Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2025 yılı üçüncü çeyrek istihdam verileri, çalışma hayatındaki büyük kayıt dışılık sorununu ve bunun Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerindeki devasa finansal yükünü gözler önüne serdi. Çalışanların yaklaşık dörtte biri sosyal güvenlik şemsiyesinin dışında kalıyor.
Dünya Gazetesi'nden Naki Bakır'ın aktardığı verilere göre, Türkiye'deki 33 milyon 69 bin kişilik istihdam ordusunun önemli bir kısmı sigortasız çalışıyor:
8 milyon 910 bin kişi kayıt dışı (sigortasız) çalışıyor. Bu rakam, toplam istihdamın yüzde 26,9'una denk geliyor.
Kayıt dışı çalışma, cinsiyet ve sektör bazında büyük farklılıklar gösteriyor:
Erkeklerde kayıt dışılık oranı %23,9 iken, kadınlarda bu oran %33,1'e yükseliyor.
Tarım dışı sektörlerde kayıt dışılık %16,9 seviyesindeyken, tarım sektöründe oran %83,3'e fırlıyor.
"Ücretsiz aile işçisi" olarak tanımlanan grupta kayıt dışılık oranı %88,1 ile zirve yapıyor.
Kayıt dışı istihdamın SGK bütçesi üzerindeki etkisi, mevcut asgari ücret (Brüt 26.005 TL) üzerinden hesaplandığında dehşet verici boyutlara ulaşıyor. Bir çalışan için SGK'ya ödenmesi gereken yıllık toplam prim geliri (işçi ve işveren payı dahil) 102 bin 201 TL seviyesinde.
SGK'nın 2025 yılı için öngörülen bütçe açığı 322,8 milyar TL olarak hedeflenmişti. Kayıt dışı istihdamdan kaynaklanan yıllık 911 milyar TL'lik gelir kaybı potansiyeli, kurumun yıllık finansman açığını fazlasıyla kapatabilecek gücü barındırıyor.
Uzmanlar, özellikle kayıt dışı çalışan en büyük grup olan 3,2 milyon ücretli ve yevmiyeli çalışanın bile kayıt altına alınmasının, kuruma yıllık 322 milyar TL kazandıracağını ve bunun da sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığını vurguluyor.