Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında çıkarılan 1. Yargı Paketi ile getirilen “seri muhakeme” ve “basit yargılama” usulleri 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girdi. HSK, belirli suçlarda yargılamayı kısaltmayı amaçlayan seri muhakeme usulü kapsamında önemli bir adım attı. Kurul, bu usul kapsamında alınacak kararların sunulacağı; asliye ceza mahkemelerini belirledi.



KOÇ: HAYIRLI OLSUN

HSK 1. Dairesi Başkanı Halil Koç, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. Koç, “Belirli suçlarda yargılama sürecini kısaltmayı hedefleyen Seri Muhakeme Usulü’nün etkin bir şekilde uygulanabilmesi amacıyla ihtisas mahkemelerinin belirlenmesine ilişkin HSK 1. Dairesi’nin 2 Ocak 2020 günlü kararı Resmi Gazete’de yayınlandı. Hayırlı olsun” ifadelerini kullandı.



İŞTE O MAHKEMELER

HSK’nın kararına göre, seri muhakeme usulü kapsamında kalan işlere bir asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde bu mahkeme, iki veya üç asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 2 numaralı asliye ceza mahkemeleri yapacak. Dört veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 4 numaralı, 30 veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde ise 4 ve 5 numaralı asliye ceza mahkemeleri görevli olacak. 50 veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde ise 5 ve 6 numaralı asliye ceza mahkemeleri bu kararlara bakacak. Örneğin, 52 asliye ceza mahkemesi bulunan İzmir’de seri muhakeme usulü kapsamında alınan kararlara 4, 5 ve 6 numaralı asliye ceza mahkemeleri bakacak.

SAVCI FAİLLE ANLAŞABİLECEK

HSK kararına konu seri muhakeme usulü 1 Ocak itibarıyla adli sisteme dahil oldu. Bu usule göre, ispatı kolay olan bazı suçlar için Cumhuriyet savcısı ile şüpheli ve avukatının anlaşmasına bağlı olarak dosyanın sonuçlandırılmasını öngörüyor. Avukat yardımı alan şüpheli, seri muhakeme usulünü kabul ettiği takdirde Cumhuriyet savcısı bir ceza belirleyecek ve bu cezadan 1/2 oranında indirim yapacak. Savcı daha sonra mahkemeden (HSK’nın belirlediği asliye ceza mahkemesi) bu sonuç cezanın hükme çevrilmesini talep edecek. Mahkeme, şartların bulunması halinde şüpheliyi ve müdafisini dinledikten sonra Cumhuriyet savcısının belirlediği cezayı onaylayacak. Hakim, aksi kanaatte ise dosyayı geri gönderebilecek.



HANGİ SUÇLARI KAPSIYOR?

Seri muhakeme usulü ile soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcılarının daha etkin olması ve mahkemelerin iş yükünün azaltılması amaçlanıyor. Türkiye’de yıllık yaklaşık 4 milyon 500 bin olan ihbar veya şikâyet dosyasından, yaklaşık 180 bin dosyanın bu usul kapsamına gireceği değerlendiriliyor. Seri yargılama usulü kapsamına giren bazı suçlar şöyle: Hakkı olmayan yere tecavüz
Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
Gürültüye neden olma
Parada sahtecilik
Mühür bozma
Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan
Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması…

BASİT YARGILAMA USULÜ

Basit yargılama usulü ise asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren ve kanundaki cezasının üst sınırı 2 yıla kadar suçlarda mahkeme tarafından re’sen uygulanabilecek. Basit yargılama usulüne göre, taraflara yazılı savunma yapma olanağı tanınmasının ardından mahkeme, dosya üzerinden karar verecek. Bu usulde, sanık hakkında Ceza Muhakemesi Yasası’nda öngörülen her türlü hüküm verilebilecek. Mahkumiyet halinde ise 1/4 oranında indirilmiş bir ceza tayin edilecek. Bu usulün uygulanması sonucunda verilen hükümlere karşı itiraz edilebilecek. Bu durumda mahkemece, duruşma açılarak genel hükümlere göre yargılamaya devam edilecek. Yılda açılan 1 milyon 500 bin dava dosyasından, yaklaşık 340 bininin basit yargılama usulü çözülmesi amaçlanıyor.