Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Şencan, Sağlık Bakanlığı eki binasında düzenlenen ''Sağlık Bakanlığı Kompozit Doku Bilim Komisyonu Toplantısı'na Akdeniz Üniversitesinde yüz ve kol nakilleri gerçekleştiren Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Özkan ile birlikte geldi.
Toplantı öncesinde, gazetecilerin sorularını yanıtlayan Şencan, kompozit doku nakliyle ilgili konuların bugünkü toplantıda ele alınacağını söyledi.
''Eksiklik ya da üzerinde durulması gereken bir konu var mı-'' sorusu üzerine Şencan, ''Eğer bu kararı verecek olsaydık bilim komisyonuna gerek kalmazdı zaten. Bilim komisyonu toplanacağına göre, onların işlerine karışmayacağız'' dedi.
Komisyonda yer alan hekimlerle branşlarının daha sonra yapılacak açıklamada bildirileceğini ifade eden Şencan, komisyonda etik uzmanlarının da bulunduğunu belirtti.
'BURADA MAHKEME KURMUYORUZ'
'Bu komisyonda, etik uzmanları daha mı ağırlıklı yer alıyor'' sorusuna Şencan, şu yanıtı verdi:
''Biz burada, bir mahkeme kurmuyoruz. Sonuçta bir bilim komisyonu topladık. Bu bilim komisyonu konuyu her yönüyle değerlendirecek, değerlendirmeye devam edecek, bitirecek, bitirmeyecek artık o tamamen bilim komisyonunun konusu. Bilim ve komisyon... Dolayısıyla bunların yerine bizim herhangi bir açıklama, yorum yapmamız doğru olmaz.''
''Toplantıda, hem Akdeniz hem Hacettepe'nin dosyaları incelenecek mi-'' sorusu üzerine Şencan, bunun rutin bir toplantı olduğunu, ilgili yönergeye göre, izleme ve değerlendirme sürecinde nelerin öngörüldüğünün yer aldığını söyledi.
Şencan, ''Dosya inceleme deyince yönergede izleme-değerlendirme biriminde nelerin izleneceği, nasıl yapılacağı zaten yazılı. Onun dışında bir şey yok'' diye konuştu.
Sağlık Bakanı Akdağ'ın, toplantının tarihinin öne alındığına ilişkin açıklamasının hatırlatılması üzerine de Şencan, toplantının rutin bir toplantı olduğunu yineledi.
'TOPLANTI ZATEN YAPILACAKTI'
Prof. Dr. Ömer Özkan da aynı soruya karşılık, bu toplantının zaten yapılacağını belirterek, ''O yönergede yazan şudur: Bilimsel kurul 7 kişiden oluşur. Hepsi çok değerli arkadaşlarımız. Biz bunlarla zaten 1-1,5 ayda bir sürekli toplanıyorduk. Zaten toplanma zamanımız gelmişti. Hacettepe'nin bu vakası olmasa da zaten bu hafta veya gelecek hafta toplanacaktık. Sayın genel müdürümüzün söylediği gibi buna denk geldi. Bu nedenle siz çok ilgi gösteriyorsunuz'' dedi.
Özkan, ameliyatları gerçekleştiren uzmanlar arasındaki rekabet iddialarının sorulması üzerine de şunları kaydetti:
''Yarış, bilimsel bir yarış olabilir. Ama inanın onların hiçbiri yok. Asla yok. Onların hepsi bizim arkadaşımız. Çok değerli arkadaşımız. Benim yıllardır görüştüğüm arkadaşım. Sizlerin tuzağına düşüyoruz maalesef. Siz görevinizi yapıyorsunuz. Belki biz dikkat etmiyoruz açıklamalarımızda. Bunu söyleyelim. Ama inanın çok yakın arkadaşlarım. Biz onların en az bizim kadar başarılı olmasından, hatta bizden başarılı olmasından en çok mutlu olacak kişi de benim.''
'HEKİM HER ZAMAN YARAR ZARAR DENGESİNİ GÖZETMELİ'
Komisyon üyelerinden Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Etiği Anabilim Dalı Başkanı Nesrin Çobanoğlu da nakillerle ilgili etik tartışmaların gündemde olduğunu hatırlatarak, ''Şu an bir şey söylemek için erken. Öncelikle üniversitelerin hazırladığı raporları görmek, değerlendirmek gerekir'' dedi.
Tıbbi bilgilerin değerlendirilmesinin bu aşamada büyük önem taşıdığını ifade eden Çobanoğlu, veriler ve raporlara bakılması gerektiğini vurguladı.
''Etik açıdan ne gibi bir problem olduğunu düşünüyorsunuz-'' sorusu üzerine Çobanoğlu, şunları söyledi:
''Hekimlik 10 bin yıllık bir meslek ve hep en iyiyi yapmaya çalışıyoruz. Uygun hasta seçimi ve hastaya göre en uygun tedavinin seçilmesi de çok önemli, ama tıpta ilerleme için muhakkak ki hekimler araştırmalı ve bazı konularda bilgiye dayanarak girişimlerde bulunmalı. Bunun da tabii bazı olumlu ve olumsuz sonuçları olabilir. Olumlu sonuçlarıyla her zaman gurur duyuyoruz. İnsanlık ilerliyor, ama olumlu ve olumsuz sonuçlar için hekim her zaman yarar zarar dengesini gözetmeli. Yani sadece yüksek bir yarar için kısmi zararlar göze alınabilir, ama öncelikle zarar vermemek ve yüksek bir yarar için çok kısmi zararlar göze alınabilir.''
Organ nakillerinin önemine işaret eden Çobanoğlu, yüz, kol ve bacak nakillerinin kompozit doku nakilleri olduğunu, öteki organlar kadar yaşamsal olmayan organların naklinin söz konusu olduğunu vurguladı.
Bunların yeni olduğunu hatırlatan Çobanoğlu, bu yüzden etiğinin de büyük önem taşıdığını söyledi.
Çobanoğlu, şöyle konuştu:
''Topluma bunun yansıma biçimi kuşkusuz olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirilecek. Bunların hepsi çok önemli, ama veriyi ve raporları görmeden ona yönelik hiçbir şey söyleyemem. Bunlar genel tıp etiği ilkeleridir. Her vakada her zaman uymamız gereken 4 temel tıp etiği ilkesi, hasta onayı, bilgilendirmek, zarar vermemek, yararlılık, adalet ve eşitliğe uymak yani bunları hakkaniyetle yapmak.''
Çobanoğlu, ''Nakil öncesinde sözünü ettiğiniz şeyler yapılmamış mıdır?'' sorusunu şöyle yanıtladı:
''Muhakkak ki yapılmıştır, yapılmadığını düşünmüyorum. Her birinin alt etik kurulları vardır. Ayrıca bilim kurulunda bilimsel verilerle kuşkusuz değerlendirilmiştir. Değerlendirilmediğini düşünmüyorum zaten; şimdi onları göreceğiz. O raporların hepsi üzerine konuşacağız. Tıpta ezbere konuşmak uygun değildir.
Tıp etiği özellikle hasta haklarını koruyan, gözeten alanlardandır. Her zaman her şeyin yapılabilirliği kadar ne zaman, nasıl yapılması gerektiği de çok ince bir hekim duyarlılığı gerektirir. Eminim meslektaşlarım cerrahi açıdan başarılı olmayı istemişlerdir. Bir ekip çalışması.. 182 kişinin birlikte çalıştığını biliyoruz. Muhakkak herkes iyi sonucu istemiştir. Bakacağız bir eksiklik, bir fazlalık var mı''
Medyaya da bu konuda büyük sorumluluk düştüğünü ifade eden Çobanoğlu, organ nakillerinin büyük önem taşıdığını, yaşam kurtarıcı olduğunu söyledi.
Organ nakillerinin devamının önem taşıdığının altını çizen Çobanoğlu, olumsuz şeyler için gerekli önlemlerin alınacağını, hekimlerin hasta hakları ve tıp etiğine uygun davranmalarının bu konudaki sorunları gidereceğini bildirdi.
Toplantıya, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çift bacak ve çift kol nakli ile yüz naklini gerçekleştiren ekipten Doç. Dr. Serdar Nazif Nasır ve Ülkü Aypar ile diğer üniversitelerin ilgili ana bilim dallarından uzmanlar da katıldı.
