Onlarca ağacın korunması, litrelerce petrolden tasarruf, çocuklara daha güzel bir gelecek bırakmak mümkün... Peki geri dönüşüm nedir, nasıl yapılır?
Geri dönüşüm, ağaçların korunmasından litrelerce petrolün tasarruf edilmesine kadar pek çok fayda sağlayabilir. Doğaya zarar vermemek ve tabiatı çöp ve atıklarla doldurmak yerine bilinçlenmek, her yurttaşın adeta bir görevi haline gelmiştir. Bu konuda bildiklerinizin yanı sıra henüz öğrenmediğiniz şeyler de olabilir. Özellikle de çocuklara daha temiz, daha güzel bir gelecek bırakmak isteyen herkesin geri dönüşümün ne anlama geldiğini öğrenmesi ve bu konuda katkıda bulunması beklenmektedir. Öyleyse vakit kaybetmeden geri dönüşümün ne olduğuna, nasıl yapıldığına ve neden bu kadar önemli olduğuna birlikte göz atalım!
Geri Dönüşüm Nedir?
Geri dönüşüm, kullanılmış maddelerin tekrar işlenerek tüketici ile yeniden buluşmasıdır. Örneğin, bazı yerlerde içeceğiniz yanında kağıt pipet görebilirsiniz. Bu pipetler, kullanılmış ve artık kullanılamaz hale gelmiş kağıtların yeniden işlenerek üretilmektedir. Okyanuslara atılan plastik pipetler, sadece canlılara zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda plastiklerin doğada çok uzun süre var olduğu bilinmektedir. Buna karşılık, kağıt pipetler doğada kolayca yok olabilir, bu nedenle bugünün geri dönüşüm anlayışının önemli bir parçasıdır. Benzer şekilde, insanlar tarafından artık kullanılmayan ve doğaya zararlı hale gelebilen her türlü maddeye "atık" denir. Bu atıklar, karton, cam, metal, plastik gibi birçok farklı maddeden oluşabilir. Bu atıkların yeniden değerlendirilmesi sayesinde geri dönüşüm sağlanabilir ve atıkların doğaya zarar vermesi engellenebilir. Geri dönüşüm neden önemlidir diye sorulduğunda, bu açıdan iki temel cevap vardır. Birincisi ve en önemlisi, doğaya atılan atık miktarını azaltmak; ikincisi ise tasarruf sağlamaktır. Para ve sürdürülebilirlik hakkında bilinçlenmek için para biriktirme uygulaması size uygun olacaktır.
Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır?
Yeniden değerlendirilebilecek atıkların çeşitli işlemlerden geçirilerek tekrar kullanılabilir hale getirilmesine geri dönüşüm denir. Peki, bu işlemler nelerdir ve geri dönüşüm nasıl yapılır? Örneğin, Türkiye'de geri dönüşüm, Çevre Kanunu ve buna bağlı yönetmeliklerle düzenlenmektedir ve geri dönüşüm tesislerinde çeşitli işlemler uygulanmaktadır. Bu işlemleri dört ana başlık altında toplayabiliriz:
1. Kaynakta Ayrı Toplanması: Yeniden değerlendirilebilecek atıkların çöpten ayrı olarak toplanması ve ayrıştırılması işlemidir. Bu şekilde zamandan tasarruf edilir ve geri dönüşüme uygun atıkların yıkanması gerekmeyebilir, bu da su tasarrufu sağlar.
2. Sınıflandırma: Toplanan malzemelerin cam, metal, plastik ve kağıt gibi farklı kategorilere ayrılması işlemidir. Bu sayede atıkların geri dönüşüm tesislerine ayrı ayrı ulaştırılması sağlanır. Sınıflandırılmamış atıklar tesislerde ayrıştırılır.
3. Değerlendirme: Atıkların geri dönüşüm işlemine tabi tutulduğu aşamadır. Malzemeler kimyasal ve fiziksel olarak değiştirilir ve yeni bir malzeme haline gelir.
4. Ekonomiye Kazandırma: Oluşan yeni ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.
Geri Dönüşüm Kutuları
Sıfır atık projesinin önemli bir parçası olan geri dönüşüm kutularının kullanımı, 2019 yılında yürürlüğe giren Sıfır Atık Yönetmeliği ile kamuda ve özel sektörde zorunlu hale getirilmiştir. Bu kutular, atıkların ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesini kolaylaştırır. Farklı renkleriyle atıkların ayrıştırılmasını sağlayan geri dönüşüm kutuları, bu sürecin ilk adımıdır. Sarı renk plastik, yeşil renk cam, mavi renk kağıt ve geri dönüşüm kutuları metal atıkları için kullanılır. Bu şekilde plastik, kağıt gibi atıkların ayrı ayrı toplanması kolaylaşır.
Geri Dönüşüm Yöntemleri Nelerdir?
Geri dönüştürülmek üzere alınıp işlenen atıkların işlemleri farklılık gösterebilir. Her malzeme için farklı yöntemler vardır. Örneğin, kağıt atıklar su içinde liflere ayrılır ve mürekkep ayırıcılar için sodyum hidroksit gibi maddeler kullanılabilir. 1 ton kullanılmış kağıdın geri dönüştürülmesiyle 17 yetişkin ağacın korunması ve 12400 m³ sera gazının bertaraf edilmesi gibi faydalar sağlanabilir. Plastik atıklar, önce cinslerine göre ayrıştırılır ve kırma makinelerinde küçük parçalara ayrılır. Cam atıklar da kırılır ve eritme ocaklarına dökülür. Kırılan camlar, beton katkısı ve cam asfalt için kullanılabilir. Pil ve aküler, kağıt ve cam gibi atıklara göre daha az hacme sahip olsa da doğal yaşama zararlı ağır metaller içerir. Bu nedenle, atık piller ve aküler özel toplama kutularına atılmalı veya satın alındığı yere geri götürülmelidir.
Geri Dönüşümün Faydaları
Geri dönüşümün saymakla bitmeyen büyük faydaları vardır. En temel faydaları şunlardır:
● Doğal kaynakların korunmasını sağlar.
● Çevrenin korunmasını sağlar.
● Çevre kirliliğini azaltır.
● Enerji verimliliğini artırır.
● Kentsel ekolojiye fayda sağlar.
● Doğal yaşam ve insan sağlığı için yararlıdır.
● Ağaçların ve su kaynaklarının korunmasına yardımcı olur.
● Çocukların çevre bilinci ile büyümesini kolaylaştırır.
● Ülke ekonomisine katkı sağlar.