1890'lı yıllarda Osmanlı tebaasından Rum asıllı kişiler tarafından üretime açılan TTK Eğitim Ocağı, devletleştirme çalışmaları sırasında yapılan fizibilite sonucunda mevcut kömür damarlarının yeterli olmadığı gerekçesiyle 1937'de üretime kapatıldı.
İkinci Dünya Savaşı döneminde sivil savunma tatbikatlarında çevrede yaşayan siviller için alarm esnasında sığınak maksatlı kullanan ocak, 1965'ten itibaren kurumda başlatılan eğitim çalışmalarında uygulama yeri hizmeti vermek üzere rehabilite edildi.
TTK'daki yer altı meslek gruplarının hizmet içi ve ilk kez yer altında çalışacak işçilerin intibak eğitimlerinin verildiği yaklaşık bir kilometre uzunluğundaki ocakta, 1997'de AB'den sağlanan 3 milyon 400 bin avro yardımın bir kısmıyla yapılan onarımın ardından her yıl binlerce kişiye eğitim verilmeye devam edildi.
Üretim koşullarını birebir yansıtıyor
TTK Maden Yüksek Mühendisi Sefa Elibol, eğitim alan madencilerle ocağa girerek onlara işçi sağlığı ve güvenliği konusunda bilgi aktardı.
Madencilere ocağın yapısı hakkında bilgi veren Elibol, kömür vagonunun iş güvenliği tedbirleri dahilinde nasıl itileceğini, metan ve diğer gazlara karşı alınacak önlemler, yer altında yolunu kaybeden kişinin izlemesi gereken yöntemleri anlattı.
Elibol, ocak yangınlarına da değinerek, özellikle kömür taşınan bandlarda oluşabilecek yangınlara dikkat edilmesi gerektiğini, konveyörlerin yangını ocağın başka alanlarına taşıyabileceğini ve yayabileceğini dile getirdi.
Yer altında muhtelif nedenlerden yangın çıkabileceğini vurgulayan Elibol, şunları kaydetti:
"Kömür kendiliğinden tutuşabilir. Oksitlenerek hızla ısınmaya ve yanmaya başlayabilir. Madende çalışırken yangını başlangıcında kokusundan pek anlayamazsınız. Yanan kömürün rutubet kokusunu hissettiğinizde ocakta bir yerde yangın vardır. Bu durumu hemen acilen amire bildireceksiniz ve maskenizi takacaksınız. Maske takıldıktan sonra amirinizin yönlendireceği kaçış istikametine doğru ilerleyeceksiniz. Böylece kurtulma şansınız vardır."
Elibol, yangın çıkması muhtemel madenlerde ön baraj kurularak alevlerin yayılmasının engellenebileceğini belirtti.
Ocaktan kaçış
Madencilerin çeşitli nedenlerle ocakta yolunu kaybetmesi ve çıkışı bulamaması durumunda bazı unsurların yol gösterici olduğuna işaret eden Elibol, "Madenlerde yolunu bulmak çok kolaydır. Madenin her noktasında hava akımı vardır. Havanın geldiği yer madenin giriş noktasıdır. Ocakta yerden kömür tozunu alıp havaya bırakarak havanın nereden geldiğini öğrenebilir ve hangi yöne gideceğimizi anlayabiliriz. Ayrıca, ocaktaki su, akıntının olduğu yönde bizi çıkışa götürecektir" diye konuştu.
Her yıl binlerce kişi eğitim alıyor
Elibol, eğitimin ardından yaptığı açıklamada, TTK'nın, Balkanlar ve Orta Doğu'nun en iyi eğitim ocağına sahip olduğunu, madenin yerin metrelerce altındaki üretim koşullarını yansıttığını söyledi.
TTK'de yeni alınacak işçilerin yanı sıra mevcut madencilere de eğitim verildiğini vurgulayan Elibol, "Yer altında ilk kez çalışacak işçiler için eğitim çok önemli. Bu eğitimlerde işçiler, madene inmeden önce bareti nasıl giyeceğinden, gazlara ve patlamalara kadar her konuda 20 gün süreyle bilgilendiriliyor" ifadesini kullandı.
Elibol, yılda ortalama 8 bin madenciye yer altında yapılan işlerle ilgili periyodik eğitim verildiğini dile getirdi.
Ocakta eğitim alan Mustafa Arslan da TTK Kozlu Müessese Müdürlüğünde çalıştığını, rahatsızlığı nedeniyle bir süre yer üstünde görevlendirildiğini aktararak, "Tekrar madene başlayacağım için burada eğitim alıyorum. Yerin altına indiğimizde güvenli şekilde nasıl çalışacağımı öğreniyorum" diye konuştu.
