Vade sınırlandırması tüketiciyi yeni finansman yöntemleri bulmaya itti. Yüksek faiz döneminde bankalardan kredi almakta zorlanan vatandaş çareyi finansal cambazlık yapmakta buldu. Kısa vadeli borcu olan ve borçlarını uzun vadeye yaymak isteyen vatandaş en uzun vade seçeneği sunulan konut kredisine yöneldi. Bunun için de kayınvalide, amca, dayı, baldız gibi güvenebileceği akrabalara ev satışı yapıldı.
Gerekçeler iyi incelenmeli
Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz Ekonomist Uğur Civelek konut satışları düşerken konut kredilerindeki artışın alışılan bir durum olmadığını öyledi.
Bugün gazetesinden Emine Açar'ın haberine göre, bunun birkaç nedeni olabileceğine vurgu yapan Civelek, “Nakit ihtiyacı bu durumun başında geliyor. Hülle yoluyla en son değer üzerinden konut satışı güven duyulan bir kişiye satılmış gibi gösterilebiliyor. Bu durumun örneklerine son dönemde rastlamak mümkün. Yine değer artışından kaynaklanan satışlar da kâr realizasyonuyla olabilir. Ancak Türkiye genelinde konut fiyatları son 5 ayda ciddi bir artış göstermedi” bilgisini verdi.
15 milyarlık kredi çekildi
Yüksek faize ve düşük konut satışına rağmen konut kredisi için bankaya başvuran tüketici 5 ayda bankalardan tam 15 milyar 564 milyon 160 bin lira konut kredisi çekti. Aynı süre içinde Türkiye genelinde satılan toplam konut sayısı ise 341 bin 463 oldu. Bir önceki yılın ilk 5 ayında ise 369 bin 300 adet konut satışına karşılık bankalardan çekilen konut kredisi tutarı 11 milyar 256 milyon 496 bin lira olarak kayıtlara geçti.
104 bin kişi kredi çekti
Kredi miktarı artarken kredi çeken kişi sayısı ise azaldı. Geçen yılın ilk 4 ayında 156 bin 352 kişi konut kredisi kullanırken bu yıl bankaların kapısını 104 bin 17 kişi çaldı. Kümülâtif olarak çekilen toplam konut kredileri de yüzde 15 artarak 113 milyar 631 milyon 878 bin lira oldu.
Borç 180 aya uzadı
Çekilen kredilerin vade yapısından da uzun vadeli finansman ihtiyacı ve yüksek faizin etkileri hissedildi. 1 yıla kadar olan konut kredisi oranı yüzde 16,12, 13-36 ay vadeli konut kredisi yüzde 7,50 azalırken, 61-120 ay vade yapısında çekilen konut kredisi oranı yüzde 21,60, 121-180 ay vadeli konut kredisi oranı ise yüzde 25,75 arttı. İlk 5 ayda çekilen kredilerin yüzde 78,31’ini 61-180 ay vade aralığında kullandırılan krediler oluşturdu.
Vade kısıtlaması etkili
Bankalar Birliği’nin kredilerde vade yapısını sınırlaması da güçlü nedenler arasında sıralandı. Ekonomist Erhan Arslanoğlu, kısa vadeli borç sarmalından kurtulmak isteyen tüketicinin çareyi uzun vadeli konut kredisinde bulduğuna dikkat çekti.