“Eğer Efeler’de 2000 yılında uygulanmaya başlanan Deprem Yönetmeliğine uygun yapıldı diye emsallerinin iki katı fiyata aldığınız ya da kiraladığınız evde oturuyorsanız konutlarınız orta şiddetteki bir depremde yıkılabilir ya da ağır hasar görebilir.
(…)
(…)Efeler merkezli inşaatlardaki demir hilesinden söz etmek istiyorum…
Malum bir yapıyı dayanıklı kılan iki ana etkenden ilki standardına uygun demir ikincisi kullanılan betonun kalitesidir.
Bunların yerli yerinde kullanılıp kullanılmadığını denetleyen özelde yapı denetim şirketleri, devlet binalarında da mühendislik bürolarıdır.
Hepsini denetleyecek olan da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve bağlı il müdürlüklerdir.
İki türlü bina vardır.
BİR: Hastane, okul gibi devlete ait olanlar,
İKİ: Özel yapılar…
Şantiyesi olduğu için gerek demir gerekse kullanılan beton açısından o yapılarda bir sorun yoktur.
Sorun ev, iş yeri gibi özel yapılardadır.
Bu binalar hakkında bir iddia var ki, uykuları kaçıracak cinsten…
2000 yılından bu yana özel sektör tarafından Aydın’da yapılan evlerin sağlamlığının şüpheli olması…
Marmara depreminde çürüklüğü ile bütün Türkiye’ye ün salan Veli G. evleri gibi olası orta derece bir depremde bile maddi hasarı ve can kaybını artıracak derecede dayanıksız olması…
Diğer ilçelerde de varsa da Efeler bu işte başı çekiyor olması...
Sorunun kaynağı ise standardına uygun demir kullanılmaması… Maliyet düşürmek için hile yapılması…
Bu gün piyasada iki türlü inşaat demiri var…1-Standardına uygun, esnek demir (TS 708) 2- Kırılgan kısa parça demir… Yani hurda…
Tabii fiyatları da farklı… ST.708 fabrika çıkışı bu gün ton olarak 1300 TL ise, kısa parça demirin kesilmiş, biçilmiş inşaata teslimi 1300 TL civarında…( O günün fiyatı)
(…)
İnşaat sahibi ucuz olanı tercih etmez mi? Nasıl olsa denetim yok… Olsa bile engelleyecek yol mu yok?
İşte işin püf noktası burası…
Hatırlatalım…
Kısa demir kaçak demir demek değil… Alımı da satımı da serbest… Bayi girişi de çıkışı da faturalı… Onda bir sorun yok.
Sorun ST 708 markalı demir yerine inşaatlarda kullanılmasında…
Bu iş nasıl oluyor?
Müşteriler işçilikten kurtulmak için demiri bayiden kesilmiş, biçilmiş olarak teslim alıyor. Ustalar da zamandan kazanmak için bunun böyle olmasını istiyor.
Zurnanın zırt dediği yer burada başlıyor…
Müşteri ile bayi arasında bu noktada pazarlık başlıyor… Mesela beş ton demirin ne kadarı ST 708’den ne kadarı kısa demirden olacak?
İddia ise korkunç… Bir inşaatta kullanılan toplam demirin neredeyse %90’ı standart dışı hurdalık kısa demirdir.
Tabi bu arada laboratuar testi yapılmak üzere yapı denetim şirketine teslim edilen numuneyi bayi ST 708’den veriyor.
Demir döşenirken de denetim elemanı sadece bağlantıyı denetliyor… İyi bakınca defolu olup olmadığı kıvrım yerlerinden kolayca anlaşılabilecekken her nedense işin o tarafını incelemiyor.
Yapı denetim şirketi gelen numune ve onun laboratuar testlerine göre dosya düzenleyince dalavere kitabına, kalıbına uygun hale geliyor.
Tabi Çevre Şehircilik Müdürlüğü yetkileri laboratuar ve şirket denetimlerini bu veriler üzerinden yapınca inşaatı yapandan tutun da demir bayiine kadar herkesin pisliği yanına kar kalıyor.”
Okuduğuz yazının tarihi 06 Ekim 2016…Yani 4 yıl öncesi.
Bu yazı üzerine bildiğim kadarıyla müfettişler konuyu inceledi, hurda demir satan bazı bayilere ceza kesti ve savcılığa suç duyurusunda bulundu.
En ilginci de olayın sorumlusu, hatasını sorgulaması gereken Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü muhbir peşine düşmüştü.
Sormak gerekmiyor mu,2000 yılından 2016 tarihine kadar hileli demirle yapılan binaların hesabını kim verecek?
Olası depremde o binalarda can ve mal kayıpları yaşanacak olursa yapılan hileyi görmezden gelenlerin hiç mi vicdanları sızlamayacak?
İzmir Depreminde yaşananlar gibi göçük altında kalacak canların, bebeklerin sorumluluğunu kim, kimin üzerine atarak sıyrılmaya çalışacak?
Bu insanlar yaşananlar karşısında hiç mi empati yapmazlar, bu kadar mı insanların gözlerini hırs bürüdü?
Kısa süre önce yaşadığımız depremin de etkisiyle o tarihten bu güne ne değişti sorusunun cevabını merak etmeniz gayet normal.
Geçen yılbaşından bu yana yeni inşaatlar için yapı denetim şirketini kura usulüyle artık Çevre ve Şehircilik Bakanlığı belirliyor.
Şüphesiz bu olumlu bir gelişme…
Ama bu her şeyin düzeldiği, olası depremde can ve mal zayiatını en aza indirecek anlamına gelmiyor
O tedbirleri konuştuğumuz eski adıyla Bayındırlık Müdürlüğü emekli Müdür Yardımcılarından Etem Çiftçi şöyle sıraladı.
1-Zemine uygun proje,
2-Projeye uygun imalat,
3-Mevsim şartlarına göre imalatın korunması, mesela dökülmesinin ardından çimentonun yazın sıcağa, kışın don tehlikesine karşı bir hafta boyunca günde birkaç kez sulanması,
4-Hem yapı demetim hem de sigorta şirketi tarafından, iki koldan denetlenmesi için temelden binanın sigortalanması(DASK)
5-Denetim… Denetim… Denetim… Hem de tavizsiz…
