Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda yapılan bazı değişiklikleri Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Karar, 2021 yılında CHP’li milletvekillerinin başvurusu üzerine gündeme gelen ve yürütmeye tanınan sınırsız düzenleme yetkilerini hedef alıyor. AYM, söz konusu yetkilerin yasama-yürütme dengesini ihlal ettiğine hükmetti.
Cumhurbaşkanı’na verilen ücret belirleme yetkisi iptal
Mahkeme, astsubay meslek yüksekokullarında görev yapacak yabancı öğretim görevlilerine ödenecek ücretlerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesine dair maddeyi, "temel ilke ve esaslar belirlenmeden yürütmeye sınırsız yetki tanınamaz" gerekçesiyle iptal etti. AYM kararında, bu düzenlemenin Anayasa'nın 7. maddesiyle güvence altına alınan "yasama yetkisinin devredilmezliği" ilkesine açıkça aykırı olduğu vurgulandı.
Milli Savunma Bakanlığı’nın takdir alanı daraltıldı
Yüksek Mahkeme, ayrıca olağanüstü durumlarda garnizon komutanının kim olacağına dair yetkinin tek başına Milli Savunma Bakanlığı’na bırakılmasını da Anayasa’ya aykırı buldu. Mahkeme, bu yetkinin açık sınırlar içermediğini ve uygulamada keyfi sonuçlara yol açabileceğini belirtti.
Karardaki muhalefet şerhleri dikkat çekti
Karara karşı üyeler Yılmaz Akçil, Ömer Çınar ve Metin Kıratlı muhalefet şerhi sundu. Ancak çoğunluk kararıyla iptaller onandı.
Kararlar 9 ay sonra yürürlüğe girecek
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları, Anayasa gereği yayım tarihinden 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu sürede, yasama organının ilgili alanlarda yeni yasal düzenlemeler yapması bekleniyor.
Anayasaya göre yürütmeye yetki devri hangi koşullarda mümkündür?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 7. maddesi, yasama yetkisinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne ait olduğunu ve bu yetkinin devredilemeyeceğini açıkça belirtir.
Ancak bazı durumlarda kanunla çerçevesi net olarak çizilmiş, temel ilkeleri belirlenmiş konularda, yürütme organı olan Cumhurbaşkanlığı veya bakanlıklara uygulamaya yönelik düzenleme yapma yetkisi verilebilir.
Ne zaman aykırı olur?
Eğer yasa, yürütmeye “istediğini yapma serbestisi” tanıyor, sınır ve esasları belirlemiyorsa bu yetki devri sayılır ve Anayasa'ya aykırı kabul edilir.
AYM’nin yaklaşımı:
Anayasa Mahkemesi, temel çerçeve çizilmeden verilen her tür “geniş takdir yetkisini” yasama yetkisinin ihlali olarak yorumlar.
