Türk Patent Enstitüsü (TPE) Marka Uzmanı Gonca Ilıcalı, tescilin temel amacının belirli bir coğrafyadan kaynaklanması nedeniyle belirli nitelikleriyle ün kazanmış ürünlerin gerçek üreticileri adına kayıt altına alınması olduğunu belirtti. Tüketici bazında beklenen ve istenen kalite sürdürülebilirliğinin sağlanmasının da tescille sağlanabildiğine işaret eden Ilıcalı, ortak mülkiyet hakkı sağlayan tescilin bu hakkın, sözleşme yapılarak diğer üreticilere verilmesinin söz konusu olmadığına dikkat çekti.
Aydın Ticaret Odası tarafından düzenlenen “Aydın İnciri” konulu konferansta konuşan Marka Uzmanı Gonca Ilıcalı, tescilin rakipleri engelleme veya piyasa hakimiyeti kurma gibi hakları vermediğini söyledi. Fransız coğrafi işaretli peynirlerin piyasada 2 Euro daha fazla fiyata alıcı bulmakta olduğunun altını çizen Ilıcalı, İtalya"nın ünlü Toscano yağlarının coğrafi işaret olarak 1998 yılında tescil edilmesinden itibaren yüzde 20 daha fazla fiyata satılmakta olduğu bilgisini verdi. İhraç edilen Fransız şaraplarının yüzde 85"inin coğrafi işaret taşımakta olduğunu belirten Ilıcalı, “İspanya 1991 yılında Avrupa Birliği"ne (AB) katılmasından 5 yıl sonra coğrafi işaretli ürün ihracatından 443 milyon Euro gelir elde ederken, bu miktar 1999 yılında 1 milyar Euro"yu aşmıştır. AB ülkelerinde 5,4 milyar Euro"luk alkollü içki ihracatının 3.5 milyar Euro"luk bölümü coğrafi işaret tescili olan ürünlere aittir. Coğrafi işaretler Fransa"da 138 bin çiftlik ve İtalya"da da 300 bin işçi için geçim kaynağıdır. Hindistan"da Daarjeling çayının üretiminde 52 binden fazla sürekli ve 15 binden fazla mevsimlik işçi çalışmakta olup yüzde 60"tan fazlası kadın işçidir. İtalya"da Parmigiano Reggiano peynirinin üretim zincirinde 500 binden fazla kişi çalışmaktadır. Bu rakamlar tescilin ülke ekonomilerine yaptığı katkının göstergesidir” dedi.
Bir bölgede yetiştirilen bir ürün için coğrafi işaret tescilinin yapılmış olmasının biyolojik çeşitliliğin korunmasını önemli katkı sağladığına değinen Ilıcalı; Fas"ta 1900 yılından itibaren yılda yaklaşık 600 hektar ağaç yok olurken, Argan Yağının tescil edilmesi sayesinde yılda 10 hektarlık ağaç ekiminin sağlandığını ve bu alanda 450 kadın işçiye iş imkanı verildiğinden söz etti. Tüketicinin korunması ve alışverişte karar verme sürecine sağladığı katkılar bakımından da tescilin önemine işaret eden Ilıcalı, “1999 yılı AB verilerine göre; coğrafi işareti taşıyan ürünler için Avrupalı tüketicilerin yüzde 43"ü daha fazla ödemeyi kabul etmektedir. Coğrafi işarete konu ürünün özelliklerinin bozulmasını engeller, ürün güvenliği sağlar. Coğrafi işaretlerin jenerikleşmesini, yani tür adı haline gelmesini önler. İtalyan üreticiler kendilerine ait "Parma Jambonu" markasını Kanada"da "N1 Jambonu" olarak adlandırıldığı için Meksika"da satamamaktadırlar. İtalyan üreticilerin sadece bu iki ülkede bile yılda yaklaşık 3,5 milyon Euro"luk kaybı vardır. Parma Jambonu adı Roma İmparatorluğu zamanına dayanmakta olup İtalya"da yaklaşık 2 bin yıldır kullanılmaktadır. Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkındaki 555 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında ülkemizdeki tescil işlemleri TPE tarafından tescil edilerek korunur”