Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ilde yıkıma yol açan 7.7 ve 7.6'lık depremlerde 45 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Binlerce bina yıkıldı ya da kullanılamaz hale geldi. Sadece binalar yıkılmadı, o binaların altında kalan araçlar da hasar aldı, hatta bir kısmı kullanılmaz hale geldi. Peki bu araçlara ne olacak? Zorunlu araç sigortası zararı karşılıyor mu? Kaskosu olmayanların hakları neler? Araçlar olası bir depreme hazır mı? Uzmanlar merak edilen detayları anlattı. Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası tüm Türkiye'de "Binalar depreme hazır mı?" sorusu gündem oldu. Binaların depreme dayanıklılığı ve can güvenliği ilk öncelik ama araçların da depreme hazır olması bir o kadar önemli. Zira depremde pek çok araç, yıkılan binaların altında kaldı, bazıları ağır hasar aldı, bazıları hurdaya döndü. Enkaz altında kalan ya da kullanılmayacak derecede hasar alan araçların durumu hakkında Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, Tüm Oto Servisleri Federasyonu (TOSEF) Başkanı Ünal Ünaldı ve Sigorta Komisyonu Başkanı Turusan Bağcı Hürriyet'e önemli değerlendirmelerde bulundu. 1- Zorunlu Araç Sigortası deprem hasarını karşılıyor mu? Aydın Erkoç: Trafik sigortası kendi aracınızdaki hasarları değil kaza sonucu karşı tarafın hasar masraflarını öder. Bu bağlamda zorunlu trafik sigortası deprem sonucu araçta oluşan küçük veya büyük masrafları karşılamaz. Araç sahiplerinin depremzede olduğunu kanıtlaması da ödeme alması için yeterli olmaz. 2- Tüm kaskolarda depreme karşı hasar karşılanıyor mu yoksa ödenen teminata göre değişiyor mu? Turusan Bağcı: Kaskoların yüzde 99’unda deprem, otomatik teminat olarak veriliyor. Ancak son zamanlarda kasko fiyatlarının yükselmesi sebebiyle ödenecek tutarı düşürmek için aracını sigortalayacak kişiler deprem teminatının kaldırılmasını talep ediyor. Küçük bir ihtimalde olsa deprem muafiyeti olan poliçeler mevcut, bu sebeple poliçeleri tekrar kontrol etmekte fayda var. Aydın Erkoç: Hasarlı araç yerine geçici araç verilmesi yani ikame araç teminatı da kasko kapsamında ise talepte bulunularak, poliçede belirtilen süre kapsamında tahsis edilebilir. Ancak deprem bölgelerinde bu hizmette aksamalar bulunduğunu söyleyebiliriz. 3- Depremde ağır hasar almış araçlar nasıl bir onarım sürecinden geçecek? Ünal Ünaldı: Öncelikle aracın hasarının onarıma uygun olup olmadığını anlamak için araca detaylı ekspertiz yapılmalı. Konusunda uzman ekipler tarafından yapılacak ekspertiz sonrası aracın onarıma uygun görülmesi halinde uzman ekibi ve doğru ekipmanları olan, doğru tekniklerini kullanan hasar atölyelerinde onarım sağlanmalı. 4- Hurdaya dönen, kullanılamayacak durumda olan araçlara ne olacak? Bu ekonomik kaybın önüne nasıl geçilebilir? Ünal Ünaldı: Hasar gören, kasko poliçesi olan araçlar için sigorta tarafından hurda-pert kararı çıkmış ise araçlar ihale usulü geri dönüşüm firmalarına satılır. Geri dönüşüm firmaları, araç üzerindeki hasar almamış kullanılabilecek durumdaki parçaları, ekonomiye kazandırmak adına araçlardan sökerek, iç piyasada değerlendirir. Kullanılamayacak durumda olan parçalar ise tamamen geri dönüşüme verilir. Kaskosu olmayan araçlar için araç sahibi hasar servisleri ve geri dönüşüm firmaları ile görüşerek aracı hakkında nasıl bir aksiyon alacağını öğrenebilir. 5- Hasar alan araçların doğru tekniklerle onarılması neden önemi? Trafikteki can ve mal güvenliğini tehlikeye atacak riskli bir duruma neden olabilir mi? Ünal Ünaldı: Hasar onarımı doğru atölyelerde, doğru onarım teknikleri ile yapılmazsa aracın kullanıcısı hem kendisini hem de trafikteki diğer sürücüleri hayatını ciddi anlamda riske atmış olur. Öncelikle aracın hasarının ağır olduğu kanaatine detaylı ekspertiz sonrası karar verilmeli. Hasar alan aracın ekspertizinde özellikle şase aksamı, motor, şanzıman, ön ve arka düzen parçaları, jant ve lastikler, fren aksamları ile airbag sistemi, can güvenliği konusunda çok dikkat edilmesi gereken parçalardır. 6- Hasarlı araçlarının değer kaybını önlemek için nasıl hareket etmek gerekir? Ünal Ünaldı: Ülkemizde hasar gören parçaların değişmesi ciddi bir değer kaybı oluşturuyor. Bu sebeple parçaları değiştirmek yerine doğru onarım teknikleri ile onararak hem değer kaybı azaltılabilir hem de ülke ekonomisine katkı sağlanabilir. 7-Perte çıkan aracın kaskosu varsa sigorta tam değerinde geri ödeme yapıyor mu? Kasko kapsamında aracın kısmi hasarları da karşılanır mı? Turusan Bağcı: Kasko poliçesi olan araçlar zarar gördüğünde, bu zararın tamamı karşılanır. Yani araç pert olduğunda piyasa değerinin tamamı, kısmi hasarlarda da hasar bedelinin tamamı ödenir. Aydın Erkoç: Pert olan aracın teminatı Türkiye Sigorta Birliği kasko değer listesinde bulunan bedel ve piyasa araştırması doğrultusunda ödenir. Bir aracın ağır hasarlı-pert olabilmesi için yüzde 70 oranında hasar alması gerekir. Fakat sigorta şirketleri aracı perte ayırmak için farklı hasar oranlarında karar alabilir. Kasko sigortası kapsamında deprem teminatı alınmış kasko poliçesinde aracın kısmi hasarları da teminat altındadır. 8- Pert olmuş araçlarda değer kaybı karşılanıyor mu? Kısmi hasar görmüş bir araç için değer kaybını kasko poliçesi ödüyor mu? Aydın Erkoç: Kasko değer kaybını da karşılar şeklinde yanlış bir algı var. Değer kayıpları tazminatı ikili kazalarda kusurlu olan tarafın kusursuz olan tarafa vermiş olduğu hasar kapsamında gerçekleşen ve aracın değer kaybına uğradığı tespit edilen durumlarda ödenir. Değer kaybı tazminatı ilk olarak kusurlu aracın zorunlu trafik sigortasından karşılanacak, bu limit aşıldığı durumlarda kusurlu aracın kasko poliçesine gidilecektir. Deprem söz konusu olduğunda, burada bir kusurlu olmadığından dolayı herhangi değer kaybı ödemesi yapılmıyor. Pert olmuş bir araçta değer kaybı söz konusu olamaz. Pert olmuş araçta rayiç bedel ödemesi yapılacağından sigortalı ve sigortacı mutabakata vardığı takdirde ödeme gerçekleştirilir. 9- Depremden etkilenen 11 ilde toplam kaç araç hasar gördü? Turusan Bağcı: Deprem bölgesinde toplam 3 milyon 150 bin araç var ve bunların yaklaşık 530 bini kasko sigortalı. Yani sadece yüzde 17 oranında kasko poliçesi var. Bu araçların tamamına yakınının pert olacağını ve kısmi hasarlı araçların daha az olacağını düşünüyoruz. İlk aşamada 300 bine yakın araç hasar ihbarı yapılmasını bekliyoruz. Kasko poliçelerinde ödenecek hasar tutarının 1 milyar lirayı geçeceğini tahmin ediyoruz. 10- Kasko şirketine hasar bildirimi yapmak için süre sınırlaması var mı? Aydın Erkoç: Tüm hasar süreçlerinde yasal süre 5 gündür. Fakat süre açısından değerlendirildiğinde, herhangi bir hasar gerçekleştiğinden hızlıca ilk iş olarak ihbarda bulunulması ciddi önem arz eder. İhbarı takiben ilgili sigortacı bu konuda yapılması gerekenleri sigortalıya aktarır. 11- Eğer hasar gören aracın sahibi depremde hayatını kaybettiyse süreç nasıl ilerliyor? Turusan Bağcı: Depremde hayatını kaybeden vatandaşların mirasçıları, eğer aracın kaskosu varsa araçlarda oluşan hasarı mirasçılık belgesiyle başvurarak alabiliyor. Bu devir işlemi için de mahkemeden alınacak veraset ilamının ibraz edilmesini takiben hasar ödeme sürecine geçiliyor. Ailesinden kayıplar yaşayanlar poliçelerinin olup olmadığını kontrol etmeliler, çünkü zamanla unutulabiliyor.