Ülke genelinde yüzbinlerce kişinin ortak sorunu kiralar. Fahiş artışlar hem kiracıları hem de kiralık ev arayanları zorluyor. İşte bu sorunun çözümü amacıyla geçen yıl bir düzenleme yapıldı ve ‘1 yıl süreyle kiraya en çok yüzde 25 zam yapılacak’ denildi. Uygulamanın temmuz ayında sona ermesi beklenirken, son haftalarda sürenin uzatılacağı açıklamaları yapıldı.
Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre bu ihtimal de ev sahiplerini harekete geçirdi. Yapacağı zammın düşük kalabileceğini gören ev sahipleri, yeni kiraya vereceği evde fiyatları arttırdı, yani zammı kiracı gelmeden önden yapmış oldu.
Kimi ev sahipleri bu dönemde kiraya vermek yerine beklemeye geçerken, uzun dönemli kiracısı olanlar gelirinin düşük kalması nedeniyle mülkünü satma yoluna gitti.
YENİ KİRALAMADA FİYATLAR ARTTI
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Hakan Akçam, zam sınırlamasının kiracıları mutlu ederken, mülk sahiplerini tedirgin ettiğini belirtti. Enflasyon oranında zam yapamayan ev sahiplerinin farklı yollar aradığını belirten Akçam, “Geçen yıl yüzde 25 zam sınırı geldi ve bir yıl olacak denildi. Son dönemde ise sürenin uzatılacağı yönünde açıklamalar var. Bu da piyasayı olumsuz etkiliyor aslında.
Bu dönemde boş evi olup kiraya verecek olanlar ‘O zaman ben de ilk başta yüksek fiyatla veririm’ diyor. Yakın zamanda yaşanan bir kiralamadan örnek vereyim; Eski kiracı 3 bin 500 liradan oturuyordu, evden çıktı. Ev sahibi aslında evi 6 bin lira bandında kiraya verecekti ama 8 bin liraya yükseltti ve kiracı da buldu.
Yani kira artış döneminde yapamayacağı zammı önceden yaptı. Şu an ev sahiplerinin yüzde 80’i bu bakış açısına sahip. Evinden eski kiracısı olan da satmak istiyor. Kiracının verdiği rakam çok düşük, evin değeri yüksek. O fiyatla satıp mevduat ya da başka yatırıma geçmek istiyorlar” diye konuştu.
Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa’nın araştırmasına göre 2023 1. çeyrek sonu itibarı ile ülke genelinde kira fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 197 oldu. İstanbul’da ortalama kira bedeli 12 bin 709 liraya, İzmir’de 10 bin 571 liraya, Ankara’da ise 9 bin 876 liraya çıktı.
EVİ BOŞ TUTUYOR YA DA SATIYORLAR
Gayrimenkul danışmanı ve emlak ofisi sahibi Sühran Aras ise birçok ev sahibinin zam sınırına takılmamak içi evi boş tutma yoluna gittiğini söyledi. Kimi ev sahiplerinin de evini satmak istediğini belirten Aras, “Kira piyasasında yaşanan karmaşa insanları öyle rahatsız etti ki, artık satmak ve kurtulmak istiyorum diyorlar. Ama öte yandan kiracılı bir evin satışı da zor. Kiracılar ev sahiplerinden yüklü ödeme almadan evden çıkmıyor.
Alıcı da kiracısız ev istiyor. Bu durumda aynı tip iki evde kiracılı olanın fiyatı boş eve kıyasla yüzde 20’ye kadar geriliyor” diye konuştu. Aras, kira geliri ile geçinen ve evi boş tutamayan kesimin ise tahliye taahhüdü ile işlem yaptığını belirtti ve “Bugünün piyasasında tahliye taahhüdü imzalamayan ev kiralayamaz hale geldi” dedi. Hem Ev Sahibi hem de kiracıların haklı olduğu zorlu bir kira piyasası oluştuğunu dile getiren Aras, geçici düzenleme değil köklü bir çözüme ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
SINIRLAMA OLMAZSA ARTIŞ NE OLACAK
Kiraya artış yılda bir kez sözleşme yenileme döneminde yapılıyor. Geçmişte bu oran TÜİK’in açıkladığı TÜFE 12 ay ortalamasına göre uygulanıyordu. Geçen yıl kiracıları korumak için artış oranına yüzde 25 sınırı geldi. Sınırlama ile kiracı için sağlanan avantajı bir örnekle şöyle açıklayabiliriz; son açıklanan nisan ayı verilerine göre TÜFE 12 ay ortalaması yüzde 67.20. Eğer sınırlama olmasaydı kirası 3 bin lira olan ve bu ay sözleşmesi yenilenen kiracının yeni rakamı 5 bin lira olacaktı. Sınırlama ile yeni Kira 3 bin 750 lirada seviyesinde kaldı. Bu rakamlar yasal haklar, gelelim piyasa gerçeklerine...
Birçok mülk sahibi yüzde 25 zam sınırını tanımıyor, fahiş artış baskını sürdürüyor. Yeni ev bulamam endişesi duyan kiracı da uzlaşma yolunu öneriyor. Çoğunlukla taraflar arasında yasal sınırın da üzerinde zam oranı belirleniyor. Kimi ev sahipleri tahliye ya da kira tespit davası açarken, kimileri de evi yüksek fiyatla başkasına kiralamak için türlü bahanelerle tahliye baskını sürdürüyor.
