Milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiriyor. Yaz tatili için plan yapanların sayısı artarken yıllık izin hakkı ile ilgili çok bilinmeyen detaylar ortaya çıkıyor. EYT'den emekli olup çalışmaya devam edenler için önemli bir uyarı yapıldı. İşte detaylar...
Yaz aylarına yaklaşırken tatil planları da şimdiden yapılmaya başlandı. Okullar da bir süre sonra tatile girecek. Önümüzde bir de Kurban Bayramı var. Dolayısıyla çalışanlar, EYT hakkıyla emekli olup işine devam edenler de izin günü hesaplarını merak ediyor.
ÇALIŞMA YILINA GÖRE KADEMELİ GEÇİŞ VAR
1- Kaç gün izin yapılabiliyor? İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin veriliyor. İşçiye verilecek izin, çalışma süresi ve yaşa göre değişiyor. Buna göre kazanılan izin süreleri şöyle: * 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) kıdemi olan işçilerin en az 14 gün, * 5 yıldan çok 15 yıldan az olan işçilerin en az 20 gün, * 15 yıl (dahil) ve daha çok olanların ise en az 26 gün izin hakkı bulunuyor.
* Part-time (yarım gün) çalışmada izinler kısalmıyor. Tam zamanlı çalışanlarla aynı sürede izin hakkı var. * 18 yaşından küçükler ve 50 yaşından büyükler 20 günden az izin yapmıyor. Sözleşmelerle bu süreler artırılabiliyor. * Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün artırılarak veriliyor.
HAFTA SONUNA DENK GELİRSE...
2- Hafta tatili ve bayram dönemi yıllık izin süresine dahil edilebilir mi?. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili, genel tatil günleri ve bayram tatilleri izin süresinden sayılmıyor. Örneğin; 1 haftalık izne çıkan işçinin 2 günlük izni bayrama denk gelirse, izin 5 gün sayılıyor. İşçi 14 günlük yıllık izne ayrıldığında ise 2 gün de hafta tatiline rastlayacağından, fiilen 16 gün izin kullanılıyor.
EN AZ 10 GÜN KURALI
3- Yıllık izin en az kaç gün olabilir? Yıllık izinlerin tamamı bir seferde kullanılabileceği gibi bölünerek de kullanılır. İşveren yıllık izni parçalara bölmek istiyorsa, işçiden onay almak zorunda. Bölüm sayısı bakımından herhangi bir sınır olmayıp izinlerin bir parçasının 10 günden az olmaması gerekiyor.
KULLANILMAYAN İZİN HAKKI BAKİ KALIR
4- Kullanılmayan yıllık izinler yanar mı? Hayır. SSK’lı çalışanların bu izinleri bir sonraki yıl ya da başka bir dönemde kullanılabiliyor. İşçilerin yıllık izin haklarından vazgeçmeleri kanunen yasak. Bu nedenle işçi, işverene ‘izin kullanmayacağım parasını verin’ diyemez. Sözleşme feshi durumunda kendisine veya hak sahiplerine izin parası ödeniyor. İşçi kendi ayrıldığında da aynı şekilde parasını alıyor. Aynı şekilde EYT’den emekli olanlar da izin haklarını alabiliyor. Kullanılmayan izin ücretleri çalışırken ödenemiyor. İzin parası talebiyle ilgili 5 yıllık zamanaşımı süresi bulunuyor.
RAPORLU GÜNLER MAHSUP EDİLEMEZ
6- Mazeret izinleri yıllık izinden kesilir mi? İster ücretli olsun isterse ücretsiz, yıl içinde alınmış olunan mazeret izinleri ya da raporlu olunan süreler işveren tarafından yıllık izin hakkından mahsup edilemiyor.
5- Memurlarda izinler nasıl değişiyor? 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) kıdemi olan memurun izni 20 gün, 10 yıldan fazla kıdemi olanların 30 gün. Bir önceki yıldan devreden izin süresinin, mutlaka devrettiği yıl içinde kullanılması gerekiyor. Bu şekilde devreden ve kullanılamayan izin süresi müteakip yıla devredilemiyor.
TATİL YOLU UZUNSA EK SÜRE VERİLİR
7- Uzağa gideceklere kaç gün yol izni veriliyor? Yıllık iznin işyerinin kurulu olduğu yerden başka bir yerde geçirilmesi durumunda, bunun belgelenmesi ve yol izni talep edilmesi halinde işveren, işçiye 4 güne kadar yol izni vermek zorunda. Ancak bu izin ücretsiz izin niteliğinde olur. Normalde yasal yıllık izinlerde geçen sürenin ücretini işveren öder. Bu dönemin sigorta primi de yatırılır.
MEVSİMLİK İŞÇİLERDE DURUM
8- Mevsimlik işçilerin ücretli izin hakkı var mıdır? Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. Bu sebeple eğer işçi bir yıldan az süren mevsimlik bir işte çalışılıyorsa yıllık ücretli izin hakkı bulunmuyor.
BAŞKA YERDE ÇALIŞMAK YASAK
9- Yıllık izinde başka yerde çalışılabilir mi? Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.
EYT’DEN EMEKLİ OLANLAR DİKKAT
10- EYT’linin izinleri nasıl hesaplanacak? EYT yasasından yararlanan çalışan emekli olup izin parasını almadıysa aynı işyerinde çalışmaya devam ettiğinde, yıllık izin süresi birinci dönemi (emekli olmadan önce çalıştığı dönemi) de kapsayacak şekilde hesaplanacak. Zira yıllık izin ihtiyacı, çalışanın yıllara yayılan yıpranması ve zamanla izin ihtiyacının artması sebebiyle, ilk dönem ve ikinci dönem bir bütün sayılarak toplam ne kadar izin hakedişi doğuyorsa çalışan o kadar süre izin kullanacak. Emekli olduktan sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlayan EYT’lilerin (emeklilerin) yıllık izin süreleri, ilk defa bir işyerinde çalışmaya başlayanlardaki gibi 14 gün olarak uygulanacak. Yeni işteki çalışma süreleri 5 yılı doldurduktan sonra ise izin süreleri 20 güne çıkacak.
