Gıda güvenliği, toplum sağlığını korumak ve sürdürülebilir bir tarım sistemi inşa etmek için en önemli önceliklerimizdir.
Son yıllarda, kamuoyunda pestisit kullanımı ve gıda denetimleriyle ilgili çeşitli yanlış algılar oluşmuş durumda. Bu algıyı düzeltmek için öncelikle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu alandaki çalışmalarına dikkat çekmek gerekiyor.
Bakanlığın verilerine göre, son üç yılda pestisit kalıntı oranında %35’lik bir azalma sağlanmış, Avrupa Birliği’nin Gıda ve Yem Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) bildirimlerinde ise %54 oranında düşüş kaydedilmiştir.
Tarım ve Orman Bakanlığı, yalnızca ihraç edilen ürünleri değil, yurt içinde üretilen tüm ürünleri de “tarladan sofraya” prensibiyle denetlemektedir. Üretim alanlarından başlayan bu denetimler; paketleme, işleme ve satış süreçlerinde yapılan rutin ve ani kontrollerle devam etmekte olup, yapılan yurt içi ve yurtdışı kontrollerde pestisit oranının %1 seviyelerinde olduğu tespit edilmiştir.
Kalıntı Eylem Planı ve Denetim Süreçleri
Bakanlık tarafından uygulanan Kalıntı Eylem Planı çerçevesinde, 2022-2025 yıllarını kapsayan dönemde 11 farklı üründe ve 12 ilde pestisit kalıntısının önlenmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Bu süreçte alınan numunelerde 400 ila 800 arasında etken madde analizi yapılmakta, mevzuata uygun olmayan durumlarda üreticilere idari yaptırımlar uygulanmaktadır.
Pestisit kalıntısı tespit edilen ürünler ise yeniden analize tabi tutulmakta; analiz sonuçlarına göre mevzuata uygun olmayan ürünler imha edilmekte, uygun olanlar ise yeniden değerlendirilerek yurtiçi ve yurtdışında piyasaya sunulmaktadır.
Bakanlığın ve kolluk kuvvetlerinin eşgüdümünde yapılan İdari Yaptırım ve Uygulama yerinde ancak hukuki yaptırımın yetersiz kalmasından ötürü caydırıcılığı bulunmamaktadır.
Son zamanlarda yurtdışı ihracatında tespit edilen sorunlu ürünlerin miktarında artış gözlenmektedir. Son 3 yıla bakıldığında her geçen yıl tespit edilen parti sayısı git gide artmaktadır. Bunun en büyük sebeplerinden biri, firmaların risklerini azaltmak adına ürünleri küçük partilere bölmesinden kaynaklanmaktadır.
Bu yöntemle firmalar, gümrükte yapılan analizlerden geri dönen ürün tonajını yani miktarını azaltmayı hedeflemektedir. Ancak bu durumun uluslararası ticarette yarattığı olumsuz izlenim göz ardı edilemez.
Tarım ve Orman Bakanlığı bu yöntemleri izleyen ve uygulayan firmaların ürünlerine el koyarak imha etmekle birlikte, ilgili firmalara ihracat yasağı getirmekte ve idari para cezası ile cezalandırmaktadır.
Bunun yanı sıra İç piyasa sahte ve gıda standartlarına uygun olmayan ürünleri piyasaya süren kişi ve firmalar anlık olarak Bakanlık İnternet Sitesi üzerinden ifşa edilmekte ve İdari Yaptırım Uygulanmaktadır.
Fakat insan sağlığı ile oynamak parayla ödenecek kadar ucuz değildir. Bu nedenle bilinçli bir şekilde bu suçu işlemekte olan bu kişilere acilen ticaretten men ve hapis cezası verilmelidir.