Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Aydınpost'a abone olun

Aydınpost'a Google News'te abone olun

Enerji fiyatlarında son dönemde hızlı bir tırmanış yaşanırken, bu küresel ekonomide bir dizi zincirleme etkiye de neden oluyor.

Örneğin, Avrupa’da doğalgaz fiyatlarında sene başından bu yana yaşanan yükseliş %400’ü aşarken, elektrik fiyatlarındaki yükseliş %250’yi aşmış  durumda. Doğalgaz fiyatları ABD’de de iki kattan fazla artarken, sene  başında 50$ civarındaki Brent petrolün varil fiyatı 80 $’ın üzerine  yerleşti.

Gedik Yatırım'ın 'Enerji Fiyatları' başlıklı  raporunda şu detaylara yer verildi:

"Sorunun temelinde salgın sonrasında hızla artan enerji talebine  karşılık, tedarik zincirlerindeki problemlerin de etkisiyle enerji arzının talep artışına yetişememesi yatmakta.

Buna ek olarak, Avrupa’da normallerin üzerinde soğuk geçen kış, Çin’de  normallerin üzerinde sıcak geçen yaz gibi ekstrem hava koşulları da  enerji talebini arttırırken, Rusya’dan Avrupa’ya doğalgaz akımındaki  kesintilerin de etkisiyle enerji stoklarının da yeterli ölçüde arttırılamadığı dikkati çekiyor. Dolayısıyla, Avrupa’da kış mevsimi  yaklaşırken enerji arz-talep dengesindeki sıkışıklık da fiyatları  yukarı yönlü baskılıyor.

Örneğin, İngiltere’de yaşanan akaryakıt krizinin arkasındaki nedenlerden biri olarak, Brexit ve salgına bağlı kısıtlamalar nedeniyle yaşanan tır şoförü eksikliği bile dile getiriliyor.

Sorunun bir diğer önemli ve uzun vadeli etkileri olacak kaynağını ise,  iklim krizine bağlı olarak Dünya’da fosil yakıtlardan yenilenebilir  enerji kaynaklarına yöneliş eğilimi oluşturuyor.

Yenilenebilir enerji  kaynaklarının enerji talebine henüz yetişememesi enerji fiyatlarını ve  diğer birçok ürünün fiyatını yukarı yönlü baskılıyor.

Örneğin, Çin’de  enerji ihtiyacının yarısından fazlasını karşılayan kömür üretimini  kısma girişimleri kömür ve alternatif enerji kaynaklarının fiyatlarını  yükseltirken, aynı zamanda birçok fabrikada üretim kesintilerine ve  konutlarda elektrik kesintilerine neden oluyor.  Avrupa’da da Paris İklim Anlaşmasına uyum kapsamında, kömür ve kömürle enerji üretiminin  kısılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının yetersiz kalması  nedeniyle, doğalgaz talebine, bu da doğalgaz fiyatlarının daha önce  görülmemiş seviyelere yükselmesine neden oluyor.

Özetle, enerji piyasasında son dönemde yaşananlar global ekonominin aslında birbirine ne kadar bağımlı olduğunu da ortaya koyuyor. Örneğin Çin’de yaşanan bir kıtlık, İspanya’da elektrik fiyatlarında ya da ABD’de süpermarket rafındaki herhangi bir ürünün fiyatındaki artışa  neden olabiliyor. Özetle, özellikle Çin’in tedarik zincirlerindeki kilit rolü düşünüldüğünde, burada yaşanan enerji sıkıntıları global  enflasyon problemine ek baskılar oluşturuyor.

Merkez Bankaları yaşanan  arz yönlü şoklara karşı şimdilik tepkisiz kalmayı tercih etseler de,  enerji fiyatlarındaki bu artışların potansiyel ikincil etkilerinin  önümüzdeki aylarda tüm Merkez Bankalarının işlerini daha da zorlayıcı  hale getireceğini söylemek sanırız yanlış olmaz.

Artan enerji fiyatlarının şirket hisselerine etkisi

Kömür, petrol ve elektrik fiyatlarındaki sert artışlar nedeniyle Akçansa, Çimsa, Oyak Çimento gibi çimento şirketlerinin ve doğalgaz fiyatlarındaki artışlar nedeniyle Şişecam’ın kar marjlarının bir  miktar baskı altında kalması beklenebilir.

Tüpraş açısından ise her ne kadar mevcut ve potansiyel doğalgaz fiyat  artışı maliyetleri bir miktar artıracak olsa da son dönemde ürün  marjlarında görülen yükseliş trendinin ve petrol fiyat artışları  sonrasında stok karının şirketin performansına olumlu yansıyacağını  düşünüyoruz.

Petkim açısından doğalgaz ve petrol fiyat artışı maliyetleri artırsa  da doğalgaz bazlı üreticilerin maliyetlerinin daha fazla artması ürün  fiyatlarını destekleyerek olumsuz etkiyi azaltacaktır.

Aygaz ise petrol fiyatlarındaki artışın LPG fiyatlarını  desteklemesinden olumlu etkilenecektir.

Elektrik üretim şirketlerinde ise doğalgaz ve kömür bazlı üretim yapan Alarko, Akenerji ve Turcas gibi şirketlerin faaliyet performansını  olumsuz etkilemesi muhtemel iken, Odaş ve Galatawind gibi serbest  piyasaya elektrik satışı olan diğer üreticiler artan elektrik  fiyatlarından olumlu etkilenecektir.

Analizin tamamı için:

https://gedik-cdn.foreks.com/yatirim/reports/files/000/006/875/original/Gedik_Yatirim_Enerji_Fiyatlar%C4%B1_14102021.pdf?1634216101