Kolon kanseri riski olan ancak kolonoskopiden çekindiği için doktora gidemeyenlerin imdadına kan testi yetişiyor. Koldan alınan 10 cc kanla kolon kanserinin genetik şifreleri çözülüyor.

Koldan alınan kanla, kolon kanserinde erken teşhis imkanı yakalanıyor. Böylece kolonoskopi endişesi nedeniyle doktora gidemeyen ve erken teşhis şansını kaybedenlere yeni bir umut ışığı doğuyor.

Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam; kolon kanserlerinin erken tanısında özellikle kolonoskopiden çekinenleri rahatlatacak uygulamanın dünyada bir yıldır uygulandığını söyledi.

Yaş ve aile hikayesinin hastalıkta en önemli risk faktörü olduğunu belirten Dr. Sağlam, “Kalın bağırsak kanseri, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilse de hastaların yüzde 90’ından fazlası 40 yaşın üzerinde olan kişilerdir. Bu yaştan sonra risk, her on yılda ikiye katlanır. Kalın bağırsak kanserinin toplumda görülme sıklığı 10 binde 5 dolayındadır. Erkekte ve kadında eşit oranda görülen hastalık bütün kanserler içinde görülme sıklığı bakımından üçüncü sıradadır” dedi.

BULGU YOKKEN HASTALIK TEŞHİS EDİLEBİLİR

Kalın bağırsak kanserinin önlenebilir bir hastalık olduğuna, ayrıca erken evrede yakalandığında tam şifa ile tedavi edilebildiğine vurgu yapan Sağlam, genetik testin önemini anlattı:

“Henüz bulguları olmayan bireylerde bile kanser yönünde bir değişim varsa, sadece kan alınarak yapılacak bir genetik test ile erken tanı ve erken tedavi ile kolon kanseri önlenebilir. Hastalığın erken tanısı için rektal tuşe, rijit rektosigmoidoskopi, fleksibl fıberoptik sigmoidoskopi, kolonoskopi, çift kontrast kolon incelemeleri, tümör belirleyicileri, dışkıda gizli kan testi kullanılır.

GENETİK TEST AVANTAJ SAĞLIYOR

En son uygulamaya başlanan test ise koldan kan alınarak yapılan kolon kanserine özel genetik değişimin taranması yöntemidir. Günümüzde en etkili tanı yöntemi kolonoskopi olarak kabul edilmekle beraber, erken tanıda kanser genetiğine ait değişimin taranması, klinik yaklaşımı güçlendirmektedir. Kolonoskopi, uygulama zorluğu nedeniyle birçok risk altındaki birey tarafından tarama veya takip yöntemi olarak tercih edilmemektedir. Bu durum; erken tanı şansını azaltıp, kanser ilerledikten ve bulgular ortaya çıktıktan sonra müdahale edilebilmesine neden olmaktadır.”

Kanla yapılan testin, kolonoskopi yaptırmaktan kaçınan hastalar için kurtarıcı bir erken tanı yöntemi olduğunu belirten Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam, hastalık açısından risk grubunda olanları ve risk faktörlerini ise şöyle sıraladı:

KİMLER GENETİK RİSK ALTINDA?

• Ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) kalın bağırsak kanseri hikayesi.

• Ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) kalın bağırsakta polip hikayesi.

• Hastada kalın bağırsak poliplerinin olması.

• Hastanın daha önce kalın bağırsak kanseri nedeniyle ameliyat geçirmesi.

• Ülseratif Kolit (iltihabi bağırsak hastalığı).

• Diğer organların özellikle meme ve uterus (rahim) kanseri hikayesi.

KOLON KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ

• Coğrafya: Kuzey Amerika ve Yeni Zelanda’da sıkken, Afrika ve Orta Amerika’da daha az görülür.

• Yaş: Görülme sıklığı 40 yaşından itibaren artar. ABD‘de yapılan bir taramada; 40 yaş altındaki hastalarda kolorektal kanser görülme oranı yüzde 0.05-0.06 iken aynı oran 40-60 yaş arası on kat artarak yüzde 0.6-0.8 ve 60-80 yaş arasında yaklaşık yüz kat artarak yüzde 3-4 olarak bulunmuştur.

• Aile hikayesi ve genetik: Birinci derece bir akrabada kolorektal kanser bulunmasıyla risk 1.7 kat artarken, ikiden fazla kolorektal kanser bulunduğunda risk 2.7 kat ve 45 yaş altı akrabalarda kolorektal kanser varlığında 5.3 kat artar.

• Şişmanlık: Yağdan zengin ve posalı yiyeceklerden fakir beslenme bilinen risk faktörleridir.