Yanık ile hayatımızda en az bir kere karşılaşırız. Bu yanık olayı, ufak bir yağ sıçraması ya da çayımızı üzerimize dökmek gibi ufak olaylar olabileceği gibi daha mühim vakalar da olabilir. Yanığın derecesine göre evde doğal çözümler ile tedavi edebilirsiniz. Fakat ileri derecede yanıklar için kesinlikle doktora gitmeniz gerekir. Yanığa ne iyi gelir, yanığa ilk müdahale nasıl yapılmalı, yanığa evde doğal çözümler ile yanığa ilk gelen besinler konularını makalemizde maddeler halinde detaylıca inceledik.
YANIK DERECELERİ VE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Yanık, ısı, elektrik, kimyasal madde, sürtünme ya da radyasyon nedeniyle et veya deri üzerinde meydana gelen bir yaralanma çeşididir. Yanığın derecesine göre yaranın geçme süresi ve tedavisi farklıdır. Yanık derecesi ise deride işlediği katmanlara göre değişir. Yanığın oluşmasının farklı sebepleri vardır. Bunlar termal yani ısı ile olan, elektriksel yanıklar, kimyasal yanıklar, güneş yanığı, radyasyon gibidir.
Yanık dereceleri ise şöyledir;
Birinci derece yanıklar: Bu tip yanıkta sadece üst katman etkilenmekte olup evde tedavisi mümkündür. Sadece deride kızarıklık olarak görülür.
İkinci derece yanıklar: Yanığın alt katmanlara geçmesi ve kan damarları ile örtü dokusunun zarar görmesi durumudur. Su kabarcıklarının oluştuğu bu yanıkta tıbbi yardım gerekse bile evde müdahale yapılabilir.
Üçüncü derece yanıklar: Bu yanıklarda, yara derinin tüm katmanlarına geçer. Deride beyaz renk oluşur ve şiddetli ağrı yapar. Bu tip yanıklar müdahale uzman tarafından yapılması gerekir.
Dördüncü derece yanıklar: Yanığın kas veya kemik dokusuna kadar derin dokuları etkilemesi durumudur.
YANIK TEDAVİSİ
Yanık için gerekli olan tedavi derecesine göre değişir. Birinci ve 2. derece yanıklarda basit ağrı kesiciler ile tedavi mümkünken 3. ve 4. derece yanıklarda ise özel yanık merkezlerinde uzun süreli tedavi gerekir. Yanık durumunda su tutmak acının hafiflemesine yardımcı olur fakat uzun süreli soğuğa maruz bırakmamak gerekir. Yanıkları soğutmak için kullanılan suyun sıcaklığı 10-25 derece arasında olmalıdır. Buzlu su kesinlikle kullanılmamalıdır. Ufak yanıklarda sabun ve su ile temizlenmesi ve sarılması gerekebilir. Su toplayan yerler ile ilgili olarak uzmanların önerisi kesinlikle patlatılmamak ve dokunmamak yönünde.
Ciddi yanıklarda deri transplantasyonu gerekebilir. Geniş çaplı yanıklarda vücutta oluşan iltihaplar ve ödemler sonrasında su sıvı kaybına uğradığı için damar içi sıvıya ihtiyaç duyulur. Yanıklar ile ilgili olarak yaralarda oluşacak enfeksiyonlar ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
KAYNAR SU YANIKLARINDA UYGULANACAK İLK MÜDAHALELER
En sık rastlanan yanıklar, genellikle sıcak su ile oluşanlardır. Aşağıdaki sıraladığımız maddeleri sadece 1. ve 2. derece dediğimiz yüzeysel yanıklarda uygulayın. İleri derecede bir yanık var ise kesinlikle müdahale etmeyin ve en yakın sağlık kurumuna gidin. Bu tip durumlarda temiz bir çarşaf ile sarılması tavsiye edilir. Yine yüzeysel yanık dediğimiz birinci derecede olan yaraların sarılmaması önerilir.
Patates
Küçük cilt yanığı oluştuysa patatesin bu yanıkları tedavi edici özelliği vardır. Rendelenmiş patates suyunu sıkın ve küçük yanık olan bölgede 15 dakika bekletin.
Hindistan cevizi yağı
Küçük yanıklarda etkili olan bir diğer yöntem ise hindistan cevizi yağı. E vitamini, laurik asit ve kaprilik asit içermesiyle yanık bölgeyi hızlı bir şekilde tedavi eder.
Elma sirkesi
Elma sirkesinin enfeksiyon önleme ve antiseptik özelliği vardır. Bu sayede küçük yanıkların tedavisinde önemli bir rol oynar. Yanık bölgesine elma sirkesiyle pansuman yapın. Bu pansumanı saat başı tekrar edin.
Çay
Birinci derece yanıklarda soğuk su ve çay karışımı kullanılabilir. Siyah çay poşetini birkaç dakika soğuk suda bekletin. Sonrasında yanık bölgede çok bastırmadan biraz bekletebilirsiniz.
Yumurta beyazı
Yanık sonrası oluşan ağrıyı hafifletir. Çok çabuk kuruduğu için devamlı olarak tazelenmesi gerekir. Ağrı kesici etkisinin yanı sıra yanık bölgesinde iz kalmasını da önler.
YANIĞA İYİ GELEN BESİNLER NELERDİR?
Yanıklar için evinizde uygulayabileceğiniz ufak müdahaleler, hastalığın daha kısa sürede atlatılmasını sağlayabilir. Bununla birlikte hastanın beslenmesinde tüketeceği besinler de yanığın daha çabuk sürede geçmesini, enfeksiyonu önlemesi açısından önemlidir. Peki yanığa iyi gelen besinler nelerdir? Alternatif tıpta yanık tedavisinde kullanılan ve olumlu sonuçlar alınan besinler şu şekildedir;
1. Antioksidan oranı yüksek besinler
Yapılan araştırmalar sonucunda antioksidan oranı yüksek olan besinlerin düzenli tüketimi ile yanıkların iyileşme sürecinin hızlandığı gözlenmiştir. Bu tarz besinlere örnek olarak biber, domates, kabak, kiraz ve yaban mersinini verebiliriz.
2. Zerdeçal
Yanık yaralarında ilk dikkat edilmesi gereken oluşacak iltihapların önlenmesidir. Bu konuda yardımcı olabilecek zerdeçal ise anti-iltihap özelliğine sahiptir. Aynı zamanda ağrı dindirici özelliği de olan zerdeçalın ılık süt içine toz hali ilave edilerek tüketimi ile yanık ağrılarını azaltır ve iltihapların azalmasına yardımcı olur.
