Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yargıyı hızlandırmak amacıyla hazırlanan paketin bir bölümünü kamuoyuna açıkladı. Merakla beklenen tutukluluk süresinde ise bir azalma öngörülmedi. Sadece tutuklama ve tahliye kararlarının somut olaylara dayandırılmasına olanak veren düzenlemeler pakete girdi.
Bakanlığın, akademisyenlerle birlikte hazırladığı yargı paketinin bir bölümü kamuoyuyla paylaşıldı. Bakan Ergin yaklaşık 100 madde olduğunu söylediği taslağın “Ceza, İcra-İflas, İdari Yargı ile Basın ve İfade Özgürlüğü” mevzuatında değişiklikleri kapsadığını söyledi.

2 milyon dava etkilenecek
Taslak yürürlüğe girdiğinde 1 milyon icra dosyası, 600 bin karşılıksız çek davası, 260 bin kabahat dosyası, 123 bin elektrik hırsızlığı davası ve ön ödemeye tabi olan 65 bin suçla ilgili dava ya tamamen ortadan kalkacak ya da daha çabuk sonuçlanacak.
Taslakta, tutukluluk sürelerinin kısaltılacağı veya koşullarının zorlaştırılması gibi hükümlerin yer alacağı beklentisi ise boşa çıktı. Açıklanan bölümünde mevcut yasaların uygulanmasını isteyen düzenlemeler dışında hüküm yer almadı. Ancak mahkemelerin verdiği tutuklama kararında matbu ifadeler kullanmak yerine ayrıntılı açıklamalar yapılması öngörülüyor.
Adalet Bakanlığı’nın yargı paketinden çıkan dikkat çekici düzenlemeler

Tutuklamada güçlü şüphe aranacak
Taslağa göre “suçun vasıf ve mahiyeti, mevcut delil durumu” gibi matbu tutuklama kararları verilemeyecek. Tutuklama veya tahliye kararlarında “kuvvetli suç şüphesi”nin neden var olduğu, yasadaki tutuklama nedenlerinin hangilerinin o sanık için geçerli olduğu ve tahliye talebi reddediliyorsa bunun istenen ceza ile nasıl ölçülü olduğu açıklanacak.

Dosyadaki kısıtlılık üç ayla sınırlandırıldı
Özel yetkili savcılarca yürütülen, şüphelinin ifade tutanağına, bilirkişi raporuna, diğer bir kısım adli işlemlerle elde edilen delillerden örnek almaya dava açılıncaya kadar sınırlama getiriliyordu. Öngörülen düzenleme ile dosyadaki kısıtlılık kararı 3 ayla sınırlı tutulacak. Esas hakkındaki savunmasını yapmak üzere sanık ve müdafisine hâkim tarafından verilen sınırlama kaldırılacak.

Örgüte yardım suçunda indirim
Taslakta örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyenlere yarı oranında ceza verilmesini içeriyor. Örgüte yapılan yardımın niteliğine veya belirli bir tehditle yapılıp yapılmadığına bakılarak ‘örgüte yardım’ suçu için verilecek cezalarda da 3’te 2’ye kadar indirim yapılabilecek.

Molotofkokteyli artık silah sayıldı
Son dönemde gündeme gelen, büyük tartışma yaratan ‘molotofkokteylinin silah sayılması’, taslakta yer aldı. Son olarak Yargıtay Adana’daki bir davada bu yönde karar vermişti. Yargıtay’ın bu kararı çerçevesinde yeni pakette de artık molotofkokteylinin silah sayılması öngörülüyor.

Basit terör suçlarına erteleme
Basit terör suçlarının da ertelenebilmesine imkân vermesine ilişkin düzenleme oldu. Mevcut mevzuata göre, terör suçundan 1 gün hapis cezası alınsa bile ceza ertelenemiyor veya paraya çevrilemiyordu. Taslağa göre hâkim, bir terör suçundan dolayı 2 yılın altında ceza verirse bunu erteleyebilecek veya paraya çevirebilecek.

23 bin yasak kitaba af geliyor
Taslağa göre, 1970’li yıllardan kalan kararlarla yasaklı kitaplar özgürleştirilecek. Yaklaşık 23 bin yasaklı kitap affedilecek. Ancak yeni güncel kararlarla bir yasaklı kitap listesi oluşturulacak

Sabıka kaydı silme süresi düştü
Mevcut kanunlara göre sabıka kaydı kişinin ölümü veya kaydın işlenmesinden 80 yıl geçtiği takdirde siliniyordu. Hazırlanan taslağa göre, suçların çoğunluğunda 5 yıl, yüz kızartıcı ve terör gibi devlete karşı işlenen suçlarda 15 yıl geçtiğinde sabıka kaydı silinecek. Her koşulda bir kişinin 30 yıl sonra sabıka kaydı silinmiş olacak.

5 yıl cezaya hapis yok adli kontrol talebi var
Mevcut uygulamaya göre, 3 yıldan fazla ceza almayanlar için hapis yerine “karakola imzaya gitme”, “yurtdışına çıkmama” gibi kararlar verilebiliyordu. Taslakla artık mahkemeler, 5 yıl ceza verilen kişi için adli kontrol talebine karar verebilecek. Buna göre bir kişi için kaçma veya delil karartma şüphesi olsa da yargılandığı cezanın üst sınırı 5 yıl hapis ise bu kişi için de alternatif yaptırım uygulanabilecek. Böylelikle cezaevlerindeki tutuklu sayısının azalması bekleniyor.

Kola mühür vurmaya son
Bakan Ergin mahkeme kararıyla Adli Tıp Kurumu’na muayene için sevk edilen kişilerin kollarına mahkeme kaleminde vurulan mühür uygulamasına da son verdiklerini belirterek, bu konuya ilişkin yönetmelik değişikliğinin yakın zamanda Resmi Gazete’de yayımlanacağını ifade etti.

Gazetecilere iyi haber var
Basın davalarında haklarında istenen cezanın üst sınırı 5 yıldan az olan gazetecilerin davaları ertelenecek. Mahkûmiyet kararı varsa da 5 yıldan az hapis alan gazeteci salıverilecek. Bakan Ergin’in açıkladığı paket ağırlıklı olarak ‘hakaret’, ‘basın yoluyla hakaret’, ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ ve ‘gizliliği ihlal’ suçlarını kapsayacak. Bakanlık’tan edinilen listeye göre bu suçlamalardan 63 dosya bulunuyor. Düzenlemeden, Şamil Tayyar, Sabah’tan Hıncal Uluç, Radikal’den Bahadır Özgür gibi isimler yararlanacak.

Petrol hattına saldırı cezaları arttırılıyor
İş takipçileri de kamu görevlisi gibi cezalandırılacak. Taslakta petrol boru hatlarına yönelik saldırı ve buralardan hırsızlık suçlarının cezası arttırıldı. Karşılıksız çek kesenlere hapis veya para cezası yerine çek kesme veya çek hesabı açma yasağı getirilecek. Brüt asgari ücretin altındaki miktarlar için icra takibinden önce borçluya ödemeye davet yazısı gönderilecek.

Gerekli eşyaya haciz kalkıyor
Taslakta borçlu ile aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli eşyalar haczedilemeyecek. Para, kıymetli evrak, altın, gümüş ve antika gibi eşyaların haczedilmesi imkânı olacak. İihtiyaç için de olsa aynı eşyadan birden fazla varsa bu haczedilebilecek. Buna göre örneğin tek buzdolabı, tek çamaşır makinesi, tek televizyon, tek bulaşık makinesi, tek koltuk takımı gibi eşyalar haczedilemeyecek. İkişer tane varsa biri haczedilebilecek.

Bıçak parası rüşvet sayıldı
Ehliyetsiz veya alkollü araç kullanma veya kabahatler nedeniyle savcılar tarafından verilen idari para cezalarına cezaları valilik ve kaymakamlıklar tarafından verilecek. Halen ‘görevi kötüye kullanma’ olarak tanımlanan ve 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilen ‘doktorun ameliyat etmek için para istemesi’ gibi suçlar “rüşvet” olarak sayılacak ve cezaları 4 yıldan 12 yıla kadar hapis olacak.

Kaçak elektriğe hapis olmayacak
Kaçak elektrik kullananlar, telefon hattından kaçak yararlananlar, şifre kırarak televizyon yayınlarını kaçak izleyenler gibi benzeri hizmetlerden, hizmeti sunanın iradesi dışında ücretsiz yararlananlar doğrudan hapis cezasına çarptırılmayacak. Bunun yerine hizmetin bedelini faiziyle öderse dava açılmayacak. Ancak kişi hizmeti aldığı firmanın zararını karşılamazsa hakkında 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılacak.
radikal