Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte, zekat, fidye ve fitre konuları Müslümanlar tarafından merak edilmeye başlandı. Zekat, dinen belirlenen bir mal varlığına sahip olan kişilerin ihtiyaç sahiplerine vermesi gereken farz bir ibadet olarak kabul edilirken, fitre ise Ramazan ayına özel bir sadaka türüdür.
ZEKAT NE ZAMAN VERİLİR?
Zekat, farz olduktan sonra belirlenen zaman dilimi içinde verilmelidir. Dinen zengin sayılan kişi, mal varlığını kameri takvime göre hesaplayarak, bir yıl geçtikten sonra zekatını vermelidir. Örneğin, bir kişi 3 Receb ayında zengin olmuşsa, bir yıl sonra yine Receb ayında nisap miktarına sahip olup olmadığını kontrol eder ve zekatını verir. Zekat için Ramazan ayını beklemek şart değildir; erken vermekte sakınca yoktur.
Bazı mezheplere göre, zekatın farz olduğu anda hemen verilmesi gerekir. Şafii ve Maliki mezheplerinde zekat farz olduğu an verilmesi farzdır ve zekatı geciktirmek mekruh sayılır.
ZEKAT, FİTRE VE FİDYE KİMLERE VERİLİR?
Zekat, dinen zengin sayılan kişilere verilmez. Ana baba, dede, büyükanne, evlat, torun ve eş gibi yakın akrabalara zekat verilmez. Ancak fakirlik şartıyla gelin, kardeş, hala, amca, dayı, teyze gibi akrabalara zekat verilebilir. Kadın, dinen fakir olan kocasına zekat verebilir; ancak Hanefi mezhebi, kocanın hanımına zekat vermesini caiz görmez.
Hayır kurumlarına doğrudan zekat verilmesi konusunda farklı görüşler bulunur. Müctehid imamların çoğunluğu, doğrudan hayır kurumlarına zekat verilmesini uygun görmemiştir. Ancak öğrenciler, yurtlar ve vakıflar, zekat almak için bir fakirden vekalet alarak zekat toplayabilir.
ZEKAT VERİLİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Zekatın geçerli olması için niyet edilmesi şarttır. Bir Müslüman, zekat verirken “Allah rızası için zekat veriyorum” diye niyet etmelidir.
Zekatın farz olabilmesi için kişinin belirlenen nisap miktarına sahip olması gerekir. 96 gram altın veya bu değerde bir mal varlığına sahip olan kişi zekat vermekle yükümlüdür. Ticaret için olmayan evler, arsalar ve taşıtlar zekat hesaplamasına dâhil edilmez; ancak ticaret amacıyla alınmış mal ve mülkler zekata tabidir.
Dinen zengin sayılan kişiler, zekatı anne, baba, eş, çocuk, torun gibi yakınlarına veremez. Ayrıca haram maldan zekat verilmesi de dinen caiz değildir. Ramazan fitresi hakkında detaylar ise Ramazan ayı yaklaştıkça daha fazla gündeme gelecektir.
