Koçarlı Cihanzade Mustafa Camii, Hacı Mustafa Ağa Camii adıyla da anılmaktadır. Koçarlı kent merkezinin en eski camisidir. Çarşı içerisinde merkezi bir konuma sahiptir. 18. yüzyılın ikinci yarısında (1753-1756) yapıldığı bilinmektedir. Birincisi 1850’li yıllarda olmak üzere birkaç defa onarım geçirmiştir. En son onarım ise betonlaşmayı önlemek ve oluşan tahribatları gidermek için birkaç yıl önce yapılmıştır. Cami kare planlı olarak ve yerden 2 metre yüksek yapılmıştır. Yükseltiye bağlı olarak ön revak bölümünde iki yönlü ve 11 basamaklı merdiven bulunmaktadır. Merdivenin önünde yarım daire biçiminde 8 çeşmeli şadırvan “abdest alma yeri” vardır. Bu çeşme üzerinde kaplama olarak çeşitli motiflerle bezenmiş mermerler kullanılmıştır.
Kare planlı cami üzerinde sekizgen bir kubbe yer almaktadır. Kubbenin dört tarafına payandalar yapılarak destek sağlanmıştır. Kubbenin payanda bulunmayan diğer dört yüzünde ise ışıklandırma için pencereler bulunmaktadır. Tek şerefeli minaresi ise Caminin güneybatı köşesinde bulunmaktadır. Caminin güney tarafı hariç diğer yönlerinde ahşap direklerle desteklenmiş revaklar bulunmaktadır. Revaklar yerden yüksek olduğu için düşmeyi önlemek için trabzanlarla çevrilmiştir. Camide bulunan pencereler iki sıra halinde bulunmaktadır. Alt sıradakiler daha büyük ve ana malzeme olarak ahşap kullanılmıştır. Üst sıradaki pencereler ise daha küçük ve iç kısımları barok süsleme sanatı ile süslenmiş bulunmaktadır.
Mihrap çevresi yine barok işlemelerle donatılmıştır. Mihrabın üst kısmında ise Mekke (Kabe) çevresinin elle yapılmış panaromik görümünü yer almaktadır. Bu panaromik resmin üzerinde ise bir ayet bulunmaktadır. Ayrıca caminin duvarlarında değişik konuları içeren kompozisyonlar resmedilmiştir. Yine mermer ağırlıklı minber üzerinde de barok motifler yer almaktadır. Ayrıca; kapı, pencereler ve çekme kat tavanı olmak üzere ahşap bölümlerde de önemli bir el işçiliğini görmek mümkündür. Caminin batı yönünde küçük ve bakımsız bir mezarlık bulunmaktadır. Bu mezarlıkta Cihanoğullarından bazı kişiler ile camide görev yapmış bazı din görevlilerinin mezarları bulunmaktadır. Mezarlığın bitiminde ise bir sebil bulunmaktadır.
Bu hali ile Cihanzade Mustafa Camii korunması gereken önemli miraslarımızdan biri olma özelliğini taşımaktadır. Cami yapı özelliğiyle, içindeki süslemeler, işlemeler, resimler ve kabartmalar ile döneminin en önemli örneklerindendir. Cami yapımında hem yerli ustalar, hem de dışarıdan gelmiş yabancı ustalar görev almıştır. Böylece farklı kültürlere ait izlere cami içinde rastlamak mümkündür. Kültürel ve mekânsal mirasa hak ettiği saygının gösterilmesi ve tarihi yapıların korunması kentsel doku açısından önemlidir. Kentin tarihi eserlerini korumak ve kentin tarihi değerleri ile farkındalık yaratmak bizim elimizdedir. Günümüzde kentler büyük bir değişim ve dönüşüm içindedir. Bu dönüşümün sağlıklı olabilmesi ve kentlerin sağlıklı kalkınabilmesi için toplumun bilinçlenmesi, geçmişten aldığımız güçle ileriye dönük çalışmalar yapılması gerekmektedir. Kentler için sağlıklı gelişim planları zorunlu olarak yapılmalı ve uygulanmalıdır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre Cihanzade Mustafa Camiinin ve çevresinin korunması gerekmektedir. Kültür varlığının çevresindeki, kültür varlığının koruma alanının da korunması gerekmektedir. Şöyle ki; caminin kuzey cephesi açıktır. Belediye meydanından camiye doğru bakıldığında enfes bir manzara ile karşılaşılmaktadır. Ama batı cephesi ‘’Ucube’’ bir yapı ile kapalıdır. Batı cephesinden bakıldığında şekilsiz iki katlı bir yapının tüm manzarayı kapladığını içiniz burkularak görmektesiniz. Bu yapı aynı zamanda cami içinde yer alan sebil yapısının adeta üzerine yapılmıştır. Sanki tarihi sebil yapısı bu ucube binanın altında ezilmektedir.
Sonuç olarak, bu ucube yapının bir an önce kamulaştırma ile veya eşdeğer başka bir mülk ile değiştirilerek yıkılması gerekmektedir. Bu yapıldığı takdirde kültür varlığımızın görünümü daha gösterişli olacak, kent dokusu daha şahsiyetli bir görünüme kavuşacaktır. Ayrıca bu binanın ortadan kaldırılması ile bu cephedeki açıklık alan daha da genişleyecek, ayrı bir sinerji oluşacaktır. Bu ucube binanın ortadan kaldırılabilmesi için Aydın Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Koçarlı Belediyesi’nin işbirliği içinde çalışarak sonuç alması gerekmektedir. Yürürlükteki mevzuat bu sorunun çözümü için çareler içermektedir. Buradan Aydın Valiliğini, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğünü ve Koçarlı Belediyesi’ni göreve çağırıyoruz.
“Tarihi öğrenmeyenler, onu tekrar yaşamak zorunda kalırlar.” (George Santayana)
Aydınpost ANDROID'de TIKLA YÜKLE! Aydınpost APPSTORE'da TIKLA YÜKLE!
