlanacak bir meclis yapımız oluştu..

Siyaset bilimcilerin lider kültünün egemen olduğu Asya Tipi Siyaset Tarzı olarak tanımladıkları bu yapı önümüzdeki yaşayacağımız süreçte Ülke’de sorun çözmede ve etkin karar almada ne derece başarılı olacak hep birlikte yaşayarak, göreceğiz.

Aydın açısından bakıldığında görünen o ki, bu seçimde: 1- Kazananlar 2-, kaybedenler 3- Kazanırken kaybedenler var.

14 Mayısta Aydın’da oy kullanma hakkı olan toplamda 877 bin 145 seçmen vardı. Bunlardan 788 bin 454’ü oy kullanmış, bunların da 768 bin 331’i geçerli,20 bin 253’ü geçersiz sayılmış.

2018’den bu yana 5 yıllık sürede Aydın’da 38 bin 670 seçmen artışı olmuş. Oy kullanma oranı ise yüzde 88,9 olan Türkiye ortalamasının ise üzerinde yüzde 90,8 olarak gerçekleşmiş.

Kullanılan geçerli oyların sayısal olarak 432 bin 884’nü,oransal olarak da yüzde 56,04’nü alan Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu sandıktan birinci çıkmış.

Toplamda 433 bin 677 oy alan Millet İttifakı paydaşları CHP,İYİ Parti ve dışarıdan destekçi Yeşiller Sol Gelecek Partisi’nin- Demokrat Parti,Deva Partisi,Saadet Partisi ve Gelecek Partisi CHP listelerinden seçime katılmıştı- Cumhurbaşkanlığı seçiminde adayları Kemal Kılıçdaroğlu’nun arkasında durdukları görülüyor.

Bu sonuç da gösteriyor ki, İYİ Parti seçmeninden bir kısmının Kemal Kılıçdaroğlu’na oy vermediği iddiasını önemli ölçüde geçersiz kılıyor. Oy vermeyen varsa bile bunun kitlesel olmadığını gösteriyor.

Yine de Kemal Kılıçdaroğlu seçmen artışından alacağı pay bir yana  2018’de  ayrı girdikleri Cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP’li Muharrem İnce’nin ve bu seçimde ortak oldukları  İYİ Partili Meral Akşener’in,Saadet Partili Temel Karamollaoğlu’nun ve yine bu seçimde dışarıdan destekleyen HDP’li Selahattin Demirtaş’ın toplamda aldıkları 436 bin 576 oyun gerisinde kalmıştır.

Bu da gösteriyor ki, bu partilere oy veren belli sayıda seçmen bu seçimde Kemal Kılıçdaroğlu’na oy vermeyerek ya adaylıktan çekilmesine rağmen 5 bin 258 oy alan Muharrem İnce’ye ya da diğer adaylara oy vermişler veya boş oy kullanmışlardır.

Cumhur İttifakı adayı AK Parti genel başkanı da olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aldığı 294 bin 123 oyla Cumhur İttifakı bileşenleri AK Parti, MHP, YRP ve BBP’nin bu seçimde aldıkları toplamda 294 bin 74 oy birebir örtüşüyor.

Sinan Oğan’a gelince almış olduğu 40 bin 129 oyun Adalet Partisi’ne ve Zafer Partisi’ne verilen toplamda 19 bin 430 oy dışında kalan yaklaşık 20 bin 699 oyun tepki ve genç yeni seçmenden geldiğini varsayabiliriz.

Cumhurbaşkanlığında durum bu, milletvekilliğine gelince:

Aldığı 216 bin 163 oy karşılığında üçüncü milletvekilliğini az bir oy farkıyla kazanan AK Parti bu seçimin kaybederken kazananlarındandır. Kaybetmiştir çünkü 2018’de aldığı 237 bin 771 oyu bu seçimde 216 bin 163’e düşürmüştür.

Hem de gerek il gerek ilçe teşkilatları gerekse milletvekili adaylarıyla alanda sürekli görünmelerine, seçmenlerini birebir marke etmelerine rağmen bu sonucu almışlardır.

Ancak yüzde 7 kaçağın önceden aldığı tedbirlerle ittifak içinde kalmalarını sağladığı için de AK Parti geçen seçime göre bir milletvekili eksik çıkarmasına rağmen totalde kazançlı çıkmıştır.

Çünkü AK Parti genel başkanı da olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kendilerinden kopacak seçmenleri hissettiğinden kaçakların ittifak içinde kalmalarını sağlamak için Yeniden Refah Partisi’ni ittifak havuzuna dahil ederken Hüda Par’a ve Demokratik Sol Parti’ye de milletvekilliği vererek gidecek olası seçmeni tutacak bir bariyer oluşturmuştur.

Böylece Millet İttifakı içinde yer alan geçmişte AK Parti’de bakanlık, başbakanlık ve parti genel başkanlığı gibi görevlerde bulunan Ahmet Davutoğlu’nun lideri olduğu Gelecek Partisi’ne, yine. AK Parti’de bakanlık yapmış olan Ali Babacan’ın DEVA Partisi’ne ve Milli Görüş kökenli Saadet Partisi’ne olası kaçışları önlemiştir.

Ancak bunu yaparken de bir taraftan kaçakları ittifak içersinde tutmakla meclis çoğunluğunu elde ederken diğer taraftan da çıkardığı 266 milletvekiliyle Meclis’te paydaşlarına daha da muhtaç hale gelmiştir. Kısaca bir taraftan bir kazanan olurken diğer taraftan da bir kaybeden olmuştur.

2018’deki 248 bin 188 oyu bu seçimde gerek milletvekilleri gerek parti örgütü seçime yeterince ağırlık vermemesine rağmen oyunu 276 bin 300’e çıkaran ve 3 olan vekil sayısını bir artıran CHP seçimin milletvekili ayağında Aydın’da en kazançlı çıkan partisidir..

Ama ne var ki, CHP ortaklarından beklediği katkıyı ne Cumhurbaşkanlığında ne de milletvekilliğinde bulabilmiştir.

Örnek Gelecek Partisi Lideri Ahmet Davutoğlu’nun memleketi Konya/ Taşkent’te Cumhurbaşkanlığında Recep Tayyip Erdoğan’ın aldığı 2 bin 522 oya karşılık Kemal Kılıçdaroğlu Bin 82 oy alabilmiştir. Milletvekilliğinde de durum farksızdır.

2018’deki 108 bin 69 oyunu düğmeleri yanlış ilikleyince bu seçimde 101 bin 855’e düşüren İYİ Parti Aydın’da bu seçimin bir kaybedenidir. Hâlbuki Meral Akşener siyaset sosyolojisini ve seçmen davranışını en iyi bilen lider olarak tanınır, bilinir.

Buna rağmen diyelim ki,2018’de İYİ Parti daha yeniydi ve Aydın siyasetini tam okunamamıştı fakat aynı yanlışların bu seçimlerde de tekrarlanmasının bir izahı yoktur.

Bunun kaynağı taşra teşkilatlarının paradigma değişikliğini tam algılayamaması sonucu MHP’den gelen eski alışkanlıkların bir devamı “az olsun bizim olsun” mantığının bir ürünü ideolojik saplantılarından vazgeçememeleridir.

Buradan hareketle denebilir ki, bu partinin en büyük handikabı kendine bir siyaset zemini oluşturamamasıdır.

Haber Türk yazarı Kemal Öztürk’ün dediği gibi “Devlet Ana” ile “Kemalist Asena” arasında gidip gelen Meral Akşener gemisini bu seçimde nihayet MHP limanına demirlemiştir.

2018’deki 59 bin 207 olan oyunu bu seçimde 65 bin 725’e yükseltmesine rağmen bu seçimin bir diğer kaybedeni de MHP’dir.

Devlet Bahçeli’nin Ülkücü köken dışında bir adayda ısrarını İYİ Parti’den aday olan eski özel kalem müdürüne bir jesti olarak görenler bile var.

Aynı gelenekten gelen Ümit Özdağ’ın lideri olduğu Zafer Partisi de Aydın’da ilk girdiği seçimde 17 bin 361 oy alması dikkatlerin Milliyetçi oylara çevrilmesine neden oldu.

MHP’nin de ülke genelinde aldığı oylar karşısında milliyetçi cenahtaki bu yükselişi bir dip dalga olarak yorumlayanlar çıktı. Peki, bu tarz yorumlar Aydın özelinde ne kadar gerçekçi?

MHP’nin Aydın’da yurt dışı oylarıyla birlikte aldığı 144 bin 416 oy ve yüzde 25,89 oranla maksimum başarıyı üç milletvekili çıkardığı 2007 seçimlerinde elde etmişti.

2007’de  639 bin 749 olan seçmen sayısında o tarihten bu yana oransal olarak  yüzde 27,06 sayısal olarak da 237 bin 396 artış kaydedilmiş..

14 Mayıs sandık verilerine göre İYİ Parti, MHP, Zafer Partisi ve BBP oyları toplamı 191 bin 579’dur.

Genel seçmen sayısına oranı da yüzde 24,93’dür.Görülüyor ki, milliyetçi oylar bırakın yüzde 27,06 oy oranını daha 2007 seçimleri oranı yüzde 25,89’a bile erişememiştir.

O nedenle bu tür iniş, çıkışlara dip dalgadan daha çok bileşik kaplar misali oyların partiler arası geçişinden kaynaklı konjonkture bağlı seçmen refleksi olarak görmek daha gerçekçi bir bakış açısını yansıtır.

Son olarak Aydın’da bu seçimin kaybedenlerinden biri de Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’dir.

 Bu parti kimlik ve Bölge siyasetinde bir de buna ek olarak ithal adayda ısrar etmeye devam ettiği içindir ki,2018 seçimlerinde aldığı 68 bin 541 oya bakıp da milletvekili çıkaracağını iddia edenleri yanılttı.

Bu duruma tepki gösteren CHP’li seçmen kendi partisine, dönünce, diğer solcular da TKP, Sol Parti ve Halkın Kurtuluş Partisi gibi partilere dağılınca bu partinin oyu 55 bin 522’ye düştü ve kaybedenler kervanına katıldı.

Hasılıkelam Aydın’da bu seçim de böyle geçti.