Üretim kriz sürecinde direncini ilk kez artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, sanayi üretimi ekimde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,5 artış kaydetti. Beklenti anketlerinde ise yüzde 2 ila 3 arasında düşüş bekleniyordu. Ayrıca bu ekim ayı ÖTV ve KDV indirimlerinin de sona erdiği katkısız ay olduğundan üretim açısından büyük önem taşıyor.

33 PUAN BİRDEN YÜKSELDİ

Üretimde bir önceki aya göre de yüzde 13,7 artış oldu. Krizin en yoğun yaşandığı şubat ayından bu yana ise 33,3 puanlık yükseliş yaşandı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2009 yılı ekim ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 5,2, imalat sanayi sektöründe iç piyasadaki canlanmayla yüzde 6,6, kış mevsiminin gelmesiyle de elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 6,4 artış gözlendi. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre, ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış yüzde 11 ile ara malı imalatında görüldü. Kışın da gelmesiyle enerjide yüzde 1,9 oranında artış, sermaye malı imalatında yüzde 3 düşüş oldu. Uzmanlara göre, krizin tavan yaptığı şubat ayında, 6 milyar 866 milyon dolara kadar düşen ihracat, üretim de etkisiyle toparlanmaya girmeseydi bu denli bir toparlanma olmayacaktı. İhracat iç piyasanın da canlanmasıyla 9 milyar 945 milyon doları buldu. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, "İhracatın öncü gösterge olarak ortaya koyduğu çıkışı sanayi üretim endeksi teyit etti" dedi.

KUR DÜZELDİ ARA MALI ARTTI

Büyükekşi, ana sanayi grupları içerisinde en yüksek artışın yüzde 11 ile ara malı imalatında görülmesine dikkat çekerek şöyle devam etti: "Biz TİM olarak, krizin başından beri cari açık sorunun çözülmesi için ara malı üretimini yurt içinde geliştirmemiz gerektiğini, krizin bu konuda bir fırsat olduğunu ifade ettik. Zira kur düzeltmesi ile, daha önceki dönemde dışarıya kaçan bir miktar üretimin içeriye dönebileceğini görmüş olduk."

ALTIN MADENİ DOYURDU

Ekimde 13,9 şubattan beri 57,9 puan artan madencilik sektöründe dikkat çekici yükseliş dokuz aylık süreçte 184.6 puan artan metal cevherler madenciliğinde görüldü. İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Alaattin Kameroğlu, cevher imalatındaki artışı altın fiyatlarındaki yükselişe bağlayarak, madencilerin altın bulmanın yarayacağını çünkü işlenmesnin kolay olduğunu bildirdi.

Soros'un dediği oldu çiftçi Lamborghini'ye gıda ile ilerliyor

Global krizin Türkiye'yi en fazla etkilediği şubat ayında 84,6 puana kadar düşen ancak süregelen aylarda istikrarlı artışını sürdüren sanayi üretiminde ekim ayında en büyük ve dikkat çekici artış gıda ürünleri ve içecek imalatında görüldü. Şubattan bu yana 74,9 puan artan gıda sektörü ekimde ise 58,3 puan artarak rekor kırdı. Bu da geçtiğimiz yıl "Çiftçiler Lamborghini'ye borsacılar traktöre binecek" iddiasında bulunan ünlü spekülatör ve yatımcı George Soros'ı akla getirdi.

AÇILIMA GIDA VİTAMİNİ

Aynes Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Nevzat Serin ise bu olağanüstü artışı komşu ülkelerle gerçekleştirilen açılıma bağladı. “Irak'ı biz besliyoruz” diyen Serin, özelikle yumurta ve süt ürünlerinin Türkiye'den gittiğini kaydetti. Şubattan bu yana vatandaş iç piyasadan giyim eşyası almaya yönelmediği için üretimi de sadece 6,4 puan, ekimde de 7,5 puan arttı. Krizle beraber 34,7 puan artan tekstil sektör ekimde 17,5 artış gösterdi.

DUMANSIZ HAVA TÜTÜNÜ BOZDU

Şubattan bu yana tütün ürünleri imalatına bakıldığında en büyük düşüşlerden biri yaşandı. Ekim ayında 17,3 puanlık yükselme olmasına rağmen tütün imalatı, 19 Temmuz itibariyle başlayan dumansız hava sahası uygulamasıyla dokuz aylık süreçte 0,9 puan düştü. Şubattan bu yana en büyük darbeyi alan motorlu kara taşıtları sanayi ise ekim ayında üretimi kurtaran yegane birim oldu. Büro makinaları imalatı da dokuz aylık süreçte 12 puan azaldı ancak geçen ay tavana çıktı ve 134 puan azalma ile dibi gördü. Elektirkli makinalarda ise 61,5 puan arttı ve ekimde 31,5 puan birden fırladı.

Sıfırcılar bile dize geldi

Türkiye'nin notunu artırmamaktan yana olan ve sıfırcı hocalardan biri olan uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch de geçtiğimiz hafta, Türkiye'nin kredi notunu iki basamak birden yükseltti. Fitch, Türkiye'nin yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu iki derece birden arttırarak BB- seviyesinden BB+'ya yükseltti. Türkiye'nin, döviz ve lira cinsinden uzun vadeli kredi notunu, Ekim ayında 'pozitif' izlemeye almıştı. Şimdi de aynı artış Moody's'ten bekleniyor.

Düğün bitti mobilya çöktü

Global krizin Türkiye'yi en fazla etkilediği şubat ayında 84,6 puana kadar düşen ancak süregelen aylarda istikrarlı artışını sürdüren sanayi üretiminde ekim ayında en büyük ve dikkat çekici artış gıda ürünleri ve içecek imalatında görüldü. Şubattan bu yana 74,9 puan artan gıda sektörü ekimde ise 58,3 puan artarak rekor kırdı. Öte yandan benzer artış da yaz aylarındaki düğünlerinde etkisiyle dokuz ayda 31,3 yükselen mobilya imalatında oldu ancak sezon bitimiyle ekimde 8,2 puan düştü. Vergi indirimlernin de etkisiyle radyo TV, haberleşme cihazları imlatı da 20,1 arttı ama ekimde 0,2 düştü. Artış ana metal sanayinde de görüldü. şubat ayı itibariyle artan ihracatla beraber 17.1 puan artan sektör üretimi ekimde 7,7 yükseliş gösterdi. En yüksek artış oranı yüzde 38,3 ile tıbbi hassas ve optik aletler ile, saat imalatında gerçekleşti.

Üretim artışı büyüme işareti

Sanayi Bakanı Nihat Ergün, sanayi üretimindeki artışın, ekonomideki toparlanmayı teyit ettiğini belirterek, 'Sanayi üretim endeksindeki yükseliş, aynı zamanda son çeyrek büyüme rakamlarının da pozitife döneceğinin işaretini vermektedir' dedi. Bu artışta, iç ve dış talepte devam eden toparlanma eğiliminin yanı sıra bazı gelişmeler de etkili olduğuna işaret eden Ergün, 'Yükseliş olması, ekim ayı içerisinde çalışılan gün sayısının bir önceki aya ve geçen yılın aynı ayına göre normale dönmesi, ekim ayındaki yüksek ihracat performansı ve baz etkisi gibi nedenlerden olmuştur' dedi.

JP MORGAN: CESARET VERİCİ

JP Morgan tarafından yayınlanan raporda; Türkiye'de bugün açıklanan sanayi üretimi verilerindeki sürpriz artışa dikkat çekildi. Söz konusu artışın 'stoklardaki erimeden destek aldığı' yorumunda bulunuldu. JP Morgan'ın raporunda Türkiye'nin sanayi üretimi ile ilgili yer alan bazı tespitler şöyle: "Sanayi üretimi verileri ekim ayında sürpriz bir şekilde güçlü bir performans sergiledi. Bu artış 2006 yılı mart ayından bu yana yaşanan en büyük aylık artış oranını ifade etti.”

Kalıcı toparlanmayı ilan etmek için henüz çok erken

Amerikan Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, kalıcı toparlanmayı ilan etmek için çok erken olduğunu söyledi. Bernanke, ABD ekonomisinin resesyondan çıksa da mücadele içinde olacağını, ekonominin, zayıf istihdam piyasası, tedbirli tüketiciler ve sıkı kredi koşulları gibi zorlu durumlarla karşı karşıya olduğunu, bu durumun büyümeyi ılımlı tutacağını ifade etti. Bernanke, çift dipli bir resesyonun yaşanıp yaşanmayacağı soruları üzerine, bunun olmayacağını garanti edemeyeceğini, ancak gelecek yıl mütevazi bir ekonomik büyüme beklediklerini ifade ederek, bunun da işsizlik oranının aşağıya çekilmesine yardımcı olacağını fakat bu düşüşün istenilenden daha yavaş olabileceğini kaydetti. Bernanke, şu an rekor düşük seviyelerde olan faiz oranlarının uzun bir süre daha bu şekilde tutulacağını da sözlerine ekledi.

Rehavete kapılmayalım

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Tanıl Küçük, 'Sanayide artıya geçiş, son çeyrek büyümesini de olumlu etkileyecektir. Ancak, moralleri düzelten bu gelişme, aşırı bir iyimserliğe ve rehavete yol açmamalıdır' dedi. Küçük, üretimde artıya geçişin beklenenden önce ve oldukça yüksek bir oranda gerçekleşmesinin, Türkiye'nin sanayisi ve ekonomisi adına olumlu ve ümit verici bir gelişme olduğunu kaydetti.

Sanayi üretiminde, küçülme sürecinin nihayet sona erdiğini dile getiren Küçük, sanayide artıya geçişin, son çeyrek büyümesini de olumlu etkileyeceğini belirtti./yeni şafak