Rize Adliyesi'ndeki davada, Artvinliler Cengiz Holding'in bünyesinde bulunan Eti Bakır'ın Çevre Bakanlığı'ndan aldığı olumlu Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunun yürütmesinin durdurulmasını talep ediyor.
Olaylı başlayan davada, maden faaliyetlerine karşı çıkan Artvinlilerin avukatları reddi hakim istedi.
Yıl başında polisin eylemlere sert bir şekilde müdahale etmesi nedeniyle yaralananlar ve biber gazından etkilenerek hastaneye kaldırılan gösterici ve basın mensupları olmuştu.
Cerattepe davası: Avukatlar reddi hakim istedi
Peki Cerattepe neresidir? Artvinliler burada madencilik yapılmasına neden karşı? Cengiz Holding burada maden aramak isteyen ilk şirket mi?
Cerattepe neresi?
Artvinliler bu soruyu, "internette Artvin kentinin bir fotoğrafına bakın, arkada gördüğünüz tepe Cerattepe'dir" diye yanıtlıyor. Artvin'e kuş uçuşu 4 kilometre uzaklıkta. Artvin kent merkezinin yamaçlarında yer aldığı tepelerden birinin zirvesine verilen isim Cerattepe.
Türkiye'nin ve dünyanın en zengin bitki örtüsüne sahip noktalarından ve kuşların göç güzergahlarından biri.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin raporuna göre (TMOBB) projenin hayata geçirilmek istendiği bölgenin tamamına yakını orman arazisi niteliğinde.
Ladin, sarıçam, göknar ve kayın ağaç cinsleri ağırlıklı olarak yer alıyor.
Yine aynı rapora göre bu alanda madencilik faaliyeti yapılması halinde 50 bin ağaç kesilecek.
Cerattepe'nin maden işletme girişimi geçmişinde hangi şirketler var?
Artvinliler Cerattepe'de maden arama girişimlerine yabancı değil.
Zira Kanadalı şirketler Cominco ve daha sonra da Inmet Madencilik sırasıyla bu bölgede maden çıkarmak için ihaleleri aldı.
Ancak o yıllarda da yerel halkın tepkisi ve açılan davalar nedeniyle buradan maden çıkaramadan ayrılmak durumunda kaldı.
Twitter'da" Burası Artvin nasıl direnmeyeceksin" sloganı fotoğraflarla birlikte kullanıldı.
1990'ların başında Cominco Madencilik bakır, altın, gümüş ve çinko çıkarma ruhsatı alırken açılan davalar nedeniyle buradan çıktı. 1998 yılında buradan ayrılan şirket yerini, yine Kanadalı Inmet şirketine bıraktı. Ama benzer şekilde bu şirket de madencilik faaliyeti yapamadan bölgeden çekilmek zorunda kaldı.
2012 yılındaki ihaleden sonra hukuki süreçte neler oldu?
Cengiz Holding, Cerattepe'deki altın ve bakır madenin işletmesini, ruhsat sahibi Özaltın Şirketi'nden redevans anlaşması ile aldı.
Böylece Cengiz Holding'e bağlı Eti Bakır A.Ş. buradaki çalışmalara başlamak için gerekli ilk adımı attı.
Ancak bu maden işletmesine karşı olan Artvinlilerin 2013 yılında yaptığı yürütmeyi durdurma başvurusu nedeniyle süreç askıda kaldı.
2014 yılında burada maden işletilemeyeceğine dair karar yerel mahkemeden çıktı ve Danıştay tarafından onaylandı.
Danıştay'ın kararı üzerine şirket, ikinci bir ÇED raporu aldı. Bu raporun olumlu olması sayesinde şirket çalışmalara başlamaya karar verdi.
Bedrettin Kalın, şirkete verilen olumlu ÇED raporu kararına karşı dava açtıklarını belirtiyor.
Altın mı, bakır mı?
Cengiz Holding'e bağlı Eti Bakır AŞ, sadece bakır çıkarmak için izne sahip.
Ancak, altın ve bakır madeninin bir arada olması nedeniyle yerel halk burada altın da çıkarılması ihtimalinden kaygılanıyor.
Artvinliler madene neden karşı?
Madene karşı çıkan Artvinliler, buranın heyelan bölgesi olmasının madencilik açısından ayrı bir sakınca olduğuna dikkat çekiyor.
Artvinliler aynı zamanda bölgenin kültürel, turistik ve ekolojik zenginliğine dikkat çekiyorlar.
Zira Cerattepe'nin altı Kafkasör Yaylası, sağ tarafı Hatila Milli Parkı, sol tarafı Kent Ormanı ve arkası ise Atabarı kayak merkezi.
Artvinliler ayrıca madencilik faaliyetiyle su kaynaklarının kirlenmesinden de kaygı duyduklarını anlatıyorlar.
Eti Bakır bu risklere karşı ne diyor?
Eti Bakır şirketi ise bakır madeninin çıkarılmasında ve işlenmesinde siyanür kullanılmayacağını, bir teleferik sistemi yapılacağı için yol yapılmayacağını, bu nedenle de ağaç kesilmeyeceğini belirtiyor.
Şirket ayrıca madencilik faaliyetlerinin "Artvin ve çevre köylerin hiçbirinde heyelan tehlikesine yol açmayacağını" söylüyor; bunun da bilimsel raporlarla kanıtlandığını iddia ediyor.
Davacılar kim?
ÇED raporunun yürütmesinin durdurulması için açılan davada müştekiler Yeşil Artvin Derneği ve Artvin halkı.
Yeşil Artvin Derneği Başkanı ve 20 yıldır burada madene karşı mücadele eden kişilerden biri olan Neşe Karahan "Sorunumuz da çözümümüz de aynı" diyor ve Rize'den ya da başka illerden pek çok kişinin desteğe geldiğini söylüyor.
Bundan sonra ne olacak?
Rize Adliyesi'nde görülen davadan, ÇED raporunun yürütmesinin durudurulması kararı çıkarsa, Eti Bakır, Cerattepe'deki madencilik faaliyetlerine devam edemeyecek. Ancak kararı bir üst mahkemeye temyize götürme hakkı olacak.
Eğer mahkeme ÇED raporunun yürütmesini durdurmaz ve davayı düşürürse bu kez davacı Artvinlilerin kararı temyize götürme hakkı olacak.
BBCTürkçe
