EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi. EYT'de yeni dönem başlıyor. EYT bekleyen milyonlarca vatandaşı ilgilendiren, yaş sınırı, kredi ve maaş hesabı detayı ortaya çıktı. Bunun yanında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan EYT açıklaması geldi. AK Parti içinde yapılan değerlendirmelerde EYT düzenlemesine iş dünyasından itirazlar geldiği, emekliliğin işverene ciddi bir kıdem tazminatı yükümlülüğü ve devlete yıllık 300 milyar TL’lik mali yük getireceği belirtiliyor. EYT'de kredi desteği nasıl yapılacak? EYT'de maaş hesabı nasıl gerçekleştirilecek? İşte EYT beklen milyonlarca vatandaşı ilgilendiren detaylar... EYT ile ilgili son maaş hesabı ve kredi desteği ayrıntısı açıklaması geldi. İşte emekli olmak isteyen milyonlarca vatandaşı ilgilendiren detaylar... Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için sürecin sonuna yaklaşılıyor. Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik düzenlemede işverenlerin kıdem tazminatı yükünü hafifletmeye yönelik tedbirler kapsamında yeni kredi garanti fonu desteği sağlanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çalışmaları yürütülen Hazine destekli KGF kefalet sisteminin önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor. PAKET HEPSİNİ KAPSAYACAK Hazırlıkları devam eden paketin başlangıç aşamasında 150 milyar lira düzeyinde bir kefalet büyüklüğü ile açıklanması bekleniyor. Paketlerin, esnaf ve KOBİ’ler başta olmak üzere işletmelere birçok alanda önemli miktarda finansman imkanı oluşturması beklenirken, Türkiye Ekonomi Modeli kapsamında uygulanan selektif kredi politikasının bu paketlerde de yer alması öngörülüyor. BAKAN NEBATİ: YENİ KGF PAKETİ İÇİN ÇALIŞMALAR BAŞLADI Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati tarafından açıklanacak paketlerde ödemesiz dönem imkanının yanı sıra, en az yüzde 75 kefalet oranı olması bekleniyor. Kamu bankalarının yanı sıra özel bankaların da kefalet paketlerine dahil olacağı, böylelikle işletmelere uygun finansman imkanı oluşturulacağı ifade ediliyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçtiğimiz günlerde EYT’liler ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışmaların yapıldığını hatırlatarak, işverenlerin karşılaşacağı kıdem tazminatı yükünü, uygun finansman koşullarıyla Hazine destekli KGF kefaleti ile karşılayabilecekleri kredi paketi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlıkların başlatıldığını bildirmişti. EYT çalışması sürerken gelişmeleri yakından takip eden EYT’lilerin en fazla merak ettiği konuların başında emekli aylığının nasıl hesaplanacağı geliyor. Bu soruya ve EYT’lilerin akıllarına takılan diğer sorulara yanıt veriyoruz. Prof. Dr. Cem Kılıç, EYT hakkında, Milliyet okurlarının milliyetesor@milliyet.com.tr'ye gönderdiği soruları yanıtlıyor. Kılıç'ın ilgili yazısı şöyle: - EYT çıktıktan sonra maaş bağlanması için hesaplama nasıl yapılacak? EYT 2000 öncesini kapsadığı için maaşları 2000 yılı öncesi katsayıdan mı hesaplanacak? EYT ile ilgili düzenleme sonrası emekli aylığı hesabında bir değişiklik olmayacak. Emekli aylıkları 1999 öncesi gösterge hesabına göre 1999 – 2008 arası güncellenmiş kazanç ve aylık bağlama oranı yine 2008 sonrası ise güncellenmiş günlük kazanç ve aylık bağlama oranına göre hesaplanıyor. Her üç dönem için SGK’ya bildirilen kazançlar üzerinden hesaplanan aylıkların birleşimi ile ek ödemenin toplamı emekli aylığını oluşturuyor. EYT ile emekli aylığı hesabında bir değişiklik olmayacak. - 01.03.1993 sigorta girişim var. Bu yıl sonunda 8 bin 883 günüm oluyor. Son 7 yılın yarısından fazla Bağ-Kur’luydum. Bu durumda 117 günüm eksik kalıyor. Bunu askerlik borçlanması ile tamamlayıp ocak ayında kanunla birlikte emekli olabiliyor muyum? 1993 yılındaki sigorta girişiniz nedeniyle 54 yaşında ve 5 bin 675 günle emekli olabilirsiniz. Ancak son 1261 gündür Bağ-Kur’lu olduğunuz için emeklilik koşullarınız Bağ-Kur’a göre belirlenecek. Bağ-Kur için 25 yıl hizmet ve 2022’ye kadarki prim gün sayınız çerçevesinde belirlenen yaş şartını sağlıyorsanız eksik günü borçlanarak emekli olabilirsiniz. EYT çıkmasa da bu şartlarla emekli olabilirsiniz. 4A olarak işe başlama tarihim 01.05.1997 buradan 32 günlük sigorta var ve askerlik sonrası 4B olarak 11.03.2003’te Bağ-Kur’lu oldum ve 10 yıl 11 ay 8 gün (3 bin 938 gün) Bağ-Kur ödemem var. 15.08.2014 tarihinden bu yana 4A olarak sigortalı olarak çalışıyorum (3 bin 168 gün) şu anda E-devlet hizmetinden takibime göre 25 yıl 6 ay 28 gün sigortalık sürem ve 7 bin 106 gün prim görünmekte. Şu durumda EYT yararlanabiliyor muyum? Kafamı karıştıran durum 2 ayrı yerden sigortalı olmam. Hem Bağ-Kur hem de 4A olarak emeklilik hakkı kazanabilir miyim? Bu iki sigorta birleştirme konusunda ne yapabilirim, tekrardan SGK’ya başvuruda bulunmam gerekir mi? EYT’den yararlanabilir miyim? Bağ-Kur ve SSK’lı olarak çalışmalarınız emeklilikte birlikte değerlendirilecek. Şu an itibarıyla son 1261 gündür SSK’lı olduğunuz için emeklilik koşullarında SSK şartlarına tabisiniz. 56 yaş ve 5 bin 825 prim günüyle emekli olabilirsiniz. Prim günü şartını sağlamış durumdasınız. Yaş konusunda bir sınırlama olmaz ise EYT sonrası hemen emekli olabilirsiniz. Yaş şartı gelirse bu durumda bu şartı da sağlamanız gerekecektir. Ben 1982 doğumluyum. SGK girişim 2002 Kasım. İki doğum yaptım, yalnız bu doğumlar SGK girişimden önce ve 4 bin 500 prim gün sayım var. Geriye dönük doğum borçlanmasına tabi olabilir miyim? Doğum borçlanması yapabilmek için önce sigortalı olmak gerekiyor. Sigortalı olmadan önceki doğumlar borçlanılamıyor. Dolayısıyla siz 4 bin 500 olan prim gününüzü doğum borçlanmasıyla artıramazsınız. Şu an için EYT’nin kapsamında da değilsiniz. Dolayısıyla 58 yaş ve 7 bin prim günüyle emekli olabilirsiniz. Öte yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan EYT ile ilgili konuşarak, "Tabii bizim hedefimiz, arkadaşlarımızla da yaptığımız görüşmelerde, bu yıl sonuna kadar emeklilikte yaşa takılanlar olayını çözmek. Asgari ücret meselesiyle ilgili çalışmalar da aynı şekilde zaten yoğun bir şekilde devam ediyor. 2023’e bu iki önemli konuyu masamızın üzerinden kaldırarak girelim diyoruz. Çalışma bu istikamette devam ediyor. İnşallah güzel bir neticeye varır ve böylece de adımı atarız." dedi. YAŞ SINIRI GELECEK Mİ? Milliyet'ten Ayşegül Kahvecioğlu'nun haberine göre; herhangi bir sınırlama getirilmeden yapılacak düzenleme ile yaklaşık 2 milyon kişiye emeklilik hakkının doğacağı, bunun da maliyet yükü ile enflasyona etkilerinin ağır olabileceği değerlendirilmişti. Bu kapsamda EYT düzenlemesinden faydalanabilmek için prim gün sayısı ve yıl şartının yanı sıra kadınlarda 48, erkeklerde 50 ya da kadınlarda 50 erkeklerde 52 yaş sınırı getirilmesi üzerinde durulduğu belirtilmişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda “yaş sınırı” ilgili alternatifli çalışmalar sürerken, hazırlığın tamamlanmasının ardından teklifin aralık sonu AK Parti grubuna iletilmesi, grupta yapılacak değerlendirmelerin ardından TBMM’ye sunulması bekleniyor. Parti içinde yapılan değerlendirmelerde herhangi bir yaş sınırlaması olmaksızın yapılacak EYT düzenlemesine iş dünyasından itirazlar geldiği; düzenleme ile 1 milyon 700 bin ila 2 milyon çalışanın bir anda emekli olmasının üretime zarar vereceği ve bunun mal ve hizmet fiyatlarına olumsuz yansıyacağı, emekliliğin işvereni ciddi bir kıdem tazminatı yükümlülüğü ile karşı karşıya bırakacağı, devlete de yıllık 300 milyar TL’lik mali yük getireceği ifade ediliyor. Sosyal güvenlikte aktüeryal denge ve sürdürülebilirlik açısından düzenlemenin kritik önem taşıdığı vurgulanmakla birlikte, seçim arifesinde olunduğu ve kamuoyunda oluşan beklentinin karşılanma düzeyinin sandık sonuçlarına yansıyabileceği hesapları da bir yandan yapılıyor. CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'DAN EYT AÇIKLAMASI Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi'ne katılmak üzere Türkmenistan'a hareket etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Esenboğa Havalimanı'nda Türkmenistan ziyareti öncesi gazetecilerin sorularını cevapladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin "Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili son günlerde bir tartışma var. Bir yaş şartı getirilecek mi? Emeklilikte yaşa takılanlar ikinci kez yaşa takılacak mı? Bu konuyla ilgili nihai alınan bir karar var mı? Kapsamı, çerçevesi ne olacak?" sorusunu, "Öncelikle tabii EYT konusunda bu ay sonuna kadar bu işi neticelendireceğiz. Şu anda ilgili bakan arkadaşlarım çalışmaları sürdürüyorlar ve inşallah ay sonuna kadar da bunu karara bağlayacağız ve 2023'e masamızdan bunu kaldırarak inşallah girmiş olacağız. Olay bu" sözleriyle cevapladı. EYT’DE YAŞ KONUSUNDA DÜĞÜM VAR. DÜĞÜM ÇÖZÜLÜR MÜ, EYT İÇİN SİZİN AKLINIZDAN GEÇEN FORMÜL NE, YAŞ SINIRI OLUR MU? Peki EYT düzenlemesine yaş şartı getirilecek mi? Konuyla ilgili beklentilerini Vergi Uzmanı ve Ekonomist Muhammet Bayram, CNN Türk’te anlattı. Bayram şu ifadeleri kullandı: “Haziran ayından beri EYT’yi konuşuyoruz. Vatandaşlarımızın asıl isteği yaş şartının ortadan kalkmasıydı. Biz bazı formülleri konuştuk. Hollanda, Finlandiya modeli, emekli olup da çalışmaya devam edecekse sosyal destekleme primi bu olsun diye konuştuk. Bakan Bilgin "Biz hiçbir modeli tartışmıyoruz masamızda tek formül var" dedi. Biz yaş şartını konuşmayı bitirdik ama masada yaş şartı hep vardı. 'YAŞ SINIRI DÜŞÜK BİR İHTİMAL' 1 milyon kişi emekli olursa aylık en düşük 3 bin 500 lira emekli maaşı alırsa Hazine’ye yükü 42 milyar TL. Kadınlarda 48 yaş, erkeklerde 50 yaş konuşuluyor ama ben bunun bir kulis bilgisi olduğunu düşünüyorum. Bakan Bilgin’e bütçe görüşmesinden önce soru bildirildi 'yaş şartı gelecek mi?' diye. Bakan Bilgin "Bütçede açıklayacağım" dedi ama bu sorunu görüşmelerde pas geçti. Ben Kabine toplantısında net bir açıklama beklemiyorum. Muhtemelen sayın Cumhurbaşkanı çözüleceğine ilişkin bir açıklama yapacaktır. Eğer çözülmeyecek olsaydı bu ortaya atılmazdı. 5 bin prim günü sayısı, erkeklerde 25 yıl kadınlarda 20 yıl sigortalılık süresi var. Vatandaşlarımızın hepsi 5 bin prim günü sayısı eksikse eğer ne yapayım diye düşüyor.İşverenler de EYT hazırlığı yapıyor. Kıdem tazminatı ödeyecekler, KGF destek kredileri olacak kendiler planlıyorlar. O yüzden ben 48 ve 50 yaşın gelmeyeceğini ancak masada olacağını düşünüyorum. Şu anda masada yaş sınırı var düşük bir ihtimal, düzenlemenin ruhu yaş şartının ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Beklentiler de buna ilişkin eğer yaş şartı gelirse yeni mağduriyetler oluşur. Oluşan sorunların çözülmesi gerekiyor. AK Parti'den EYT ve asgari ücret için yeni bir açıklama geldi. AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, NTV yayınında soruları yanıtladı. EYT'DE YAŞ ŞARTI: POPÜLİZM DEĞİL, DOĞRU OLANI YAPMAYA ÇALIŞIYORUZ EYT'de yaş şartı sorulan Numan Kurtulmuş, "EYT ile ilgili nihai noktaya geliyoruz. Yaş sınırıyla ilgili de bakanlığımız çalışıyor. Popülizm değil, doğru olanı yapmaya çalışıyoruz" dedi. ASGARİ ÜCRET Kurtulmuş, asgari ücretle ilgili olarak, "Başından itibaren söylenen bir söz var. Bu da vatandaşımızı enflasyona ezdirmeyeceğiz. Komisyonlar da toplantılarını gerçekleştiriyor. Eminim ki tatmin edici bir sonuç çıkacaktır. Devlet, işveren ve işçi diyalogla buraya kadar geldi. Asgari ücret artışı işverene sıkıntı yaratmayacaktır" diye konuştu. EĞER YAŞ SINIRI GELİRSE SONRAKİ SÜREÇ NE OLUR? Eğer yaş şartı ortaya gelirse 5 bin prim gününü tamamlayanlar yaşını bekleyecek. Burada tabi en çok sıkışan kesim 1.5 milyon kişi var dediğimizde eleştiri konusu olmuştu. EYT platformu 5.5-6 milyon kişi olduğunu iddia ediyor. Ama burada 1.5 milyon kişi var. Onlar da ne prim günü ve sigortalılık süresini dolduranlar. Vatandaşların çok büyük beklentisi var. Kıdem tazminatı için hayaller kuruldu, belki harcamalar yapıldı. O yüzden yaş şartının Kabine’de konuşulacağını nihai kararın sayın Cumhurbaşkanı tarafından olumlu bir şekilde verileceğini düşünüyorum.” Öte yandan Normal şartlarda emeklilikte üç şart aranıyor. Yaş, sigortalılık yılı ve prim gün sayısı. Bunlardan biri eksik olunca emekli olunamıyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi 8 Eylül 1999’dan önce sigorta başlangıcı olanların yaş sorununu ortadan kaldırıyordu. Öte yandan Normal şartlarda emeklilikte üç şart aranıyor. Yaş, sigortalılık yılı ve prim gün sayısı. Bunlardan biri eksik olunca emekli olunamıyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi 8 Eylül 1999’dan önce sigorta başlangıcı olanların yaş sorununu ortadan kaldırıyordu. HENÜZ TAMAMLANMADI HENÜZ TAMAMLANMADI Son dönemde düzenlemeye yaş şartı eklenip eklenmeyeceği merak konusu olmuştu. Kadınlarda 48, erkeklerde 50 yaş konuşulmaya başlamıştı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TBMM’deki bütçe görüşmeleri sırasında yaptığı konuşmada EYT düzenlemesinin henüz tamamlanmadığını söyledi. Bilgin, “En kapsamlı düzenlemeyi yapacağımızdan kimsenin endişesi olmasın. Çalışma bittikten sonra kamuoyuyla paylaşacağım” dedi. Yani şu anda yaş şartının olup olmayacağıyla ilgili net bir bilgi vermedi. Ay sonunda bu konu netleşecek. HERKES İÇİN ALTERNATİF VAR Meclis’e gelecek düzenlemeye sayılı günler kalırken, prim gün eksiği olanlar veya sigortalılık süresi dolmayanlar da bu konuda tüm alternatif çözümleri araştırıyor. 8 Eylül 1999’dan önce çalıştığı halde sigortası yapılmayanlar veya bu tarihten sonra başlatılanlar da çare arıyor. İşte bu durumdaki sigortalının imdadına ‘borçlanma’, ‘hizmet tespit davası’ gibi seçenekler yetişiyor. Kadın ve erkek sigortalılarının eksik günlerini borçlanmayla tamamlama imkanları bulunuyor. Bu da doğum, askerlik, staj ve yurtdışı borçlanmasıyla mümkün oluyor. ASKERLİK BORÇLANMASI ÖNEMLİ AVANTAJ Askerlik borçlanması prim günü kazandırdığı kadar sigorta başlangıcını da bazı durumlarda öne çeker. Askerliğini sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapmış olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında, sigorta başlangıç tarihleri borçlanma süresi kadar geri gelir. Yani 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olup EYT kapsamına girmeyen bir kişi askerlik borçlanması yaparsa EYT hakkından yararlanabilir. Burada askerlik süresi ve 8 Eylül 1999’dan ne kadar sonra sigortalı olunduğu belirleyici oluyor. Eğer askerliği sigorta başlangıcından sonra yaptıysanız ve prim gününüz 5000’den azsa primi tamamlamak açısından da askerlik borçlanması büyük katkı sağlar. Borçlanmanın günlük tutarı şu anda 69 lira. 18 ay (540 gün) askerlik borçlanması yapanlar 31 Aralık 2022’ye kadar 37 bin 272 lira ödeyerek tüm bu süreleri primine ekletebilir. 'YIPRANMA’ EK SÜRE KAZANDIRIR Yıpranma payı, çalışma şartları ağır olan kişilerin daha erken emekli olmalarının yolunu açan bir haktır. Demir çelik fabrikası çalışanlarından askeri görevlerde yer alan personele kadar yaklaşık 45 iş kolunu kapsıyor. Normalde çalışan kişilerin emeklilik süreleri yaklaşık 360 gün olarak hesaplanır. Yıpranma süresine sahip olan kişilerde bu zaman dilimi 420-540 gün olarak düzenleniyor.