Türk akademisyenler geliştirdi: Ses istenen bölgede duyulacak

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'nden (MAKÜ) Doç. Dr. Nurettin Körözlü ve Doç. Dr. Ahmet Çiçek, endüstride birçok kullanım alanına sahip, konferans, sinema salonları veya ev sinema sistemlerinde sesi sadece istenilen bölgede duyulabilir hale getirebilecek akustik mercek geliştirdi. Merceğin patentinin alınması için de girişimler başladı.

MAKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Nanobilim ve Nanoteknoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Nurettin Körözlü ile aynı bölümde öğretim üyesi ve 2018 TÜBA GEBİP Ödülü sahibi Doç. Dr. Ahmet Çiçek, metamalzemelerle ses odaklama alanında Türkiye ve dünyada önemli bir çalışmaya imza attı. İki öğretim üyesi hem çok ince olan hem de standart akustik merceğe göre yüzde 75 oranında daha küçük yarıçapa sahip akustik mercek geliştirdi. Bu akustik merceğin, tıp ve doğrultusal ses sistemleri gibi pek çok alanda kullanılabilecek bir ürün olduğu belirtildi.

Ses yalnızca istenilen yerde duyulacak

Doç. Dr. Nurettin Körözlü, Geliştirdiğimiz akustik mercek sayesinde kaynaktan gelen ses bir noktada şiddetli bir şekilde odaklanıyor ve üç boyutlu hareket sistemi sayesinde bu noktayı belirleyebiliyoruz. Bu mercek endüstride birçok kullanım alanına sahip. Özellikle konferans ve sinema salonları gibi ortamlarda veya ev sinema sistemlerinde sesi sadece istenilen bölgede duyulabilir hale getirebiliriz. Mesela ev ortamında bir kişi kitap okurken diğer kişi onu rahatsız etmeden televizyon izleyebilir. Bunun yanı sıra toplu ortamlarda kişilere ya da gruplara özgü anons yapılabilir. Ayrıca bu tür akustik mercekler sağlık sektöründe birçok uygulamada kullanılabilir diye konuştu.

Akustik merceğin dünyada bu boyutta ilk defa yapıldığını kaydeden Doç. Dr. Körözlü, Bu merceğin patentini almak için üniversitemizin desteğiyle başvurumuzu yaptık. Ortaya koyduğumuz yaklaşımın özellikle düşük frekanslı akustik dalgaları odaklayabilen, böylece birçok cihaza entegre edilebilecek boyutlara indirgenebilen akustik odaklama sistemlerine öncülük etmesi mümkün. Daha da küçük boyutlu ve daha frekans aralığında çalışan akustik mercekler geliştirmek üzere çalışmalarımız devam ediyor diye konuştu

Ses titreşimleri yönlendiriliyor

Doç. Dr. Ahmet Çiçek de mercekle ilgili şu bilgileri verdi

Bu merceğin en önemli özelliği çok ince ve kolaylıkla üretilebilir olması. Literatürdeki merceklerin çoğu 'metamalzeme' olarak adlandırılan yapay yapılardan oluşuyor. Ancak önerilen akustik metamalzeme merceklerin çoğunluğu belirli bir kalınlığa sahiptir ve genellikle detaylı bileşenler içermektedir. Bizim geliştirdiğimiz mercek ise oldukça pratik şekilde üretilebilir. Hesaplamalarımıza dayanarak üzerine belirli geometrilerde yarıklar açılmış, ince bir çelik levhanın bir yüzeyine alüminyum folyo ya da lateks gibi bir malzemeden membran kaplayarak, ses titreşimlerini yönlendirebiliyoruz. Bu sayede odak noktasında yüksek şiddet elde edebiliyoruz. Bu tür merceklerin tıp alanında Yüksek Şiddetli Odaklanmış Ultrases (HIFU) uygulamalarında da kullanılabileceğini öngörmekteyiz.

Doç. Dr. Körözlü ve Doç. Dr. Çiçek, TÜBİTAK destekli projelerden elde edilen kaynaklarla akustik araştırmaları için sessiz oda ve tam otomatik üç eksenli hareket sistemini kurduklarını, iki yıl süren çalışmayla geliştirdikleri akustik merceğin uluslararası saygın bir dergide 'Editörün seçimi' olarak yayımlandığını, mercekleri yüzde 80 oranına kadar küçültmek için çalışmalarının devam ettiğini kaydetti.