Türk edebiyatının önemli isimlerinden Kemal Tahir, bir televizyon dizisi nedeniyle yeniden gündemde. Yazdığı kitaplarla aralarında Aziz Nesin, Orhan Apaydın, Halit Refiğ ve Metin Erksan gibi birçok aydını etkileyen Kemal Tahir’in ‘Kurt Kanunu’ adlı romanı bugünden itibaren TRT 1’de izleyiciyle buluşacak...
Edebiyat dünyasına şiirleriyle giren Kemal Tahir’in ilk öyküleri 1941 yılında yayımlandı. Sonrasındaysa edebiyata yeni bir soluk ve aynı zamanda tartışma ortamı getiren romanlarını yazdı. Kemal Tahir’in romanları iki gruba ayrılabilir: Köy romanları ve tarihsel dönemleri konu alanlar. Köy romanlarında insan–doğa-toplum ilişkilerini gerçekçi hatta natüralist bir biçimde ele aldı.
Kemal Tahir’i anlamak için onun öncelikle yaşamına bakmak gerekir. 13 Mart 1910’da İstanbul’da doğdu. Babası Tahir Bey deniz yüzbaşısı ve II. Abdülhamid’in yaverlerindendi. Ailenin en büyük erkek çocuğu olan Kemal Tahir, Cezayirli Hasan Paşa Rüşdiyesi’nden sonra girdiği Galatasaray Sultanisi’nin 10. sınıfındaki eğitimini, annesinin vefatı üzerine yarıda bırakarak çalışmaya başladı. Avukat kâtipliği, Zonguldak Kömür İşletmeleri’nde ambar memurluğu yaptı. 1932 yılında gazeteciliğe adım atan Kemal Tahir dönemin Vakit, Haber, Son Posta, Yedigün, Karikatür, Karagöz ve Tan gibi gazete ve dergilerinde çalıştı.

12 yıl hapis yattı
1938’de Nâzım Hikmet’le beraber Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nde ‘Orduyu isyana teşvik’ suçlamasıyla yargılandı ve 15 yıl hapse mahkûm oldu. 1938’den 1950’ye kadar, o ‘ünlü’ tahta bavuluna doldurduğu sarı defterleriyle Çankırı, Çorum, Nevşehir, Malatya cezaevlerini dolaştı. ‘Orduyu isyana teşvik’ten suçlanıyordu, fakat aslında ‘komünist’liğinin bedelini ödüyordu. Ortada tuhaf sayılabilecek bir durum vardı: Kemal Tahir o yıllarda komünist değildi; ülke sorunlarına duyarlı, Atatürk devrimleri konusunda tavizsiz, Serbest Cumhuriyet Fırka’sına üye olan arkadaşıyla kavga edecek kadar da ateşli bir Kemalist’ti. Tutuklandığında, kitaplığında ağırlıkla ‘sağ yayın ve kitaplar’ vardı.
‘Sağırdere’ ve ‘Körduman’ romanlarında Ankara’ya çalışmaya giden bir gencin bu ‘büyük’ şehirdeki ve köyüne döndükten sonraki yaşamını anlattı. ‘Yediçınar Yaylası’, ‘Köyün Kamburu’, ‘Büyük Mal’ üçlüsünde Tanzimat’tan Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanan bir zaman içinde kırsal kesimdeki toplumsal değişmeyi anlatırken Anadolu’daki toprak ağalığının ortaya çıkış nedenleri üzerinde durdu. ‘Rahmet Yolları Kesti’de eşkıyayı bir kahraman olarak gösteren Yaşar Kemal’in ‘İnce Memed’ine karşı çıktı. Köy Enstitüleri’ni eleştiren ‘Bozkırdaki Çekirdek’i, yanında çalıştığı ağayı kazayla öldüren bir adamı anlattığı ‘Kelleci Memet’ izler. Ölümünden sonra yayımlanan ‘Namuscular’, ‘Karılar Koğuşu’, ‘Damağası’ romanlarında da Anadolu insanını ve iyi bildiği cezaevi yaşamını anlatır.
‘Kurt Kanunu’ndaysa Kemal Tahir, Cumhuriyet’in ilk yıllarında meydana gelen İzmir suikastını ve dönemin iç hesaplaşmalarını anlatır. Üç bölümden oluşan romanın her bölümünde kahramanlar değişir ve olaylar bu değişen kahramanların ağzından anlatılır. Romanda üç kahraman dikkat çeker. Birinci bölüm Abdülkerim Bey’le başlar. İttihat ve Terakki’nin ünlü fedaisi Abdülkerim Bey, Abdülhamit döneminde yüksek görevlerde bulunmuş, gözünü budaktan esirgemeyen biri olarak çıkar karşımıza.
İkinci bölümün kahramanı Kara Kemal de İttihat ve Terakki içerisinde bulunmuş, Abdülhamit döneminde iaşe nazırlığı yapmış daha sonra İttihatçılıktan vazgeçip ticaretle uğraşmaya başlamış ve artık hali vakti yerinde bir adamdır. Üçüncü bölümde, bu kahramanlara Kara Kemal’in çocukluk arkadaşı Emin Bey katılır. O da diğerleri gibi İttihat ve Terakki’de görevlerde bulunmuş daha sonra tarafsızlığı seçmiş biridir.
Abdülkerim, Atatürk’ü, kitaptaki lakabıyla Sarı Paşa’yı vurduracaktır ve daha sonra hükümeti kurup başa geçecektir. Bu iş için de Lazistan mebusu Ziya Hurşit, Gürcü Yusuf ve Laz İsmail’i görevlendirmiştir. Sonra? Sonrasını merak edenler zaman kaybetmeden ‘Kurt Kanunu’nu okumalı. “Acelem yok” diyenlerse diziyi izlemeli...

Tarihi romanları çok tartışıldı

Kemal Tahir’in en çok tartışılan romanları, tarihi konuları ele aldığı kitaplar oldu. ‘Esir Şehrin İnsanları’ ve ‘Esir Şehrin Mahpusu’nda işgal altındaki İstanbul’u, Kurtuluş Savaşı’nın bir Osmanlı paşazadesi üzerindeki etkisini; ‘Yorgun Savaşçı’da İttihatçılarla milli mücadele yanlısı güçler arasındaki çatışmayı; ‘Kurt Kanunu’nda İzmir Suikastı’nı; ‘Yol Ayrımı’nda Serbest Fırka olayını anlattı.
Kemal Tahir’in belki de en çok tartışılan romanı ‘Devlet Ana’ oldu. Yazar, bu romanında Osmanlı geleneğinden kopuşun yanlışlığını vurguluyordu. Osmanlı toplum yapısının Batı toplumlarından farklı olduğunu, üretim biçiminin ve üretim ilişkilerinin gelişiminin kendine özgülüğünü savunan tarih tezi, Kemal Tahir romanlarının anahtarını oluşturdu ve yazar yazdığı sürece romanları üzerinden bu tezi tartıştı.

KURT KANUNU
TRT 1 21.55
Eser: Kemal Tahir Yapım: Pana Film
Yönetmen: Yasin Uslu Senaryo: Üç Nokta Tarih Danışmanı: Prof. Dr. Vahdettin Engin Sanat Danışmanı: Levent Kulaç Oyuncular: Ümit Acar, Ali Başar, Pelin Akil, Bahar Kerimoğlu, İlker Kızmaz, Ahmet Somers, Funda İlhan, Yüksel Arıcı, Ferhat Yılmaz, Bülent Düzgünoğlu, Kemal Topal, Ayçe Abana, Yekta Öncel, Göker Ersivri, Cem Uçan, Kaan Ürkmez, Cenan Çamyurdu, Erdoğan Aydemir, Belma Şuben Ferda Işıl ve Itır Esen.

Cumhuriyet’in iç hesaplaşmaları
Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki iç hesaplaşmalara odaklanan ‘Kurt Kanunu’nun dizi versiyonu, ‘Kurtlar Vadisi’nin yapımcısı Pana Film tarafından çekiliyor. Bu akşam 21.55’te TRT 1’de ekrana gelecek dizinin ilk bölüm konusu kısaca şöyle: Zamparalığıyla meşhur Abdülkerim, suikast ekibinin de içinde bulunduğu Gülcemal vapurundan son anda inen kadının Laz İsmail’in kapatması Ballı Naciye olduğunu fark eder etmez Naciye’nin evinin yolunu tutar. Abdülkerim, Naciye ile gününü gün ederken, Baytar Rasim, Abdülkerim’i aramaktadır. Baytar Rasim, suikast ekibinden Ziya Hurşit’in hükümetle bağlantı kurduğunu duymuş, durumun hemen Kara Kemal’e iletilmesi gerektiğini düşünmüştür. Ama işin garip tarafı, Kara Kemal’in hiçbir şeyden haberi yoktur...

Başrolde Ümit Acar var
Sultanahmet, Şehzade Paşa Camisi, Anadoluhisarı, Zeyrek, Darphane, Topkapı Sarayı gibi İstanbul’un tarihi dokusu olan mekânlarda çekilen dizide Kara Kemal rolüyle Ümit Acar’ı başrolde izleyeceğiz. Esnaf üzerinde hayli etkili olan Kara Kemal, İttihatçı’ların Talat Paşa’dan sonraki başıdır. Küçük Efendi lakabıyla anılır. İnsanları ilk önce mesafeli duruşu ve ciddi görünümü ile etkiler.
Namlı bir İttihatçı olan Abdülderim’i ise Ali Başar canlandırıyor. Sarı Paşa’ya (Atatürk) yapılacak suikastı düzenleyenlerden biri olan Abdülkerim, Kara Kemal’in adını bu işe karıştıran kişidir.
Dizide ayrıca Ahmet Somers’i, Kara Kemal’in çocukluk arkadaşı, eski ittihatçı Emin Bey; İlker Kızmaz’ı ise emniyetteki görevi suikast ekibini yakalamak olan Cevdet olarak izliyoruz. Dizide yer alan diğer oyuncular ise Pelin Akil (Ballı Naciye), Bahar Kerimoğlu (Perihan) ve Ferda İşil (Gurbet Hala).

Selim İleri: ‘Kurt Kanunu’ hâlâ güncel
Kemal Tahir edebiyatını en iyi bilen yazarlardan Selim İleri’ye dizi vesilesiyle ‘Kurt Kanunu’nu sorduk: “Kurt Kanunu’, yazın tarihimizin çok sarsıntılı dönemini insani sorumluluk açısından anlatır. Döneminde çok tartışılmış olan roman şimdi gündemdeki sorunları yansıtıyor. En güzel eserlerinden biridir. Dilerim dizisi de aynı değerde olsun.”

radikal