Irak’ta petrol konusunda Kürtlerin eli gittikçe güçleniyor. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Ceyhan limanı üzerinden ihraç ettiği petrole itiraz için açtığı davada, Irak Federal Temyiz Mahkemesi, Merkezi Irak hükümetini haksız buldu.

IRAK’ta işler siyaseten karmaşık bir haldeyken, petrol konusunda da her gün yeni gelişmeler yaşanıyor. Bir yandan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi, (IKBY) Kerkük gibi bölgelerden çekilmeyeceğini beyan ederken, diğer yandan petrol konusunda da eli giderek güçleniyor. Son olarak Irak Federal Temyiz Mahkemesi’nin verdiği karar, IKBY tarafından coşkuyla karşılandı. IKBY’nin resmi internet sitesinden dün duyurduğu karara göre, Irak Federal Temyiz Mahkemesi, Bağdat yönetiminin, Ceyhan üzerinden yapılan petrol ihracatına itirazını oybirliği ile reddetti. 

IKBY, Bağdat’tan bağımsız olarak Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı aracılığı ile Ceyhan’a sevk ettiği petrolü, buradaki terminalden dünyaya ihraç etmeye başladı.

Günlük yaklaşık 120 bin varil petrol halen 

Kuzey Irak’tan Türkiye’ye sevk edilirken, son olarak Kürt petrolünü taşıyan dördüncü tanker Ceyhan’dan Akdeniz’e açıldı. Bağdat, Irak Milli Petrol Şirketi’nden (SOMO) bağımsız olarak petrol ihracatı yapılmasının yasadışı olduğunu savunuyor. Ancak, Irak Federal Temyiz Mahkemesi’nin verdiği son karar, konuya yakın kaynaklarca “Bağdat’ın bugüne kadar dile getirdiği bütün hususlar havada kalmış oluyor” olarak yorumlandı.

BAŞVURUYA RET 

IKBY’nin internet sitesinde, Irak FTM kararına yönelik şunlar kaydedildi: “IKBY’nin Ceyhan Terminali üzerinden yaptığı ilk petrol kargosu ihracatının hemen ardından, Irak Federal Petrol Bakanı, Bağdat’ta bulunan Irak Federal Temyiz Mahkemesi’ne, petrol ihracatını engelleyecek bir karar alması için başvurdu. 23 Haziran 2014 tarihinde Bakan’ın başvurusunu görüşmek üzere özel bir toplantı düzenleyen Mahkeme, kararın gerekçelerini de inceledikten sonra oybirliği ile Bakan’ın başvurusunu reddetti. Bakan’ın başvurusu, ‘Irak’ta yürürlükte olan mevzuata aykırı’olduğu gerekçesiyle reddedildi.”

‘Dava düşmedi’

DİĞER yandan, Federal Mahkeme’nin yalnızca Irak Petrol Bakanlığı’nın tedbir isteğini reddettiği ve davanın hala devam ettiğine yönelik yorumlar da yapılıyor. Irak’ta görev yapan bir gazeteci, Mahkeme’nin nihai kararını henüz açıklamadığını dile getirdi. 

IKBY: Bariz bir adalet

IKBY açıklamasında şunlar yer aldı: “Bakan’ın iddiaları, petrol ve doğalgaz işlerinin Federal Hükümetin özel yetkisinde olduğu şeklindeki anayasal hükümleri kendi yorumlamasına dayanıyordu. Bu karar ile IKBY, Irak Anayasası’nda da belirtilen, edinmiş haklarına yönelik bir başka önemli aydınlatma daha elde etmiş oldu. Bu bariz bir adalet zaferidir. Bu karar SOMO’nun ve Federal Petrol Bakanlığı’nın uluslararası düzeydeki pervasız çabalarının da başarısızlığa uğrayacağını gösteriyor.”

K. Irak’a günde ek 160 tanker benzin

ENERJİ Bakanı Taner Yıldız, dün Hürriyet’in gündeme getirdiği Kuzey Irak’ın Türkiye’den daha fazla işlenmiş akaryakıt istediği yönündeki haberleri doğrulayarak, günlük 9 bin ton yakıt sevkiyatına ilaveten, 4 bin tonluk yani 160 tanker ek talep geldiğini söyledi.

ABD’den yumuşama

ABD Enerji Bakan Yardımcısı Daniel Poneman, dün Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın da katıldığı Bosphorus Energy Club toplantısı için İstanbul’daydı. Basına kapalı olarak gerçekleşen toplantıda, Bosphorus Energy Club İcra Başkanı Mehmet Öğütçü, Poneman’a “Irak konusundaki kırmızı çizgileriniz nedir” şeklinde soru yöneltti. Poneman’ın, “Irak’ın kuzeyinde de, güneyinde de çıksa petrol Irak’ın petrolüdür” şeklinde bir cümle kurduktan sonra, Irak’ın toprak bütünlüğüne işaret ettiği ve petrol ihracatının federal seviyede yapılması gerektiğini vurguladığı öğrenildi. IŞİD ile birlikte Irak’taki denklemin bozulduğunu dile getiren Poneman’ın, ABD’nin, Irak’taki gelişmeleri yakından takip ettiğini kaydettiği öğrenildi.

Dava düşmedi

Diğer yandan, Federal Mahkeme’nin yalnızca Irak Petrol Bakanlığı’nın tedbir isteğini reddettiği ve davanın hala devam ettiğine yönelik yorumlar da yapılıyor. Irak’ta görev yapan bir gazeteci, Mahkeme’nin nihai kararını henüz açıklamadığını dile getirdi.

3 maddede kararın önemi

MAHKEME kararının, yürütmenin durdurulması talebinin reddinden ibaret bir ara karar olduğu ve nihai karar olmadığını vurgulayan kaynaklar, kararın yine de önemli olduğunu şu üç maddede anlatıyor: 

-Merkezi Hükümet Petrol Bakanlığı'nın Kürtlerin petrol ihracatının engellenmesi ve durdurulması talebi ve bu talebe dayanak teşkil eden Irak mevzuatına dayalı argümanlar, Yüksek Mahkeme tarafından ikna edici bulunmamıştır. 

-Bu durumda IKBY'nin Ceyhan üzerinden uluslararası petrol ihracatının, Merkezi Hükümet Petrol Bakanlığı veya SOMO tarafından engellenmesi veya durdurulması, en azından Yüksek Mahkeme tarafından nihai karar verilene kadar mümkün değildir.

-Dava iki senedir devam eden bir davadır. Bu "ara" kararın zamanlaması manidardır. Mahkemenin nihai kararını vermesi bugünkü koşullarda zordur, uzun zaman alabilir. Kürt petrolünün ihracatının bu süreçte devamı önünde hiçbir engel kalmamıştır ve uzunca bir süre bu durum devam edebilir.