5 milyon avroya mal olan proje ile sanayicinin girdi maliyetlerinin düşürülmesi, sanayicinin rahatlatılması hedefleniyor.

Türk sanayicisi, yüksek enerji maliyetleri yüzünden birçok ülke sanayicisi ile rekabet edemezken, Enerji Bakanlığı'nın elektrik enerjisinde maliyetleri ciddi oranlarda düşürecek, sanayiciyi rahatlatacak projesi ise üretici, tüketici ve dağıtıcı kuruluşların keyfi tutumları yüzün- den hayata geçirilemiyor.
KÜRESEL REKABET İÇİN...

Enerji Bakanlığı, Türk sanayisinin küresel ekonomide rekabet edebilmesinin önünü açacak, elektrik enerjisinde maliyetleri düşürecek 'saatlik elektrik üretim ve tüketim projesine', kamu ve özel sektör elektrik üretici, tüketici ve dağıtıcıların keyfi tutumları yüzünden bir türlü start veremedi.

SANAL UYGULAMADAN ÇIKILAMADI

Proje kapsamında şu anda saatlik uygulama sanal programı yapılıyor. 2006 Ağustos ayında başlatılan uygulama kapsamında, sayısı her ay artan 300'ün üzerinde üretici santral bulunuyor.

BİREBİR HAZIR DEĞİLLER

Geriye kalan 400 civarındaki üretici ve tüketici ise PKA'yı imzaladı ancak, yaptırımı bulunmadığı için üretim-tüketim verilerini zamanında girmiyorlar. Dolayısıyla şu anda test aşamasındaki sistemden elde edilen veriler sağlıklı değerlendirilemiyor.

ENERJİ ALIMI YAPILMIYOR

Yetersiz enerjisinin alımını ise Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi'ne (PMUM) bağlı piyasadan alıyor. PMUM ise Türkiye Elektrik İletim A.Ş'ye (TEİAŞ) bağlı olarak faaliyet gösteriyor. Dağıtım şirketleri şu anda bir üreteci ile anlaşma yapamıyor. Ayrıca elektrik enerjisinin diğer enerji türlerine dönüştürülmesi kolaydır. Diğer enerji türlerine göre çok uzaklara taşınması ve kullanılması son derece rahattır. Verimi yüksektir. Bir enerji, istenen başka bir enerji türüne dönüştürülürken, ekseriya istenmeyen başka enerji türleri de ortaya çıkar.


3 milyon avro harcandı 2 milyon daha harcanacak

Sistem için 2007 yılından bu yana 2 milyon avro harcandı. 1 Aralık'ta hayata geçmesiyle bir yıllık bir deneme süresi başlatılacak. Bilgisayar sistemi kurulacak. Yaklaşık 2 milyon avro da bu teknik sistem için maliyet çıkarılıyor. Proje hayata geçtiğinde, üretici ve tüketiciler bir gün önceden piyasaya aktif katılıp, elektrik üretim ve tüketim fiyat tekliflerini verecekler. 2010 yılı Aralık ayında ise gerçek bir elektrik borsası piyasası oluşturulacak. Proje çerçevesinde 1 milyon avroya mal olan uzaktan sayaç okuma sisteminin de tamamlanmak üzere olduğu belirlendi. Toplam 540 kadar elektrik üretici ve serbest tüketici var. Bunlardan 140'ı Piyasa Katılım Anlaşması (PKA) imzaladı. Ancak, geçtiğimiz Temmuz ayından bu yana sisteme girmeleri gereken üretim ve tüketim verilerini vermediler.

1 Ekim'de başlayamadı

Bakanlığın 1 Ekim 2009 tarihinde başlatmayı planladığı proje, toplam 5 milyon avroya mal olacak. Proje ile sanayicinin üretim girdi maliyetleri ciddi oranda düşecek. Uygulama kapsamında, bir elektrik borsası oluşturularak, üretimi fazla elektriğin tüketicilere anlık fiyatlarla satışı sağlanacak. Bu nedenle 14 Nisan'da alınan yönetmelik kararı ile 1 Ekim 2009 tarihinde başlatılması planlanan saatlik elektrik üretim ve tüketim uygulaması, dağıtım şirketleri birebir hazır olmadıkları için 1 Aralık 2009 tarihine ertelendi.

REKABET daha da gelişecek

Şu anda yüzde 15 civarında bir hacimle elektrik piyasası üzerinden işlemler yapılıyor. Piyasa üzerinden elektriğin kilovatsaat ortalaması 16 kuruş, EÜAŞ ve TETAŞ'ta 10-12 kuruşu buluyor. Her yıl EPDK serbest tüketicinin kullanacağı elektriğin miktarını düşürüyor. Yılda 9 milyon kilovatsaatten başladı uygulama. Bu sene yıllık 480 bin kilovatsaat elektrik kullanan kesimlere serbest tüketici statüsü veriliyor. Bu miktarı kullanan kesim, istediği üretici santralden ikili anlaşma ile alabiliyor. Serbest tüketici için geçerli olan elektrik miktarını EPDK her yıl düşürdüğü için, sanayicilerin çoğu yakın zamanda serbest tüketici olabilecekler. Böylece dağıtıcı firmaları devreden çıkarıp, doğrudan üreticiden alabilecekler. Bu da rekabet ortamını daha da geliştirecek.


Üç periyoda bölündü

Şu anda bir gün 3 periyotlu zaman dilimine bölünmüş durumda. Saat 06-17 arasında gündüz (burada tarife en pahalı), 17-22 saatleri arasında akşam (puant-tarifesi ortalama değerde) ve 22-06 saatleri arasında da gece (en düşük tarife dönemi) olarak uygulanıyor. Ancak, sistem tam aktif olduğu zaman 3 periyotlu uygulamada sabah 06-08 arasındaki elektrikte fiyat en

düşük, tüketim en yüksek olacak. Gece tarifesinde ise 22-24 arası elektrik tüketimi en yoğun saatler olduğu için fiyatı en yüksek, tüketimi en az olan tarife uygulanacak. Böylece, elektrik kullanımının en yoğun yapıldığı 22-24 saatleri arasında tüketimin az olması sağlanacak ve sistemdeki yük hafifletilecek. Bu şekilde ilave kapasite artışı da sağlanmış olacak./yeni şafak