Neapolis (Scala Nuova) Antik Kenti, Aydın ili Kuşadası ilçesinin 1 km güneyinde, Yılancı Burnu olarak bilenen ve denize doğru çıkıntı yapan bir kara parçası üzerinde yer alır. Hemen kuzey kısmında üzerinde kale olan bir adacıkla (Güvercinada) komşudur. Bu adacık yakın zamanda kıyı ile bağlanmıştır. Helenistik Dönemde liman kenti olarak zenginleşen yerleşim, Roma Devrinde de gelişimini sürdürmüştür. Kentin ismi Hellen dilinde “Yeni Kent” anlamına gelmektedir. Antik dönem yazıtlarında Neapolis’ten ilk olarak Ephesos yönetiminde bir kent olarak bahsedilir. Helenistik dönemde çok önemli bir liman olan Neapolis'ten günümüze ulaşan hiçbir eser yoktur.
Neapolis Antik Kenti hakkında bilgiler veren Pauly Wissowa ve Strabon, Samos Adasında yaşayan Samoslular ile Ephesoslular arasındaki bir anlaşmadan söz ederler. Bu anlaşmaya göre Samoslular Marathesion kentini Ephesoslulara verip, kendilerine daha yakın olan Neapolis kentini onlardan alarak iki şehir arasında değiş tokuş yapmışlar. Kent hakkında bilinenler bu kadar. Strabon eserinde buradaki Neapolis’e şöyle değinir: “..Sonra önceleri Neapolis gelir. Şimdi burası Samoslularındır ve burasını, daha yakın olduğu için Marathesion ile değişmişlerdir” diye yazmıştır.
Ancak Neapolis çoğu kez de Marathesion ile karıştırılmış, bazen her ikisinin de aynı kent olduğu düşünülmüştür. Neapolis ile Marathesion’un birbirine çok yakın iki ayrı kent olmaları çok daha mümkündür. Ancak Marathesion, Abbar Tepe olarak bilinen yerdedir. Burası da günümüzde Fransız Tatil Köyü olarak bilinen yerin yanındaki Nötestik sitesinin olduğu yerdir. Burası ile Neapolis arasında Samos’a göre yakınlık uzaklık o kadar da farklı değildir. Samoslular işlerliği fazla bir liman olduğu için burasını Neapolis ile takas etmişlerdir.
Pauly Wissowa, “Marathesion önce Sisamlılara ait küçük bir kent olup, Ephesos ile Neapolis arasındadır. Sonradan bu kenti Sisamlılar kendi bölgelerine daha yakın olan Ephesos’luların Neapolis’i ile takas etmişlerdir” diyerek konuya açıklık getirmiştir.
Ayrıca Coğrafya Uzmanı Heinrich Kiepert (1818-1899), 1890 tarihli Ege haritasında da Kuşadası’nın güneyinde Neapolis’in yerini işaret etmiştir, Ardından 1911’de yapmış olduğu diğer bir çalışmada da Neapolis’i bugünkü Aslan Burnu’nun olduğu yerde göstermiştir. W.M.Calder ile George E.Bean de aynı yer konusunda birleşmişlerdir.
İlk Çağdan günümüze yapı kalıntıları gelemeyen Neapolis, Hellenistik çağda liman kenti olarak en yüksek konumuna gelmiştir. Art bölgesinde bol miktarda yağ, şarap ve tahıl üretiminin olduğu liman büyük bir önem kazanmıştır. Kent Orta Çağda sönükleşmiş, Venedik ve Cenevizlilerin yöreye hâkim oldukları yıllarda yine gelişmiş ve buradan Scala Nuova (Yeni İskele) olarak söz edilmiştir.
Yerleşimin Osmanlı döneminde de çok önemli bir konuma sahip olduğu ve Kuşadası’nın büyüyüp gelişmesinde nüve görevi gördüğü bilinmektedir. Kuşadası Cumhuriyet döneminde kazanmış olduğu Turizmde öncü kent özelliğinin sürekli olmasını istiyorsa Neapolis başta olmak üzere tüm değerlerini korumak zorundadır.
Geçmişin yıkıntıları, bugünün uyarılarıdır. (George Bancroft)
Aydınpost ANDROID'de TIKLA İNDİR! Aydınpost APPSTORE'da TIKLA
