TÜBİTAK, dün çok tartışılan iki rapora imza attı. 17 Aralık yolsuzluk operasyonu sonrası gündeme gelen iki ses kaydının ‘montaj’ olduğunu açıkladı. Bunlardan biri, Başbakan Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ‘paraları sıfırlama’ ses kaydıydı. İkincisi de eski AB Bakanı Egemen Bağış ile gazeteci Metehan Demir arasında geçtiği öne sürülen ve kamuoyunda ‘Bakara-makara’ tapesi olarak anılan kayıt. Başbakan Erdoğan ve Egemen Bağış, ses kayıtlarının internete düşmesinin ardından Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu. Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosu Cumhuriyet Savcısı Durak Çetin de TÜBİTAK’tan bilirkişi raporu istemişti. Dün her iki rapor da başsavcılığa ulaştırıldı. MovieMaker ve DCLife programlarıyla yapılan incelemelerde, her iki ses kaydının da ‘heceler birleştirilmek suretiyle’ oluşturulduğu öne sürüldü.
Zaman'da yer alan habere göre; Başbakan Erdoğan, ses kaydı internete düştükten 1 gün sonra yaptığı konuşmada, ‘hem montaj hem dublaj’ savunması yapmıştı. Aynı zamanda da “Kriptolu telefonumu dinlemişler” iddiasında bulunmuştu. 22 Nisan 2014 tarihli Meclis grup konuşmasında ise, “Eşimle, çocuğumla yaptıklarımı verebildiler.” demişti. Bu sözler, “Erdoğan, Bilal’le yaptığı görüşmeyi doğruladı.” şeklinde yorumlanmıştı. O dönem internete düşen tek ses kaydı Erdoğan ile Bilal’in konuşması değildi. Başbakan, bunun dışında ‘Alo Fatih’ olarak bilinen Fatih Saraç ile yaptığı görüşmede Habertürk Televizyonu yayınına yaptığı müdahaleyi doğrulamıştı. Aynı şekilde, dönemin Adalet Bakanı Sadullah Ergin ile yaptığı ‘yargıya müdahale’ görüşmesini de kabul etmişti. Erdoğan’ın yalanlamadığı bir diğer konuşma da Koç grubunun aldığı MİLGEM ihalesine müdahale etmesiydi.
TÜBİTAK’ın savcılığa gönderdiği ikinci ‘montaj’ raporu ise Egemen Bağış-Metehan Demir görüşmesiydi. Bağış, bu görüşmede, “Ben her cuma twitter’a google’dan bir ayet sallıyorum.” demişti. Konu Bakara Suresi’ne gelince de aralarında ‘Bakara-makara’ gülüşmeleri olmuştu. Ses kaydının hemen ardından bir açıklama yapan eski Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Metehan Demir, konuşmayı doğrulamıştı. Bununla da kalmayıp kamuoyundan özür dilemişti. Bilirkişi raporunda, bu konuşmada da ilki gibi ‘kelimelerin parçalanmış hecelerden oluşturulduğu’ tespiti yer aldı. Fakat, çok önemli bir ayrıntı dikkat çekti. Rapor, konuşmanın ‘Arapça’ kelimelerin geçtiği ve ‘Bakara-makara’ bölümünün montaj olduğunu belirtildi. Arapça kelimelerin, hecelerin kesilip yapıştırılmasıyla oluşturulduğu ifade edildi. Fakat Metehan Demir, ilk yaptığı açıklamalardan birinde, “Farklı zamanlarda Arapça konuşan Alman taklitleri dahil farklı konuşmalarım gizlice dinlenmiş.” demişti. Yani Arapça kelimeler kullandığını kendisi de kabul etmişti.
Raporu böyle yorumladı: Gerçeği örtmek istiyorlar
TÜBİTAK’taki görevinden uzaklaştırılan eski BİLGEM (Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi) Başkanı Dr. Hasan Palaz, Zaman’a yaptığı açıklamada, raporların tamamını okumadan sağlıklı bir değerlendirme yapamayacağını söyledi. ‘Heceler birleştirilerek kelimeler üretilmiş ve montaj ses kaydı oluşturulmuş’ tespitinin aktarılması üzerine şunları kaydetti: “Heceleri birleştirerek ses kaydı üretme teknolojisi mevcut. Fakat bunlar, bakıldığında çok çabuk anlaşılabilen, tabiri caizse ‘kabak gibi’ ortaya çıkan montajlardır. Öyle pürüzsüz, anlaşılması zor bir kayıt yapmak kolay değildir. Konuşmanın histogramına (sayısal veriler), duygusal dalgalanmaya bakarsınız ve montaj olup olmadığını anlarsınız. Dünyada ses üretim teknolojisine baktığınızda en iyisi heceleri birleştirme yöntemidir ancak o bile hemen belli olur. Aksi olsa Hollywood kullanırdı. Bunlar gerçeği örtmek için uydurulan palavralardır. Önemli olan, konuşmanın olduğu yerdeki duygusal dalgalanmalardır. Montaj yaptığınızda bu duygu durumları çok mekanik olur. Fakat bu ses kayıtlarını dinlediğinizde farkedersiniz ki hepsi tabii dalgalanmalardır. Yine de hangi uzman hangi parametrelere bakmış, ne bulmuş, neye binaen montaj tespiti yapmış ona bakmak lazım.”
Amerikalı uzman ‘Montaj değil’ demişti
Amerikalı bilgi güvenliği ve adli bilişim uzmanı Joshua Marpet, Başbakan Erdoğan ile oğlu Bilal arasında geçtiği iddia edilen ses kaydının hatalı veya montajlı olduğunu kanıtlayacak bir ize rastlamadığını açıklamıştı. Marpet, “Analizlerime göre bunlar yüzde yüz gerçek.” şeklinde açıklama yapmıştı. Marpet, kayıtları ses dalgası ve spektogram (ses görüngesi) olmak üzere iki açıdan analiz ederek, “Ses dalgalarının ses seviyesini, spektogramın ise frekansları gösterdiğini ifade eden Marpet, 11 dakikalık ses kaydında 3 adet sıra dışılık tespit ettiğini ifade etti. Bunlardan ilki kayıt içinde sesin tamamen kaybolduğu boşluklar. Kesintisiz bir ses kaydında hiçbir konuşma olmasa da ‘ortam gürültüsü’ olacağından boşluklu bir kayıt teknik olarak mümkün değil.” demişti. Kelime ortasına ekleme yapabilecek bir programın henüz bulunmadığını ifade eden Marpet, “Ses kaydından gördüğüm bu spikeların tümü kelimenin ortasında veya kelimeye başlandıktan sonra görülüyor. Eğer bir ses kaybolması olsa burada kesyapıştır var demek anlamlı olabilirdi. Kelimenin ortasında böyle bir oynama yapamazsın. Kelime başladıktan sonra bunun görülmesi anlamsız.” değerlendirmesini yapmıştı.
CHP’li Umut Oran: TÜBİTAK mucizeye imza attı
TÜBİTAK’ın raporu sosyal medyada alay konusu oldu. CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede “TÜBİTAK bir mucizeye imza atarak sıkıştırılmış bir dosyadaki sesin her parçasının hecelerine kadar montaj olduğunu tespit etmiş. Bu teknoloji gerçekten ne ABD’de var, ne Rusya’da var, ne Avrupa’da var. Erdoğan ne derse o teknolojisi, sahteyi gerçek, gerçeği sahte yapar. Belki de TÜBİTAK’a atanan eski hayvanat bahçesi müdürü, burada yaptığı çalışmalarda dünyada eşi olmayan bir teknoloji geliştirmiştir.” dedi.
Umut Oran, YouTube dosyası üzerinden ses analizi yapabilen bu teknolojinin ilk olarak kimler üzerinde denendiğini ve mahiyetini de merak ettiğini belirtti. Devamla şunları kaydetti: “Eğer TÜBİTAK bu sesleri YouTube dosyası üzerinden değil orijinal halinden analiz etmişse, o tapeleri de istiyoruz. Bakalım uluslararası kuruluşlar o orijinal, sıkıştırılmamış dosyalardaki ses kaydının kime ait olduğunu gösterecek? Uluslararası saygınlığa sahip o adli bilişim uzmanlıklarını da Google’da bulabilirsiniz.”
