Enerjide dışa bağımlı durumda olan Türkiye, jeostratejik konumunun gerektirdiği ölçüde bölge ülkeleri ile ikili ilişkilerini geliştirmeye devam ediyor. Petrol ve doğalgaz tüketimi günden güne artan ve ileriki süreçte bu kaynaklara bağımlılığı daha da artması beklenen Türkiye, ABD-Rusya-Avrupa üçgeninde geliştirdiği ekonomik ve siyasi turlarla bu sorunu aşmak için seferber olmuş durumda. Irak-Suriye-İran ve Azerbaycan ile komşuluk ilişkilerini iyi değerlendiren Ankara , enerji güzergahlarını tekelinde tutmak niyetindeki Avrupa ülkeleri ile de temasa geçmiş vaziyette.

NABUCCO'DA ANKARA AĞIRLIĞI

Türkiye doğalgaz ihtiyacını yoğunluklu olarak İran ve Rusya'dan tedarik ediyor.Cezayir ve başka ülkelerde de sıvılaştırılmış gaz ithalatı sözkonusu. Ancak kış aylarında gaz yönünden sıkıntı çekiliyor. Türkiye'de 57 ilde ısınma doğalgazla yapılırken, halen doğalgaz gitmeyen 24 il bulunuyor. Türkiye'nin etkin rol aldığı Nabucco projesi, 2011-2014 yılları arasında Avrupa akımına start verecek. AB karşıtı ülkeler projenin Rusya tarafından bloke edileceği yorumunu yaparken, Türkiye Güney Akım ile birlikte Nabucco'daki ağırlığını da korumakta kararlı

ALTERNATİF ARAYIŞ

Türkiye, Nabucco projesinde AB ile karşı karşıya gelmişti. Ankara, “Kendi coğrafyasından geçen gazın yüzde 15'i ve geçiş ücretleri benim” demiş, bu talep ise onaylanmamıştı.Türkiye'nin Nabucco sürecinde bulunması uluslararası kamuoyunda Avrupa Birliği'ne daha da yakınlaşmanın adımı olarak değerlendirilmişti. 13 Temmuz'da imzalanan hükümetlerarası protokolde somut adımlar atılamaması ise Türkiye'nin değişik güzergahları ekonomik öncelik olarak da devreye sokmasını kaçınılmaz kılmıştı.

İran ve Rusya'yla stratejik hamle

Kafkaslar ve Balkanlar ve Orta Doğu üçgenindeki enerji koridorunda sıkışan Türkiye, üç stratejik coğrafyayı ihmal etmeyecek adımlar atmaya çalışıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün İran'a yaptığı ziyarette Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad ile biraraya gelerek enerji gündemli bir değerlendirme yaptı. İran ile Türkiye'nin Güney Pars sahasından doğalgaz çıkarma konusunda mutabakata varmaları bölgede atılmaya çalışılan yeni adamların da işareti olarak değerlendirildi. Ankara'nın bu açılımı Avrupa ve ABD basınında da yankı uyandırdı.Yaklaşık 35 milyar metreküp gaz çıkarmayı öngören proje “Al ya da öde” modelinden farklı bir imkan sağlıyor.

Güzergah kapışması

Azerbaycan ve Türkiye arasında, Ermenistan kaynaklı sorunlarla ortaya çıkan tedarik anlaşmazlığı nedeniyle Azeri gazını Rusya kapmak üzere. 2013'te üretime başlayacak olan ve Nabucco'nun 13 milyar metreküp üretim kapasiteli Şahdeniz Faz 2 ön plana çıktı. Türkiye de bu kaynaktan iç tüketim için gaz istiyor.Güney Akım Projesi'nin 2015 yılında devreye girmesi sözkonusu. Türkiye ise bölgesel önceliklerini de gözönünde bulundurarak enerji alanındaki sorununu aşmak istiyor. Türkiye'nin Rusya, İran ve Azerbaycan ekseninde son dönem sıkılaştırdığı diplomasi trafiği ise ilgili projelerdeki belirsizliklerden kaynaklanıyor. ABD'nin yönlendirmesi ve AB'nin başat konumda olduğu iddia edilen Nabucco'ya Rusya'nın sert tepki gösterdiği yorumları yapılırken,Türkiye ilgili projelerin hiçbir ülkeyi hedef almadığı açıklamasını yapmıştı.

Mavi Akım'da çekişme

Rusya'dan Türkiye'ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli planlanan Mavi Akım projesi, Ankara ile Moskova arasında 1997 yılında imzalandı. Anlaşma, 25 yıl süreyle, Türkiye'nin Rusya'dan yılda 16 milyar metre küp doğalgaz satın almasını öngörüyor. Projenin maliyeti, 3,3 milyar dolar. Türkiye ile Rusya'nın ağırlıkta olduğu projeye ise ABD ve AB temkinli yaklaşmıştı. Türkiye'yi Batı sahasında görmek isteyen ABD'nin Nabucco'ya verdiği destekte ise Mavi Akım'ın etkisi olmuştu.

Güney Akım yeterli mi?

Rusya ve İtalya'nın başlattığı 'Güney Akım' projesi'nin önemli aktörlerinden biri Türkiye. Rusya'nın elindeki doğalgazın, Rusya'dan, Karadeniz'in 2 bin metre altından Bulgaristan'a ulaşmasını sağlayacak olan projede Türk siyasilerinin de ağırlığı var. 10 milyar dolarlık 900 kilometre uzunluğundaki Bulgaristan'a uzatılacak boru hattı projesi tamamlandığında kuzey ve güney Avrupa'nın gaz ihtiyacı karşılanmış olacak. Türkiye son yıllardaki diplomasi trafiği ile bu güzergahı lehine kullanmak istiyor.

Enerjide kozlar paylaşılıyor

Rusya Enerji Bakanı Sergey Şmatko 27 Ekim'de Moskova'daki Uluslararası Petrol Konferansı'nda yaptığı açıklamada, Türkiye ile ortak rafineri kurma konusunda anlaşmaya vardıklarını belirtmişti.Türkiye ile Azerbaycan arasında Azeri doğalgazı konusunda yaşanan gerilimler Ankara yönetimini de yeni arayışlara itti. İki ülke arasında yaşanan bayrak krizinde siyasi ilişkiler gerilirken bu gerilim enerjinin ateşini de yükseltti. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev önceki gün yaptığı açıklamada Türkiye'ye sattıkları doğalgaz fiyatının az olduğunu belirterek “Dünya fiyatının 3'te 1 fiyatına veriyoruz. Şu anki durum mantık dışı. Normal fiyat bekliyoruz” demişti. Rus-İtalyan zeminli Samsun-Adana Ceyhan Boru Hattı Projesi (TAPCO) benzeri bu son gelişme de siyasi tartışmalara neden olmuştu.Türkiye'nin geçtiğimiz hafta Moskova ile yaptığı enerji diyaloğu ise Avrupa ülkelerinde şok etkisi yapmıştı./yeni şafak