YEKDEM, elektrik faturalarındaki son zamanlardaki ciddi artışlarla birlikte gündeme geldi. Bugün size YEKDEM ve JES’ler için önemini anlatacağım.
İsterseniz önce “YEKDEM nedir?” sorusunu yanıtlayarak başlayalım.
YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması), rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz, dalga akıntısı enerjisi, gel-git enerjisi, kanal, nehir ve rezervuar alanı on beş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim tesislerine uygulanan destekleme mekanizmasıdır.
Bu destekleme mekanizması nasıl işliyor?
YEKDEM sistemiyle; devlet, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı enerji yatırımcılarına, 10 yıl süreyle döviz bazında belirli bir fiyat üzerinden alım garantisi veriyor. Yani örnek üzerinden açıklayacak olursak, bir enerji firması, bir jeotermal enerji santrali yaptığında, devletten 10 yıl boyunca döviz bazında teşvikli fiyatlarla alım garantisi elde ediyor.
Bu alım garantisi nasıl bir şey?
Aslında bu Türk insanının son yıllarda duymaya alıştığı bir kavram. Hasta garantili hastaneler, araç geçiş garantili otoyollar ve köprüleri gördük. YEKDEM ile de bu firmalara döviz bazında yüksek bedelli alım garantisi veriliyor.
YEKDEM kapsamında yer alan tesisler için uygulanacak fiyatlar nelerdir?
YEKDEM kapsamında yer alan tesislere uygulanacak fiyatlar 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun ile belirlenmiştir. Buna göre, hidroelektrik ve rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisleri için 7,3 UScent/kWh, jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisleri için 10,5 UScent/kWh, biyokütle ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için ise 13,3 UScent/kWh şeklindedir.
YEKDEM kapsamında yer alan tesisler için belirlenen fiyatlar kaç yıl süre ile uygulanır?
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunu’nun yürürlük tarihi olan 18.5.2005 tarihinden 31.12.2020 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek olan ve bu Kanun kapsamında yer alan üretim tesislerine 10 yıl süre ile uygulanır.
Aydın son yıllarda birçok şirketin JES kurma telaşı ve acelesi de 31.12.2020 tarihine kadar faaliyete geçerek bu özel alım garantisinden yararlanmak. Söz konusu şirketler için 31.12.2020 tarihinin önemini dikkate alınınca, Germencik ve Ortaklar’da iptal edilen ÇED kararlarına ilişkin yargı kararlarının kesinleşmesi beklenmeden, alel acele yeni ÇED başvurularının neden yapıldığı ortaya çıkmış oluyor.
YEKDEM’den kaç tesis yararlanacak?
EPDK tarafından açıklanan 2020 yılı nihai YEK listesine göre 817 üretim tesisi YEKDEM’den yararlanacak.
2011 ile 2020 yılları arasındaki YEKDEM katılımcı sayısının gelişimini aşağıdaki grafikten görebilirsiniz.
YEKDEM ile belirlenen alım garantisi bedelini kim ödüyor?
YEKDEM kapsamında döviz bazındaki bu yüksek bedelli alım garantisinin maliyeti toplam tüketim miktarına bölünerek elektrik faturalarına yansıtılıyor. Yani kullanıcılar tarafından ödeniyor.
Corona (Covid19) salgını sırasında kullanıcıların ve sanayi tesislerinin elektrik kullanımı düşmesine rağmen faturaları neden arttı?
Corona (Covid19) salgını sırasında, sanayi tesislerinin elektrik kullanımı düşmesine rağmen, YEKDEM bedelleri düşmediği için, elektrik fatura bedelleri düşmediği gibi, artmaya da devam ediyor. Döviz fiyatlarının yükseldiği her an tüketicinin elektrik faturası da artmış oluyor.
2020 yılı için tahmin edilen YEKDEM maliyeti ne kadar?
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 2020 yılı için tahmin edilen ortalama YEKDEM maliyetini 89,50TL/MWh olarak açıkladı.
Enerji Günlüğü’nden yapılan haberde, 2020 yılı için tedarik edilen birim enerji miktarı başına öngörülen YEKDEM maliyetlerini her ay için ayrı ayrı olmak üzere aşağıdaki gibi belirledi.
Ocak: 67,78TL/MWh
Şubat: 78,56TL/MWh
Mart: 96,83TL/MWh
Nisan: 110,66TL/MWha
Mayıs: 109,99TL/MWh
Haziran: 98,41TL/MWh
Temmuz: 93,96TL/MWh
Ağustos: 94,96TL/MWh
Eylül: 81,93TL/MWh
Ekim: 87,89TL/MWh
Kasım: 79,27TL/MWh
Aralık: 73,75TL/MWh.
Buna göre 2020 yılı ortalama YEKDEM maliyeti de 89,50TL/MWh olarak hesaplandı. Fakat bu bedelin döviz kurundaki yükselmeye paralel olarak yükseleceği unutulmamalıdır.
Herkese iyi bir hafta diliyorum.
………
11.05.2020 tarihinde yayınlanan “Efeler Belediyesi Eski Santral Minibüs Garajına otopark ve çarşı yapılması projesi Aydın’a ne kazandırır?”[1] başlıklı yazımızın ekinde bir anket hazırlayarak, okuyucularımızın bu konudaki görüşünü sormuştuk. Bu ankete 97 okurumuz katıldı.
Ankete katılan 87 kişi (%89,6) söz konusu alana yeraltına otopark, zemin seviyesine tarihi mahalle ve yeşil alan yapılması gerektiğini,
Ankete katılan 10 kişi (%10,4) söz konusu alana otopark ve çarşı yapılması gerektiğini ifade etti.
Katılan okurlarımıza çok teşekkür ederim. Böylece bir köşe yazısının oluşumunda okurlarımızın katkısını almış olduk.
