Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in, “doğalgazın olması gerekenin altında bir fiyattan satıldığı” açıklaması sonrasında gözler, 1 Ocak’tan başlayarak, 2020 yılı boyunca doğal gaz alım fiyatlarında yaşanacak düşüşün abonelere yansıyıp yansımayacağı sorusunun yanıtına çevrildi.



Önce, kısaca bellekleri tazeleyelim. Türkiye’de, yılda 45-50 milyar metreküp dolayında doğal gaz tüketiliyor. Türkiye; Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru hatları üzerinden gaz ithal ediyor. Değişik ülkelerden de kısaca LNG adı verilen sıvılaştırılmış doğal gaz satın alıyor. Zaman zaman da spot piyasadan LNG ithal ediyor.

Türkiye, doğalgaz gereksiniminin önemli bir bölümünü Rusya’dan ithal ediyor. Bu oran, yüzde 55-60’ı buluyor. Ortalama maliyetleri etkilediği için Rus gazının fiyatı ve yıl içinde gündeme gelen fiyat hareketleri büyük önem taşıyor.



PETROL ÖNEMLİ

Doğalgaz fiyatları, alıcı ve satıcı arasında imzalanan uzun dönemli sözleşme ve bu sözleşmede öngörülen formüle göre hesaplanıyor. Formüllerde, petrol önemli ve tayin edici bir öğe olarak öne çıkıyor. Petrol fiyatları, doğalgaz formülüne üçer aylık dönemlerle yansıtılıyor. Geçmiş 6-9 aylık petrol fiyatları dikkate alınarak, güncellenmiş gaz alım fiyatları hesaplanıyor.

217 DOLARA İNECEK

Yeni yılda doğalgaz fiyatları, petroldeki düşüşün etkisiyle bir miktar gerileyecek. Peki, fiyatlar ne olacak? Rusya ile başlayalım. BOTAŞ, her 1000 metreküp doğalgaz için Rusya’ya halen 270-275 dolar ödüyor. Petrolde, geçmiş dönemde yaşanan düşüşün etkisiyle Rus gazının fiyatı, 1 Ocak’ta 252, 1 Nisan’da 230, 1 Temmuz’da 216 ve 1 Ekim’de 217 dolara inecek. Yıllık ortalama 229 dolar olacak.



AZERİ GAZI ÖZEL BİR FORMÜL

Azeri doğal gazında daha farklı bir formül uygulanıyor. Bu nedenle Rusya’ya göre fiyatlarda değişik bir seyir gündeme gelecek.

BOTAŞ, her 1000 metreküp gaz için halen Azerbaycan’a 260-265 dolar ödüyor.Azeri gazı, 1 Ocak’ta 233 dolara düşecek. 1 Nisan’da 236 ve 1 Temmuz’da 237 dolara çıkacak. 1 Ekim’de bir miktar gerileyecek ve 234 dolar olacak. Yıl ortalaması da 235 dolar düzeyinde gerçekleşecek.

İran doğalgazında da 2020 yılında bir miktar gerileme bekleniyor.

Gaz alım fiyatlarında öngörülen bu düşüş, abonelere yansıtılır mı? Bu soruyu sektöre sorduk. Sektör, BOTAŞ’ın 2018 yılını 2 milyar 482 milyon lira zararla kapattığını, 2019 yılında da yüklü tutarda zararının söz konusu olacağını belirterek, “BOTAŞ, 2020 yılında ortaya çıkacak fiyat avantajını, geçmiş dönem zararlarının telafisi amacıyla kullanabilir. Bu nedenle indirim söz konusu olmayabilir” dedi.

Sektör, 2020 yılı politik iklimine de işaret ederek, “Politik iklim ve bu kapsamda gündeme gelecek siyasalar da önemli olacaktır” diyerek, indirime tümüyle kapıları kapatmadı.