Öncelikle basit anlamıyla mobbing kavramını izah etmeye çalışalım. Mobbing, "bir veya birkaç kişinin bir diğer kişiye uyguladığı, düşmanca ve ahlaka, etiğe aykırı yöntemlerle sistematiksel olarak yaptıkları psikolojik bir baskıdır" diyebiliriz.

Mobbing; Mevcut gücün ya da pozisyonun kötüye kullanılarak; sistematik olarak psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit vb. şekillerde tecelli eden duygusal bir saldırıdır. Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlayıp; işverenin ima ve alay ile karşısındakinin toplumsal itibarını düşürmeyi de içeren saldırgan bir ortam yaratarak onu işten çıkmaya zorlamasıdır. Yaş, cinsiyet, ırk ayrımı olmaksızın kişiyi iş yaşamından dışlamak amacı ile kasıtlı olarak yapılır.  Mobbing uygulayan kişiye “tacizci”, mobbinge maruz kalan kişiye ise “mağdur” denir.

Dr. Heinz Leymann, 1980’li yıllarda mobbing terimini iş hayatındaki baskı, şiddet ve yıldırma hareketlerini tanımlamak için kullanmıştır. Leymann mobing uygulayan kişileri, aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı olan kişiler olarak tanımlanıyor.

Mobbing Durumu Nasıl Ortaya Çıkar?

Mesleki yeterliliğin sorgulanması, kişiden bilgi saklanılması, yetkilerinin azaltılması, kişinin görmezden gelinmesi, gruptan dışlanılması, kasten, verilen süre içerisinde bitirilemeyecek görevler verilmesi gibi durumlar sıralanabilir. Tabii ki bunların yanında farklı durumlar da söz konusu olabilir. Kişi aniden yetersizmiş gibi gösterilebilir, daha önceden yapmış olduğu küçük hatalar büyük hatalarmış gibi gösterilebilir. Bu yapılanlar sadece işveren açısından yapılmaz, çalışanlar tarafından da gerçekleşebilir. Yani buna da yöneticiler tarafından azmettirilen çalışanlar diyebiliriz.

Bu uygulanan politikada çalışanı yöneticisine başvurusunu yapsa da kabul görmeyecektir böylece çalışanı kendi isteğiyle istifasına vermeye mecbur bırakacaktır.

Mobbing’in Etkileri

Mobbing bir çok sinirsel hastalıklara da sebebiyet verebilmektedir. Bunlardan bazıları, uyku bozukluğu, depresyon, panik atak ve hatta kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu olabilir. Huzursuzluk, korku, ağlama, utanç, öfke ve endişe duygularını şiddetli yaşayabilir. Paranoya ve kafa karışıklığına sebebiyet olabilir.
Mobbing, insanin mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler.

 

 

 

Türkiye’de Mobbing.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının 125, 128. ve 129. maddeleri bu durumlardaki hukuki hakların düzenlenmesinde temel yasalar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Türkiye’de ilk mobbing davasını Şubat 2006 ‘ da Tülin YILDIRIM Jeoloji Mühendisleri odasına açmıştır, Aralık 2006’ da davayı kazanarak ilk örneği oluşturmuştur. Yargıtay tarafından da 2008’de onanmıştır, böylece mobbing davalarının önünü açmıştır.

Mobbing’ e Maruz Kalanlar Ne Yapmalıdırlar?

Öncelikle mobbing uygulayan kişiyi uyarmalıdırlar, daha sonrasında mobbing yapan kişi buna devam ediyorsa güvendiğiniz bir arkadaşınızı yanınızda bulundurun gerekirse tanıklık durumu kullanılabilir.

Olayları, verilen anlamsız emirleri yazılı olarak kaydedin.

Gerekiyorsa tıbbi destek alın. Bu size hem yardımcı olacaktır, hem de kanıt göstericidir.

Kurum içerisinde daha öncesinde mobbing üzerine bir şikâyet olmuş mu diye araştırın.

İş arkadaşlarınızla diyalog halinde olun ve onlarlar paylaşın, aynı olaydan onlarda şikayetçiler ise grup halinde şikayetçi olabilirsiniz.

Bu yazıyı yazmamda yardımcı olan ve destek sağlayan Öğr. Gör. Ayşe Kuraş’a teşekkürlerimi iletirim.