1990’dan beri her yıl 1 Ekim tarihi ‘Dünya Yaşlılar Günü’ olarak kutlanıyor. Bu özel gün kapsamında milyonlarca yaşlının derdi ve sorunları bir kez daha masaya yatırılıyor. Biz de bu kapsamda devletin ve yerel yönetimlerin yaşlılara sunduğu kolaylıkları araştırdık. İşte yaşlıların hayatına dokunan güzellikler... Genç nüfusuyla anılan Türkiye, hızla yaşlanıyor. 84 milyon 680 bin 273 olan toplam nüfusun 8 milyon 245 bin 124 kişisi, 65 yaş üstü. Türkiye, yaşlı nüfusta 167 ülke arasında 68’inci sırada. 1.5 milyon yaşlı tek başına yaşıyor. Her 4 haneden birinde en az bir yaşlı bulunuyor. Toplam Türkiye nüfusunun içinde yaşlı nüfusun oranı ise 2021 itibarıyla yüzde 9.7’ye çıktı. Yani her 100 kişiden yaklaşık 10’u 65 yaşını geçti. SAYI HER YIL ARTACAK Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2025’te yüzde 11, 2030’da yüzde 12.9, 2040’ta yüzde 16.3, 2060’ta yüzde 22.6 ve 2080’de yüzde 25.6 olacağı öngörülüyor. Artan yaşlı nüfusla birlikte devletin verdiği desteklere yenileri de ekleniyor. Maaş, ulaşım, huzurevi, sağlık, konut, bakım... 800 BİN KİŞİ YARARLANIYOR Sosyal güvencesi olmayan yaşlılara sağlanan en önemli desteklerin başında nakdi yardım geliyor. Bunun için 65 yaş sınırı var. Bu imkandan yararlanan kişi sayısı 800 binin üzerinde. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yaşlılara ödenen maaş 1 Temmuz itibarıyla 1.536 liraya çıktı. Maaş başvurusu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (kaymakamlık) yapılıyor. Kişi başına gelir şartı 1.833 lira. AKRABALAR TEŞVİK EDİLİYOR Devlet; hiç çalışmamış ya da primi yetmeyen, emekli olamayan dar gelirli yaşlılara ve hasta veya bakıma muhtaç ağır engelli yakınının bakımını üstlenen akrabaya da destek olmak için her ay düzenli olarak maaş ödüyor. Ödemelerin aylık güncel tutarı 3 bin 336 lira. ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETİ Devlet, engelli ya da çok yaşlı olduğu için bakıma muhtaç kişilere ücretsiz evde sağlık hizmeti veriyor. ‘444 3 833’ numaralı telefonu arayarak hizmeti talep etmek gerekiyor. PARASIZ ULAŞIM Yaşlılar, tüm resmi ve özel halk otobüsleri ile deniz ulaşım araçlarından ücretsiz faydalanıyor. Tren biletinde 60 yaş ve üstüne yüzde 20, 65 yaş üstüne ise yüzde 50 indirim var. Öte yandan havayolu şirketleri yaşlı yolcuların dış hat seferlerinde bazı güzergah ve ücret sınıfları için indirimli bilet hizmeti sunabiliyor. SOSYAL KONUT FIRSATI Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesinde, emeklilere yüzde 25 kontenjan ayrıldı. Aylık hane halkı geliri (kendisi, eşi ve 18 yaş altı çocukları), net 16 bin liranın (İstanbul için 18 bin lira) altında olanlar öncelikli başvuru yapabiliyor. KÜLTÜREL FAALİYETLER Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yerel yönetimlerle işbirliği halinde sürdürdüğü Yaşlı Destek Programı (YADES), 65 yaş üstü vatandaşların korunması, desteklenmesi, evde bakımlarının yapılması ve psikososyal destek gibi geniş bir alandaki uygulamaları kapsıyor. ‘aile.gov.tr/eyhgm/sayfalar/yades’ adresinden detaylı bilgi alınabilir. Bugüne kadar 31 belediyeye 55 YADES projesiyle destek sağlandı. 111 bin 559 yaşlı evde bakım, psikososyal destek ve kültürel faaliyet hizmeti aldı. HUZUREVİ İMKANI Devlet, bakıma muhtaç olan, kimsesi olmayan veya ailesi ile çocuklarının bakmadığı ‘yoksul’ yaşlıların huzurevi ve bakım evlerinde ücretsiz bakılmasını sağlıyor. Bunun için 60 ve üzeri yaşta olunacak, hiçbir gelir bulunmayacak. Başvuru, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın il ve ilçe müdürlüklerine yapılıyor. GÜNDÜZ BAKIMEVİ Yaşlıların ve yakınlarının desteklenmesi amacıyla gündüzleri hizmet alabilecekleri gündüz bakım merkezleri yaygınlaştırılıyor. Bir dairede 4 ila 5 kişinin beraber yaşadığı ‘yaşlı yaşam evi modeli’ de Türkiye geneline yayılacak. HARÇLIK DA VAR Huzurevi, yetiştirme yurdu gibi sosyal hizmet kuruluşlarında kalanlara verilen harçlıklar da temmuz itibarıyla zamlandı. 1990’dan beri her yıl 1 Ekim tarihi ‘Dünya Yaşlılar Günü’ olarak kutlanıyor. Bu özel gün kapsamında milyonlarca yaşlının derdi ve sorunları bir kez daha masaya yatırılıyor. Biz de bu kapsamda devletin ve yerel yönetimlerin yaşlılara sunduğu kolaylıkları araştırdık. İşte yaşlıların hayatına dokunan güzellikler... Genç nüfusuyla anılan Türkiye, hızla yaşlanıyor. 84 milyon 680 bin 273 olan toplam nüfusun 8 milyon 245 bin 124 kişisi, 65 yaş üstü. Türkiye, yaşlı nüfusta 167 ülke arasında 68’inci sırada. 1.5 milyon yaşlı tek başına yaşıyor. Her 4 haneden birinde en az bir yaşlı bulunuyor. Toplam Türkiye nüfusunun içinde yaşlı nüfusun oranı ise 2021 itibarıyla yüzde 9.7’ye çıktı. Yani her 100 kişiden yaklaşık 10’u 65 yaşını geçti. SAYI HER YIL ARTACAK Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2025’te yüzde 11, 2030’da yüzde 12.9, 2040’ta yüzde 16.3, 2060’ta yüzde 22.6 ve 2080’de yüzde 25.6 olacağı öngörülüyor. Artan yaşlı nüfusla birlikte devletin verdiği desteklere yenileri de ekleniyor. Maaş, ulaşım, huzurevi, sağlık, konut, bakım... 800 BİN KİŞİ YARARLANIYOR Sosyal güvencesi olmayan yaşlılara sağlanan en önemli desteklerin başında nakdi yardım geliyor. Bunun için 65 yaş sınırı var. Bu imkandan yararlanan kişi sayısı 800 binin üzerinde. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yaşlılara ödenen maaş 1 Temmuz itibarıyla 1.536 liraya çıktı. Maaş başvurusu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (kaymakamlık) yapılıyor. Kişi başına gelir şartı 1.833 lira. AKRABALAR TEŞVİK EDİLİYOR Devlet; hiç çalışmamış ya da primi yetmeyen, emekli olamayan dar gelirli yaşlılara ve hasta veya bakıma muhtaç ağır engelli yakınının bakımını üstlenen akrabaya da destek olmak için her ay düzenli olarak maaş ödüyor. Ödemelerin aylık güncel tutarı 3 bin 336 lira. ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETİ Devlet, engelli ya da çok yaşlı olduğu için bakıma muhtaç kişilere ücretsiz evde sağlık hizmeti veriyor. ‘444 3 833’ numaralı telefonu arayarak hizmeti talep etmek gerekiyor. PARASIZ ULAŞIM Yaşlılar, tüm resmi ve özel halk otobüsleri ile deniz ulaşım araçlarından ücretsiz faydalanıyor. Tren biletinde 60 yaş ve üstüne yüzde 20, 65 yaş üstüne ise yüzde 50 indirim var. Öte yandan havayolu şirketleri yaşlı yolcuların dış hat seferlerinde bazı güzergah ve ücret sınıfları için indirimli bilet hizmeti sunabiliyor SOSYAL KONUT FIRSATI Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesinde, emeklilere yüzde 25 kontenjan ayrıldı. Aylık hane halkı geliri (kendisi, eşi ve 18 yaş altı çocukları), net 16 bin liranın (İstanbul için 18 bin lira) altında olanlar öncelikli başvuru yapabiliyor. KÜLTÜREL FAALİYETLER Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yerel yönetimlerle işbirliği halinde sürdürdüğü Yaşlı Destek Programı (YADES), 65 yaş üstü vatandaşların korunması, desteklenmesi, evde bakımlarının yapılması ve psikososyal destek gibi geniş bir alandaki uygulamaları kapsıyor. ‘aile.gov.tr/eyhgm/sayfalar/yades’ adresinden detaylı bilgi alınabilir. Bugüne kadar 31 belediyeye 55 YADES projesiyle destek sağlandı. 111 bin 559 yaşlı evde bakım, psikososyal destek ve kültürel faaliyet hizmeti aldı. HUZUREVİ İMKANI Devlet, bakıma muhtaç olan, kimsesi olmayan veya ailesi ile çocuklarının bakmadığı ‘yoksul’ yaşlıların huzurevi ve bakım evlerinde ücretsiz bakılmasını sağlıyor. Bunun için 60 ve üzeri yaşta olunacak, hiçbir gelir bulunmayacak. Başvuru, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın il ve ilçe müdürlüklerine yapılıyor. GÜNDÜZ BAKIMEVİ Yaşlıların ve yakınlarının desteklenmesi amacıyla gündüzleri hizmet alabilecekleri gündüz bakım merkezleri yaygınlaştırılıyor. Bir dairede 4 ila 5 kişinin beraber yaşadığı ‘yaşlı yaşam evi modeli’ de Türkiye geneline yayılacak. HARÇLIK DA VAR Huzurevi, yetiştirme yurdu gibi sosyal hizmet kuruluşlarında kalanlara verilen harçlıklar da temmuz itibarıyla zamlandı.