İşte bir çok banka tarafından kullanılması beklenen Mortgage formülü...

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), dünyayı sarsan mortgage benzeri krizin Türkiye"de de yaşanmaması için bankalara, konut kredisi verirken çok hassas davranmalarını sağlayacak bir formül önerdi. BDDK"nın çıkardığı Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi"nde yer alan formül, Nermin Çelik ve Güven Murat isimli uzmanlar tarafından hazırlandı. “Müşterilerin İpotekli Konut Kredisi Taleplerini Nicel Değerlendirme Modeli Önerisi” başlığını taşıyan formülde, bankalara, bildik müşteri istihbaratının çok ötesinde, konut kredisi verirken adeta kılı kırk yarmaları öneriliyor. İşte, önümüzdeki dönemde bir çok banka tarafından kullanılması beklenen formülden ayrıntılar:

PATRONU NİTELİKLİ Mİ?

İş yeri görüşme bilgileri sayesinde kişinin iş ahlakı, çalıştığı yerin yapısı, yönetimin kalitesi, firma sahiplerinin mesleki nitelikleri hakkında bilgiler edinilmektedir. Edinilen bilgiler, puana dönüşerek kredi talebinde bulunan müşterinin geleceğini etkiliyor. Formüle göre, örneğin patronunun mesleki nitelikleri zayıf olan kredi müşterisinin konut kredisi alma şansı azalıyor. Aylık gider hesaplanırken kira, elektrik, telefon, giyim, mutfak, sağlık, eğitim, sigorta primleri ve ulaşım gibi tüm giderler toplanarak, bunun üzerine borç taksiti ödemeleri ekleniyor. Kredi uzmanı, müşterinin aylık gelir ve gider uygunluğunu tespit ediyor.

Müşterinin sahip olduğu gayrimenkul, taşıt, arsa vb. varlıklardan oluşan mal varlığı da mali bilgiler kapsamında değerlendiriliyor. Aylık harcaması yüksek olanların kredi alma şansı azalıyor. Müşterinin öğrenim durumu, mesleki avantajları, çalıştığı kurumdaki unvanı ve performansına göre beklenen terfi olasılıkları, çalıştığı sektörün mevcut durumu ve gelecekteki durumuna ilişkin beklentiler ile çalışma süresi (deneyim) ve devamlılığı müşterinin kredibilitesini etkiliyor.

AİLE BİLGİLERİ

Kredi uzmanına, müşteriye ipotekli konut kredisi verilmesi kararına ilişkin değerlendirme yaparken aile bilgilerini de göz önünde bulundurması öneriliyor. Kredi alan kişinin eşinin öğrenim durumu ve mesleğinin hane gelirine etki ettiğinden kredi puanını etkiliyor. Müşterinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere dair sorumluluklarını yerine getirme düzeyi ise, kredi uzmanının müşteriye karşı güvenini arttıran bir faktör olarak kredi puanı hesaplanırken modele pozitif etki ediyor.

Bankalar, bütün bu incelemelerin ardından kredi talep eden müşterileri hakkında bir puan oluşturuyor. Puanlamada, müşterinin mali durumu ve teminatları önemli rol oynuyor. Diğer unsurlar ise güven açısından kritik önem taşıyor. Kredi puanı, bankaların ipotekli konut kredisi talebinde bulunan müşterilere sadece kredi verip vermeyeceğini değil, aynı zamanda hangi faiz oranından kredi kullandıracağını da etkiliyor. Puanı yüksek çıkan müşteriden ek teminat dahi istenmeden kredi veriliyor. Düşük puanlı müşterilerden ise ek teminatlar talep ediliyor ya da kredi talebi karşılanmıyor.

Bugün