Ekranlardan yardım çığlıkları yükseliyor. Halen enkaz altında ses veren canlarımız var. Yakınlarından haber alamayanların paylaştığı konumlar var. Bu kadar çok enkaz ihbarına yetişmek için olağanüstü bir koordinasyon ve sabır gerekiyor. Ülkemizin açık zihinli vatansever binlerce yazılımcısı, hemen bu konuda bir veritabanı geliştirdi. Deprem.io isimli bir platform internetten açılıyor. Kendiniz veya tanıdığınız enkaz altındaysa, gıda ve ısınma ihtiyacınız varsa, ‘Yardım Al’ seçeneğinden bilgilerinizi giriyorsunuz. İş makinesi kullanabiliyor veya yolcu taşıyabiliyorsanız ‘Yardım Sağla’ seçeneğinden kayıt açıyorsunuz. Enkaz altında olanlar, gıda, ısınma ihtiyacı olanlar da listelenmiş halde. Diyelim ki Hatay’da bir semttesiniz. Neredeki enkaza yardım edebileceğinizi adresi girerek öğrenebiliyorsunuz. Durumlarda bir değişiklik olunca, yardım ulaşınca bilgiler güncelleniyor.
NE YAPACAĞINI BİLEMEYENLER İÇİN REHBER
ODTÜ’lü öğrenciler de 500’den fazla yazılımcının katkısıyla hem afetzedelerin hem de yardım etmek isteyenlerin yararlanabileceği bir arayüz geliştirdi: Afetbilgi.com Depremyardim.com adresinde de yardım isteyenlerin adres ve isimleri yer alıyor. Listeyi anahtar kelimelerle filtreleyebiliyorsunuz. Yardım edilecek kişinin bilgilerini de form doldurarak kaydediyorsunuz. Enkazbildirim. org adresinde ise Türkiye’nin güncel enkaz haritası çıkarılıyor, yardım noktaları belirleniyor. Afetharita.com ile harita üzerinde çağrılar görüntülenebiliyor.
HAYATİ İHTİYAÇ POWERBANK!
Powerbank, yani yedek pil en büyük ihtiyaçlardan biri. Afetzedeler için internet ve telefon erişimi hayati önemde. Ama elektrik erişimleri kısıtlı. Onlar için yapılabilecek en anlamlı bağışlardan biri powerbank oluyor. Teknoloji, elektronik şirketleri ve GSM operatörlerini ellerindeki powerbank’leri bağışlamaya davet ediyorum. Hatta güneş enerjisiyle çalışan modeller çok daha makbule geçecektir. Tebessüm Derneği’nin bu konuda önemli bir kampanyası var. Afet bölgesine giden Okuldışı’nın kurucusu sosyal girişimci Yavuz Yiğit, en az 500 bin powerbank bağışına ihtiyaç olduğunu söylüyor.
ENKAZDAN CANSIZ ÇIKANA HEMEN ÖLDÜ DEMEYİN!
Kardiyolog Doç. Dr. Muhammed Keskin’in önemli bir uyarısını paylaşıyorum: “Soğukta enkazdan çıkarılmış her depremzedeyi mutlaka bir doktor görmeli, ‘Öldü’ denmemeli. Hipotermiye girmiş birinin nabzı ve tansiyonu çok düşük olduğu için hissedilmeyebilir ama aslında iyi bir ilkyardım ile hayata dönebilir. Hatta hipotermi bazen ölümü geciktirebilir.” Hipotermi geçiren birini kalp ve akciğere pompalanan kan ile şoka girmemesi için önce baş ve boyundan ısıtmak gerekiyormuş. Ayak ve ellerden değil.
FON MÜZİĞİYLE ROMANTİZE ETMEYİN
Enkaz görüntülerini arkasına fon müziği koyarak yayınlamayın, hiçbir platformdan paylaşmayın. Yaşanan trajediyi romantize etmiş oluyorsunuz. Dünyanın gördüğü en büyük kara depremini yaşadık. Bunun gerçekliğini bilerek yaşamamız hepimiz için hayati. Deprem ülkesiyiz. Deprem yasasına göre eğer bir yerde belli büyüklükte bir deprem olmuşsa, gelecekte en az o büyüklükte deprem olacağı anlamına geliyor. Bunu aklımıza kazımamız lazım. Psikolog Muzaffer Çorlu, “Yıkık bina görüntüleri ayrıca bir işitsel uyarana ihtiyaç duymayacak kadar acıklı. Basitleştirmeyin. Bu, kurgu bir drama değil” diye çağrıda bulundu.
