Soma ilçesinde 284 madencinin yaşamını yitirmesi, 80 madencinin yaralanması, çok sayıda madencinin de mahsur kalmasıyla sonuçlanan faciadan dolayı aşağıdan yukarıya tüm yetkililer sorgulanırken kimsenin kömür madenini işleten Soma Holding’in patronu Alp Gürkan’ı eleştirmemesi dikkat çekti.
Gürkan’ın bu konuda adeta bir koruma altında olması şaşırttı. Daha önce verdiği röportajlarda madenin ne kadar güvenli olduğunu anlatarak olası bir kaza anında 500 madencinin yiyecek içeceğinin stoklandığı yaşam odaları oluşturduklarını anlatan Alp Gürkan’ın söylediklerinin doğru olmadığı anlaşıldı.
Facia sonrası görüldü ki patron Gürkan’ın söylediği ve Şilili madencilerin hayatta kalmasını sağlayan yaşam odalarının Soma’da olmadığı görüldü. Eğer böyle bir oda galeride bulunsaydı, karbonmonoksit gazı madenden tahliye edilip yangın söndürüldükten sonra bu odaya girebilen çok sayıda madenci kurtulabilirdi.
Patron zarar etmesin diye
Onun yerine 800 ile bin 200 TL maaşa ihtiyacı olduğu için adını açıklamaktan korkan maden işçisinin “Patron para kaybetmesin diye vardiya değişimleri eski işçiye yeni işçi bir aradayken yapılıyordu” ifadesi, ölüm sayısının neden bu kadar çok olduğunu ortaya koyuyor. Bir başka madenci ise, “Trafo yer üstü trafosu. Madende kullanılmaması gerekiyordu. Ama bakımı bile yapılmıyordu. Üstelik çakmak çakmanın bile yasak olduğu madende kaynak yapılıyordu” açıklaması da faciadaki sorulara yanıt niteliği taşıyor. Faciaya yangının neden olduğu açıklaması da madende neden yanmaz malzeme kullanılmadığı sorusunu gündeme getirdi.
Denetimciler de kandırılıyordu
Alp Gürkan, facianın hemen ardından verdiği demeçte “Malzemelerimizin tamamı Ex-proof. Yılda iki defa denetimden geçeriz. Hepsinde birinci sınıf işyeri olduğumuz ve her türlü şeyin yerinde olduğunu resmi evrakla bildirilir” dedi. Oysa madenden kurtulan bir diğer işçi, faciaya neden olduğu söylenen trafonun bakımının yapılmadığını belirterek, “Bakım yapılmıyordu. Kullanılan malzeme de kötüydü. Çünkü yer üstü trafosuydu. Denetimciler de kandırılıyordu” ifadesini kullandı. Ölüm kapanından sağ çıkan işçilerden birisi de gaz maskelerinin eski ve çalışmadığını dile getirdi.
Şehit madencilerle ilgilenmedi
Yeraltından kazandığını yerüstüne yatırarak İstanbul’da milyonlarca dolarlık lüks rezidans projelerine girişen Soma Holding’in maden işçilerinin ne ölüleriyle ne de dirileriyle ilgilenmedikleri de ortaya çıktı. Somalı vatandaşlar, Soma Kömür A.Ş’nin sahibi ya da yönetim kurulundan kimsenin arama kurtarma çalışmaları için bölgede bulunmadığını belirtirken ne hayatını kaybedenlerin yakınlarına taziye ne de yaralananlara geçmiş olsun denilmediğini ifade etti. 8HABER MERKEZİ
SOMA YALANLARI VE KAHREDEN GERÇEKLER
Soma Holding’e ait ocakta daha önce açıklananlar ile facia sonrası yaşananlar karşılaştırıldığında ortaya kalabalık bir neden listesi çıkıyor:
- Madende yoğun teknoloji kullanıldığı söyleniyordu
Yangından önce madende gaz ölçümü neden bu teknolojiyle yapılmadı, uyarı sistemi çalışmadı ya da uyarı sistemi var mıydı?
- Elektrik sistemi trafo patlaması nedeniyle devre dışı kaldı
İddia edildiği gibi olduysa, yedek sistem neden devreye girmedi ve can kurtaracak asansörler çalıştırılmadı?
- Personel yetkili ve bilgiliydi
Kazadan kurtulan madenci Habertürk TV yayınında “Bizi pis havanın olduğu yere yönlendirdiler ölümler ondan oldu” dedi. Bu personeller eğitimli değil miydi?
- Kurtarma çalışmalarına katkı sağlandı
Kurtarma çalışmalarının madenin haritası olmadığı için aksadığı ve çok değerli ilk saatlerde pek çok kişinin kurtarılamadığı doğru mu?
- Kurtarma çalışması doğru yapıldı
Madene ilk anda işçiler yaşasın diye pompalanan oksijen, yangını körükleyip ölümlere neden oldu mu?
10 yılda kömür kralı oldu
SOMA Holding, 1984’te Soma Kömür AŞ adıyla kuruldu. Soma Holding’in patronu Alp Gürkan, 1970’li yıllarda İzmir’de kurşun-çinko madenini işletmeye soyundu. Ancak başaramayıp şirketini kapattıktan sonra Koç Grubu’na ait Tirebolu’daki madeni taşeron olarak işletme fırsatı çıktı. 2.5 yıl bu madeni işlettikten sonra borçlarını ödeyen Alp Gürkan, Soma’da kömür madeni işine soyundu. Gürkan’ın işlerinin büyümesi asıl Türkiye Kömür İşletmeleri’nin (TKİ) 2005’te rödovans karşılığı işleri özel sektöre devretme kararıyla oldu.
İkinci en büyük haline geldi
Soma’dan sonra Zonguldak’ta da Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun açtığı ihaleyi kazanarak çalışmalara başlayan Gürkan, kömür madenciliğinde Türkiye’nin ikinci büyüğü haline geldi. Soma Holding’in patronu Alp Gürkan, Soma madenlerinde kârlılıkla ilgili ‘özel sektörün çalışma tarzı devreye girdi’ demişti. Gürkan’ın 2012’de anlattıklarına göre TKİ kömürü kendisi çıkarırken tonunu 130-140 dolara mal ediyormuş. Gürkan, ihaleye girip tonun TKİ’ye yüzde 15’lik rödovans payı dahil 23.80 dolara çıkarma taahhüdü verdiklerini belirtmişti.
