Dünya ile rekabet etmeye çalışan, marka kent olma hedefi bulunan İzmir, yıllardır, her yatırımda önüne çıkan “dava engelleriyle” karşılaşıyor. Kentin ve yatırımcının önünü açacak projeler teker teker durdurulunca da kent adeta yatırım çöplüğüne dönüyor. Daha birçok yatırım davalar nedeniyle tamamlanamazken şimdi de AK Parti’nin İzmir için geliştirdiği “35 Proje” dava tehditleri altında. Son olarak, temeli atılan Konak Tünelleri’nde ortaya çıkan dava tehdidi, kentin iş çevrelerini de isyan ettirdi. İzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş, hükümetin İzmir için planladığı projelerin hayata geçirilmeye başlandığını, buna karşın bazı meslek odalarının dava açma hazırlığı yaptığını belirterek, bu meslek odalarının yöneticilerine “Yalvarıyorum. Ne istiyorsanız bu konuları ilgili yerlere iletelim, tartışalım ama projeleri durdurmayalım’’ sözleriyle dava açmamaları çağrısında bulundu. Demirtaş’ın bu çağrısına birçok işadamı örgütü ve sivil toplum kuruluşlarından da destek geldi.
 
Kordon Çevreyolu, Alsancak Limanı’nın özelleştirilmesi, İstanbul-İzmir Otoyolu, Galeria Projesi, Yeni Kent Merkezi Planı, İnciraltı İmar Planı, Dünya Ticaret Merkezi, Çeşme Turizm İmar Planı, Dikili ve Bergama Turizm Planları, Reji Projesi, Narlıdere Kentsel Dönüşüm Planı ve liman dolgusuyla ilgili projeleri mahkemeye taşıyan meslek odaları, kimisinin iptaline, kimisinin de planlarının değişmesine neden oldu. Odaların, son olarak temeli atılan Konak Tüneli için dava açmaya hazırlandığını duyurması, bardağı taşıran son damla oldu. İş dünyası olarak kentin gelişiminden sorumlu olduklarını belirten İZTO Başkanı Ekrem  Demirtaş, “Mimarlık ve mühendislik odalarımız da kentin düzgün yapılaşmasından ve çevreye daha duyarlı yapıda gelişmesinden sorumlu. Dolayısıyla düşüncelerine saygı duyarak konuşalım, asgari müştereklerde uzlaşalım. İzmir’in geleceğine damga vuracak bu projelerin önünü kapatmayalım. Varsa yapılması gereken çalışma onları yaptıralım. Uzlaşı ortamında İzmir’i EXPO’ya hazırlayalım. Çağrım bu” dedi. -ARDA YAVUZ 
 
Değerlendirme yapmadan dava açmayız
 
İZTO Başkanı Demirtaş’ın, Valilik ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın tarafları biraraya getirmek için öncülük etme çağrısına, dava açmaya hazırlanan meslek odaları başkanları da olumlu yaklaştı. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri ve Dönem Sözcüsü Ferdan Çiftçi “Çağrı olursa biraraya gelir, konuşuruz” dedi. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Konak Tüneli’nin temelinin atılması öncesi yaptığı konuşmada, ‘’bir İzmir klasiği’’ yaşandığını, temelin sıkıntılarla başladığı, projesinin, planının olmadığı iddialarının ortaya atıldığını belirterek ‘’Biz İzmir’e hizmete geldik. Her projede aynı tartışma, sit’’ diye konuşmuştu. ‘’Sit alanıdır geçemezsin’’ diyenlerin bulunduğunu kaydeden Yıldırım “Sit ise de yapılır değilse de. Her şeyin planı, projesi vardır. Tünel yapmanın, bölünmüş yol yapmanın ne demek olduğunu karayolları bilir. Onun için hiç bu işlere aldırış etmeyin” demişti.
 
Tüm yatırımlarımız Yargıtay’a gitti 
 
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu da birçok kez davalardan şikayet etmişti. Kocaoğlu, önceki açıklamalarında “Sürekli zaman kaybı yaşıyoruz. Ama ne yapılabilir ki? Plan yapıyorsunuz, ‘uzlaşma yok’ diyorlar. Uzlaşma ile sorunu çözmeye çalışıyorsunuz, olmuyor. Baş başa otururken ‘evet’ diyorlar, kolları sıvıyorsunuz, bir bakmışsınız elinize mahkeme kararı geliyor. Kimi Danıştay’da, kimi Yargıtay ‘da. İZKA İzmir’in tanıtımı, yabancı yatırımcılar için İzmir’e davet niteliği taşıyacak bir proje hazırlıyor. İzmir’e, nereye yatırımcıyı davet edeceksin. Tüm projelerin, planların, adamın yatırım yapacağı yerlerin sorunu var. Sadece sanayici yatırımcılarına gidersin şurası var, fiyatı şu diye, ona pazarlayabilirsin. Ne İzmir’den, ne İstanbul’dan, ne Türkiye’nin bir ucundan, ne de dünyanın bir ucundan gelecek yatırımcıya sunacak enstrümanın yok ki” demişti.
 
İzmir, engellenen ve yarım kalmış cenneti
 
Eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura da kentin, engellenen ve yarım kalmış bir yatırım cenneti olduğunu belirterek “Ne yerli ne  de yabancı yatırımcı İzmir’e gelmiyor. Beyin göçü veriyoruz. İzmir’de büyük bir firma kalmadı” dedi. Her yatırımın önüne engel olarak çıkanların, sayıları 40-50’yi geçmeyen klasik bir grup olduğunu belirten Özfatura, “Mimarlar Odası başta olmak üzere, her icraata karşı çıkan bir ekip her zaman başrolde. Olayın şehrin çıkarlarıyla, bilimle, estetikle ilgisi yok. Tamamen ideolojik ve politik, saplantılardan dolayı engel olmak istiyorlar” diye konuştu. Özfatura “Bu dava açanlar, davayı kaybettiklerinde, ortaya çıkan zararı tazminle sorumlu tutulmalı. Kayıbı İzmir ve devlet yaşıyor. Durum böyle olunca da yatırımcı İzmir’e gelmiyor” dedi. Özfatura, hükümetin ve belediyenin projelerinin de sevindirici olduğunu söyledi.
 
 
 
Bazı projeler durdu, bazısı yeniden planlanıyor
 
1. Yeni Kent Merkezi: Şehir Plancıları Odası zemin etüdü ve getirilen yoğunlukla ilgili dava açtı. Planda bölge için açılan yarışma projesi esaslarına uyulması istendi.
 
2. İnciraltı İmar Planı: Şehir Plancıları Odası dava açtı. Davalarla plan iptal edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı yeni plan başlattı.
 
3. Dikili-Bergama Turizm Merkez Projeleri: Şehir Plancıları Odası dava açtı. Davada, 3. kez yürütmeyi durdurma kararı verildi.
 
4. Çeşme Bölgesi Turizm Merkezi Kararları: Bilimsel verilere uygun olmayan bir şekilde planlama yapıldığı iddiasıyla dava açıldı. Plan iptal edildi. Bakanlık yeni çalışma başlattı.
 
5. Reji Projesi (Alsancak’taki Tütün depoları): Şehir Plancıları Odası dava açtı. Açılan dava iptal edildi.
 
6. Kordon Çevreyolu: Mimarlar Odası dava açtı. Büyükşehir’in değişiklikleri içeren 1/5000’lik planının iptali için açılan dava sonucunda plan yürürlükten kaldırıldı.
 
7. Konak Galeria Projesi: Mimarlar Odası ve İnşaat Mühendisleri Odası dava açtı. Proje iptal edildi.
 
8. Basmane Dünya Ticaret Merkezi: İzmir Barosu, Eczacılar Odası, İzmir Tabip Odası kamu yararının gözetilmediği gerekçesiyle dava açtı. Plan iptal edildi.
 
9. Narlıdere Kentsel Dönüşüm Planı: Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi dava açtı. Dava sonucunda planla ilgili yürütmeyi durdurma kararı verildi.
 
10. İzmir Alsancak Limanı Dolgusu: İzmir Alsancak Limanı’nın genişletilmesi ile ilgili alınan karar, Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Elektrik Mühendisleri Odası tarafından davaya konu edildi. Danıştay 6. Dairesi, limanda dolgu yapılması yolundaki 1/1000 ölçekli uygulama imar planının durdurulması istemini reddetti.
 
11. Alsancak Limanı Özelleştirilmesi: Alsancak Limanı, 3 Mayıs 2007’de ihale edildi. İhaleden sonra Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Vakfı Merkezi ve Liman İş Sendikası iptal davası açtı. Şimdi limanın iyileştirilmesi için belediye ve bakanlık proje hazırlıyor.
 
12. İstanbul-İzmir Otoyolu: İnşaata İzmir Barosu dava açtı. Bu projeyle ilgili ikinci bir dava ise taş ocakları nedeniyle açıldı.
 
13. Konak Tüneli: İlgili oda ve meslek kuruluşları, dava açmaya hazırlanıyor.
 
Projesi iptal edilen işadamı Zorlu
 
Basmane’de yıllardır çözüm bekleyen ve “Basmane çukuru” benzetmesi yapılan Dünya Ticaret Merkezi projesi iptal edilen Mazhar Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Zorlu, İzmir’de inşaat sektörünün gelişimini, kentin modernleşmesini ve gelişmesini engellemek isteyenlerin sürekli projelerin önüne taş koyduğunu belirtti. Zorlu, yatırım için her türlü imkana sahip olmasına rağmen yatırımın en zor yapılabildiği kentin İzmir olduğunu belirterek “Yatırımların engellenmesi ve yatırımlarla ilgili konularda maalesef belli grupların egemenlik kurma yönündeki çabaları, yatırımcıyı İzmir’den kaçırıyor” dedi.
 
Yatırımlarla ilgili 40-50 kişilik grubun sürekli engellemeleriyle karşı karşıya bulunduklarını ileri süren Zorlu, İstanbul’da inşaat firmalarının yapmış oldukları inşaatların metrekare toplamının, AB’nin tamamından fazla olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi: Şu anda bir İzmirli firmanın reklamı var. Büyük projeye adım atmış. O bile davalık. İzmir’de iki tane yüksek bina yapma şansı bulamazken, İstanbul’da bir semtte en azından 22 tane yüksek bina yapılıyor” diye konuştu. Zorlu, seçim döneminde siyasi partiler tarafından açıklanan projelere de değinerek “Şehrin makus talihini mutlaka kırması lazım” dedi.
 
Demirtaş’ın çağrısına destek var
 
Ekrem Demirtaş’ın, Konak Tüneli projesine karşı hukuki mücadele vermeyi planlayan odalara yaptığı çağrıya, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarından destek geldi. Demirtaş’ın “Dava açmayın, oturup konuşalım” teklifine, İzmir’i seven ve şehrin geleceğine katkı yapmak isteyen herkesin kulak verilmesi gerektiği belirtildi.
 
Ege ve Batı Akdeniz Sanayici ve İşadamları Federasyonu (ESİDEF) Başkanı Ramazan Davulcuoğlu, yatırımların durdurulması için dava açmanın, İzmir’de kanayan en büyük yara olduğunu söyledi. Şehrin gelişimini sağlayacak yatırımları dava açarak durdurmayı hiçbir zaman doğru bulmadıklarını belirten Davulcuoğlu “İzmir’de belli bir kesim, şehre artı değer katacak yatırımları, sürekli dava açarak engelliyor. Çağdaşlaşma projelerinde 18. ve 19. yüzyıl kafasıyla hareket ediyorlar. Engel çıkarmak, şehre bir şey kazandırmaz. Eksiklikler varsa konuşularak giderilmeli. Bu tünele İzmir’in ihtiyacı var. Trafiğin pik yaptığı saatlerde ulaşım adeta duruyor, insanlar saatlerce evine, işine gidemiyor. Dava açmak, durdurmak, projeleri geriye atmak İzmir’in çıkarına olmayacak. EXPO sürecinde İzmir çok yara alır” açıklamasında bulundu.
 
Ege Ekonomi Geliştirme Vakfı Başkanı Yılmaz Temizocak da çağrıya kulak verilmesinin İzmir’in yararına olacağını kaydetti. Projelerde problem varsa karşılıklı konuşarak çözüm yoluna gidilmesi gerektiğini savunan Vakıf Başkanı Temizocak “Davayla bir şey çözülmüyor, İzmir kaybediyor” şeklinde konuştu.
 
Haklılık payları var
 
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın katılımı ile gerçekleşen EXPO 2020 yeri belirleme toplantısına çağrılmayan Şehir Plancıları Odası’nın gösterdiği tepkide haklı olduğunu ifade eden Demirtaş “Bu tip konularda görüşleri alınması gerekiyor” diye konuştu. Ulaştırma Bakanı Yıldırım’ın, Konak Tüneli töreninde sarf ettiği ‘SİT’se de yapacağız, değilse de’ sözlerini yorumlayan Demirtaş, “İşin detayına bakılır, ondan sonra yapılır anlamına alıyorum bunu. Yoksa Bakan Yıldırım uzlaşma kültürüne sahip bir insandır” dedi.
 
ODALAR NE DİYOR?
 
İstemezükçü değiliz
 
Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği İzmir İl Koordinasyon Sekreteri Ferdan Çiftçi: Çözüm için düzenlenecek toplantıya bilime, tekniğe ve hukuka uygun olarak dile getirdiğimiz konuların dikkate alınması kaydıyla katılırız. Kamuoyunda oluşturulmak istenen ‘istemezükçü’ anlayışı ile bir ilgimiz yok. Davet edildiğimiz tüm toplantılara katılarak fikirlerimizi aktardık. Ancak bu toplantılara çağrılma gerekçesi ‘Gelin, siz bu işten vazgeçin’ şeklinde oluyor. Hiçbir planı, projesi olmayan, gerçekten ihtiyaç mı değil mi belli olmayan Konak Tüneli ile ilgil hazırladığımız raporu yakında açıklayacağız.
 
Yasal itiraz
 
Şehir Plancıları Odası İzmir Şube Başkanı Gökhan Erkan: Biz 2006’dan bu yana dava açma seçeneğini gündeme taşıdık. Kent hepimizin. Örneğin turizm ile ilgili planlarda dava ve itirazlarımız, turizmin kendi kaynağını tüketmemesi amacıyla gerçekleştirilmektedir. Biz itirazlarımızı planlar askıya çıktıktan sonra yasal sürede yapılması gereken itirazlar şeklinde gündeme getiriyoruz. Konak Tüneli içinse ortada plan ve proje dahi yok. Yani dava açacak bir proje dahi yok.
 
Her şey sıradan olurdu
 
Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Hasan Topal: Eksik ve sakıncalı görülen projeler için eleştirilerde bulunduk. Sonuç alamayınca da imar planlarını İdare Mahkemeleri’ne başvurup iptal ettirdik. Gerekçelerin tamamında, projelerin planlama ilkelerine, şehircilik bilimine ve kamu yararına açıkça aykırı oldukları tespit edildi. İtiraz edilmeseydi İzmir birçok değerini yitirecekti. Konak tüneline harcanacak kamu kaynağının daha acil olan toplu ulaşım projelerinde kullanılması daha akılcı olacaktır.